طاهر بن حسین معروف به ذویمینین

● بیوگرافی و زندگینامه
▪ تاریخ درگذشت
۲۰۷ هجری قمری۲۳جمادی الثانیهٔ
طاهریان اولین حکومت مستقل ایران بعد از حمله‌ی اعراب بودند. در اوایل قرن سوم، طاهر بن حسین، یکی از سرداران …

بیوگرافی و زندگینامه

تاریخ درگذشت

۲۰۷ هجری قمری۲۳جمادی الثانیهٔ

طاهریان اولین حکومت مستقل ایران بعد از حمله‌ی اعراب بودند. در اوایل قرن سوم، طاهر بن حسین، یکی از سرداران مأمون عباسی از طرف او امیر خراسان شد و بدلیل آن که عدم اطاعت خود را از مأمون اعلام کرد، اولین حکومت مستقل ایرانی بعد از اسلام در ایران تشکیل شد و حکومت او به طاهریان معروف شد. در زمان طاهریان نیشابور به پایتختی برگزیده شد. طاهریان در جنگ با خوارج در شرق ایران به پیروزی دست یافتند و سرزمینهای دیگری مانند سیستان و قسمتی از ماوراءالنهر را به تصرف در آوردند و نظم و امنیت را در مرزها بر قرار کردند. گفته می‌شود که در زمان حکومت طاهریان، به جهت اهمیت دادن آنان به کشاورزی و عمران و آبادی، کشاورزان به آسودگی زندگی می‌کردند. پس از آنکه مأمون در سال ۲۰۴ به بغداد آمد، طاهر به ریاست شرطه (چیزی شبیه ریاست پلیس) در دو سوی شرق و غرب دجله در بغداد منصوب شد و در سال ۲۰۵ مأمون او را در نتیجه‌ی حادثه‌ای به حکومت شرق خلفت منصوب ساخت. می‌گویند طاهر در سال ۲۰۷ در روز جمعه‌ای بر بالای منبر رفت و نام مأمون را در خطبه ذکر نکرد، روز بعد طاهر را در رختخوابش مرده یافتند. دولت طاهریان ، اولین دولت اسلامی بود که در دوران خلافت در ایران به وجود آمد و بخش قابل ملاحظه ای از این سرزمین را به صورت نوع حکومت موروثی محلی از نظارت مستقیم خلیفه بغداد خارج کرد .

با این حال، این دولت در کسب قدرت و حفظ آن ، محتاج به اعمال خشونت در مقابل خلفا نشد . طاهر بن حسین ، معروف به " ذوالیمینین " که این دولت به وسیله وی بنیاد شد ، از موالی وابسته به قبیله خزاعه از اعراب خراسان بود . طاهر تربیت عربی داشت .خاندانش نیز، ایرانی نژاد و فارسی زبان بودند که از مدتها پیش درپوشنگ ( فوشنج )‌ هرات شهرت و قدرت داشتند . در اواخر خلافت هارون و دردوره ای که مامون در خراسان اقامت داشت ، طاهر و پدرش حسین مورد توجه مامون واقع شدند . چون طاهر چند سالی بعد در کشمکشی که بین مامون و برادرش امین بر سر خلافت در گرفت ، موفق به غلبه بر سپاه امین و تامین خلافت مامون گشت ( ۱۹۸ ه.ق.) ، در دستگاه خلافت حیثیت قابل ملاحظه یافت . چندی بعد ، از آنجا که رفع اغتشاشهایی که در خراسان به وسیله خوارج روی داده بود ضرورت فوری داشت ، و نیز خلیفه هم ترجیح می داد قاتل برادر را از پیش چشم خود دور نماید ، ولایت خراسان را به طاهر تفویض کرد البته ، این تفویض شامل فرمانروایی سیستان و کرمان نیز می شد و مشتمل بر نظارت بر ماور النهر و احیانا" فتوحات اسلامی در آن نواحی بود .

بدین گونه ، قلمرو حکومت طاهر ، به قول طبری ، از بغداد تا دورترین سرزمینهای شرق را شامل بود .در خراسان طاهر داعیه استقلال یافت و موجب نگرانی خلیفه گشت . اما بعد از مرگ مشکوک وی که بلافاصله بعد از حذف نام مامون از خطبه نماز جمعه واقع شد (‌ ۲۰۷ ه.ق.) ، خلیفه خود را ناچار دید حکومت خراسان را به پسر وی – طلحه بن طاهر – واگذار کند . البته ، حکومت خراسان در آن هنگام در واقع تحت سلطه و تصرف وی بود . بدین سان ، حکومت خراسان در خاندان طاهر به صورت موروثی در آمد . خلیفه هم به اصطلاح با قبول حکومت طلحه به صورت دست نشانده ، وابستگی آن را به خلافت بغداد اعاده و تامین کرد .