نخل طلای کن ۲۰۱۳ به ایرانی ها می رسد

این روزها در حالی که بحث سیاست و انتخابات و شرکت گسترده هنرمندان در انتخابات شورای شهر و رد صلاحیت شدن آنان, بیش از هر چیز در عرصه هنر ایران مطرح است, برگزاری جشنواره سینمایی کن , می تواند بار دیگر نگاه ها را, حتی در ایران به سوی خود برگرداند

این روزها در حالی که بحث سیاست و انتخابات و شرکت گسترده هنرمندان در انتخابات شورای شهر و رد صلاحیت شدن آنان، بیش از هر چیز در عرصه هنر ایران مطرح است، برگزاری جشنواره سینمایی کن‌، می‌تواند بار دیگر نگاه‌ها را، حتی در ایران به سوی خود برگرداند.

کن بزرگ‌ترین، باشکوه‌ترین و برترین جشنواره‌ سینمایی جهان، دیروز آغاز ‌شد تا ثابت کند همیشه و در همه جا و در همه حالت، هنر صنعت سینما برای مردم از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است.

جشنواره فیلم کن برای اولین بار در شهرکان در جنوب فرانسه در سپتامبر ۱۹۳۹ برگزار شد، اما پس از آن تا پایان جنگ جهانی دوم برگزاری مجدد این جشنواره متوقف ماند. در دهه ۱۹۵۰ میلادی زمان برگزاری جشنواره، از ماه سپتامبر به آوریل تغییر یافت و از سال ۱۹۵۵ میلادی، نخل طلا به عنوان جایزه اصلی جشنواره کن معرفی شد.

در این جشنواره که بزرگ‌ترین ستارگان سینما و مطرح‌ترین تهیه‌کنندگان عرصه سینما حضور به هم می‌رسانند تنها اهالی سینما حق شرکت در جشنواره، آن هم با کارت دعوت ویژه را دارند و برای نامزدی و دریافت نخل طلایی این جشنواره معمولاً در طول سال آن چنان رقابت فشرده‌ای ایجاد می‌شود که برخی به دلیل تفاوت‌هایش با جایزه آکادمی اسکار، آن را از جایزه مشهور آکادمی نیز مهمتر دانسته و عنوان مهمترین جایزه فرهنگی هنری را به آن داده‌اند. اما این تفاوت‌ها چیست؟

۱- اسکار فیلم‌هایی را به نمایش می‌گذارد و در آکادمی خود می‌پذیرد که اکران شده‌اند و موقعیت تجاری آن‌ها کاملاً روشن شده است، اما در کن فیلم‌هایی به نمایش در ‌می‌آیند که هنوز تازگی دارند و نمایش عمومی نداشته‌اند.

۲-‌ در جشنواره کن به تمام رشته‌های مربوط به سینما جایزه داده نمی‌شود و برنامه‌ها در هفت بخش اصلی تشکیل شده است: مسابقه، خارج از مسابقه، نوعی نگاه، سینه فونداسیون (مسابقه فیلم‌های تازه)، هفته منتقدان، دو هفته کارگردان‌ها و بازار فیلم.

۳- کن یک جشنواره بین‌المللی است و از تمام کشورهای جهان در آن فیلم پذیرفته می‌شود، در حالی که اسکار مختص فیلم‌های آمریکایی (یا انگلیسی زبان) است و تنها یک جایزه اسکار بهترین فیلم خارجی وجود دارد. در مورد همان یک جایزه هم هر کشور حق دارد تنها ۱ نماینده اعلام کند که در نهایت ۵ نامزد از ۵ کشور اعلام می‌شود، در حالی که در کن ممکن است از یک کشور ۵۰ فیلم نیز دیده شود.

۴- کن بخش‌های مختلف دارد و در بخش اصلی مسابقه‌ آن حدود ۲۰ فیلم حضور دارند که برای کسب نخل طلا با هم رقابت می‌کنند. در اسکار همه‌ فیلم‌هایی که در سال قبل نمایش داده شده‌اند، می‌توانند نامزد دریافت جایزه شوند و در نتیجه هیات انتخاب موضوعیت ندارد.

۵- تعداد جایزه‌های اصلی بخش مسابقه کن محدود است (۷ جایزه) در حالی که اسکار برای تمامی جنبه‌های فنی/تکنولوژیک سینما نیز جایزه دارد. در کن نامزدها اعلام نمی‌شوند، اما در اسکار در هر بخش ۵ نامزد اصلی اعلام می‌شود.

۶- جشنواره‌ کن در مدت برگزاری‌اش فیلم‌های بخش‌های مختلف را در کاخ جشنواره نمایش می‌دهد، اما در اسکار از نمایش فیلم خبری نیست.

۷- جشنواره‌ کن هیات داوران ۹ نفره دارد، در حالی که در اسکار آکادمی شامل چند هزار عضو نامزدها و برندگان را تعیین می‌کنند.

۸- و شاید از همه مهمتر این که در اسکار هرگز هیات داوران به شکل رسمی اعلام نشده و تنها همه چیز در حد حدس و گمان است اما در جشنواره کن هیات داوران معرفی شده و به شکل رسمی و علنی به داوری در طول ایام برگزاری جشنواره می‌پردازند. در زیر نگاهی می‌کنیم به هیات داوران شصت و ششمین جشنواره فیلم کن که از پانزدهم تا بیست و ششم می (۲۵ اردیبهشت تا ۵ خرداد) در بندر زیبای کن در جنوب فرانسه برگزار می‌شود.

● هیات داوران جشنواره کن

استیون استپیلبرگ کارگردان و تولید کننده شهیر آمریکایی ریاست هیات داوران را بر عهده خواهد داشت و در ایفای این مسئولیت چهار زن و چهار مرد او را همراهی خواهند کرد.

نیکول کیدمن، ستاره استرالیایی ‌هالیوود که بارها خود قدم روی فرش قرمز کن گذاشته، یکی از اعضای تیم داوری است. لین رَمزی کارگردان بریتانیایی که در سال ۲۰۱۱ با فیلم «باید درباره کوین صحبت کنیم» به کن آمده بود، این بار در نقش داور به جنوب فرانسه سفر می‌کند. چهره دیگر تیم داوری کسی نیست جز ویدیا بالان ستاره سینمای بالیوود، در کنار نائومی کاواسه کارگردان ژاپنی.

دانیل اُتوی بازیگر و کارگردان فرانسوی به همراه کریستوف والتس اتریشی که اخیرا در فیلم وسترن تارانتینو، جانگو یا همان جنگجوی آزاد شده نبوغ زیادی از خود نشان داد، در کنار کارگردان تایوانی فیلم اسکاری «زندگی پی» یعنی آنگ لی و کریستیان مونگیو کارگردان رومانیایی فیلم «چهار ماه و سه هفته و دو روز»، برنده نخل طلایی کن در سال ۲۰۰۷، دیگر اعضای هیات داوری جشنواره امسال کن را تشکیل می‌دهند.

● بخش‌های اصلی جشنواره کن

جشنواره کن هفت بخش اصلی دارد. بخش‌های مسابقه، خارج از مسابقه،نوعی نگاه، سینه فونداسیون، هفته منتقدان، دو هفته‌ کارگردانان و بازار فیلم، بخش‌های اصلی این جشنواره را تشکیل می‌دهند.

در بخش مسابقه‌ امسالِ جشنواره، ۱۹ فیلم، مدعیِ دریافت نخل طلائی‌اند. «اصغر فرهادی» نیز یکی از «نامداران» این میدان است که با فیلمِ «گذشته» محصولِ کشور فرانسه به «کن» آمده است.

● حضور ایران در جشنواره کن

ماجرای جشنواره کن و نامزدی اصغر فرهادی از سینمای فرانسه اگرچه برای ایرانیان جای خوشحالی است اما هرگز جای خالی حضور یک نماینده رسمی از سینمای ایران با فیلمی منطبق بر شرایط کنونی جامعه ایران را پر نمی‌کند تا بتواند در شرایط کنونی از این فرصت بهره برد و نمایشی از فرهنگ و هنر و تمدن چندین هزار ساله ایران عرضه کرد.

اما جالب این جاست که در چنین شرایطی مسوولان سینمایی کشور به جای تلاش برای نمایش قدرت سینمای ایران، قهر را با جملگی فعالیت‌های فرهنگی دنیا ترجیح داده و با نفرستادن فیلمی از ایران، فضا را برای تایید سخنان غرض‌ورزان علیه مردم ایران باز کرده‌اند.

اصغر فرهادی با فیلم جدیدش «گذشته»، محمد رسول‌اف با فیلم «ناشناس»، علی اصغری با فیلم کوتاه «بیشتر از دو ساعت»، نوید دانش با فیلم «دوئت»، و آناهیتا قزوینی‌زاده با فیلم «سوزن»، سینماگران ایرانی هستند که امسال در کن حضور دارند. با این حال این فیلم‌ها به نمایندگی از ایران در این جشنواره حاضر نشده‌اند.