تزریق بوتاکس

بوتاکس داوریی است که جهت برطرف کردن چین و چروک پیشانی, بین دو ابروها و گوشۀ چشم بکار می رود در حقیقت این دارو شکل تخلیص و آماده شدۀ سم باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم است

● بوتاکس چیست؟

بوتاکس داوریی است که جهت برطرف کردن چین و چروک پیشانی، بین دو ابروها و گوشۀ چشم بکار می رود. در حقیقت این دارو شکل تخلیص و آماده شدۀ سم باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم است. این باکتری بی هوازی است و در محیط های در بسته مثل قوطی کنسرو رشد کرده و سم خطرناکی را تولید می کند. به همین دلیل توصیه می شود قبل از باز کردن درب قوطی آنرا به مدت ۱۵ دقیقه در آب جوش قرار دهید. در آزمایشگاه باکتری بوتولینیوم را تکثیر داده و سم آن را تخلیص کرده و برای مصارف پزشکی با دوزاژ مناسب آماده می کنند.

بوتاکس و دیسپورت شکلهای آماده شدۀ این دارو هستند که به شکل پودر و در ویال مخصوص بسته بندی شده اند. از آنجائیکه مولکول این دارو خیلی حساس است بوتاکس باید از هنگام تولید تا مصرف در دمای بین ۲ تا ۰ درجه سانتیگراد نگهداری شود.

● تاریخچه

در دهۀ ششم قرن بیستم اولین اقدامات برای آماده سازی سم بوتولینیوم جهت مصرف درمانی آغاز شد و در سال ۱۹۷۳ اولین بار این دارو بر روی میمون آزمایش شد. در سال ۱۹۸۰ برای اولین بار بوتاکس جهت اصلاح " لوچی چشم" بر روی انسان بکار گرفته شد و سپس برای درمان اسپاسم پلک نیز مورد استفاده قرار گرفت. سرانجام در سال ۱۹۸۹ این دارو برای اصلاح چین و چروک های پیشانی مورد بهره برداری قرار گرفت. نهایتاً در سال ۲۰۰۲ موسسه FDA که مهمترین موسسه نظارت بر غذا و دارو می باشد مجوز استفاده از بوتاکس برای رفع چین و چروکهای پیشانی را صادر کرد.

● سایر کاربردها

علاوه بر اینکه بوتاکس باعث برطرف شدن چین و چروک صورت و گردن می شود برای موارد زیر نیز کاربرد دارد:

- در مبتلایان به میگرن تزریق بوتاکس باعث بهبود سردرد میگرنی شده است.

- در مبتلایان به اسپاسم اندام فوقانی بوتاکس برای درمان اسپاسم و سفتی عضلات آرنج و مچ و انگشتها مورد استفاده قرار می گیرد.

- برای درمان کجی گردن و دردهای گردن ناشی از سفتی بعضی از عضلات گردن نیز بوتاکس سودمند است.

- برای درمان اسپاسم عضلات چشم که منجر به استرابیسم یا لوچی چشم شده است و یا برای درمان اسپاسم پلک ها که بلفارواسپاسم نامیده می شود در افراد بالاتر از ۱۲ سال قابل تزریق است.

- برای درمان تعریق بیش از حد زیر بغل وقتی که درمانهای موضعی موثر نبوده است بوتاکس کاربرد دارد. نقش موثر بوتاکس برای تعریق سایر قسمت های بدن و همینطور اسپاسم سایر عضلات بدن به اثبات نرسیده است.

● مکانیسم اثر

چین و چروک صورت ناشی از عوامل متعددی است. چین های پیشانی و بین ابروها به علت انقباض و جمع شدن عضلاتی است که در زیر پوست آن ناحیه قرار دارند. منقبض کردن عضلات پیشانی باعث پیدایش فرورفتگی و چین خوردگی پوست می شود. با شل کردن عضلات، پوست هم صاف می شود امّـــا با گذشت سالها و انقباضات مکرّر و مکرّر جای این چین ها دائمی می شود به نحوی که حتی وقتی انقباض نیز وجود ندارد چین ها بر روی پیشانی باقی هستند.

برای اینکه یک عضله منقبض شود باید امواج عصبی مربوطه بتواند از طریق عصب به عضله برسند. بوتاکس مانع انتقال جریان مربوطه از عصب به عضله می شود لذا عضله دیگر قادر به انقباض نخواهد بود و شل خواهد شد و از آنجائیکه چین و چروک های پوستی، ناشی از انقباض عضله زیرین پوست است، با شل شدن عضله چین و چروک ها نیز برطرف می شوند. خوشبختانه بوتاکس به طور انتخابی اعصاب حرکتی را موقتاً فلج می کند و بر روی عصب های حسی تأثیری ندارد و لذا بعد از تزریق بوتاکس حس ناحیۀ تزریق شده تغییری نخواهد کرد.

هرچند اکثراً خانم ها جهت تزریق بوتاکس مراجعه می کنند امـّــا این تزریق فقط محدود به خانم ها نیست به نحوی که حدود ۶% مراجعه کنندگان برای تزریق بوتاکس را آقایان تشکیل می دهند و بوتاکس شایعترین داروی زیبائی است که آقایان مصرف می کنند.

● تکنیک تزریق

بوتاکس به شکل پودر است که در ویالهای یک نفره، دونفره و یا سه نفره بسته بندی شده است. برای تزریق بوتاکس نیازی به بی حسی نیست. این کار در مطب قابل انجام است و حدود ده دقیقه به طول می انجامد. برای تزریق، پزشک مادۀ حلال را به پودر اضافه می کند و محلول را باسرنگ انسولین که سر سوزن آن بسیار نازک است در چندین نقطه در قسمت میانی پیشانی و گوشه های چشم تزریق می کند. بهتر است بیمار از چند دقیقه قبل از تزریق کمپرس سردی را برروی ناحیۀ مورد نظر قرار دهد تا درد ناشی از تزریق که بسیار اندک است باز هم کاهش یابد.

بعد از تزریق بیمار می تواند صورت خود را شسته و سپس از مطب خارج شود. اگر قرمزی مختصری هم وجود داشته باشد در عرض یک ساعت برطرف می شود به نحوی که ظاهراً مشخص نخواهد شد که تزریقی انجام شده است.

● مراقبت های بعد از تزریق

تا چند ساعت از کمپرس سرد استفاده کنید.

تا ۴ ساعت پس از تزریق از دراز کشیدن خودداری کنید.

تا ۴ ساعت در معرض حرارت قرار نگیرید. لذا بهتر است تا چند ساعت از دوش گرفتن و سونا اجتناب نمائید.

چند ساعت ماساژ دادن ناحیه تزریق ممنوع است امّـــا شکلک در آوردن و اخم کردن و ابرو بالا انداختن نتیجۀ بهتری را بدنبال خواهد داشت.

چند ساعت بعد از تزریق دوش گرفتن و آرایش چهره و استفاده از کرم پودر بلامانع است.

● شروع اثر دارو

حدود روز دوم تا سوم اثر بوتاکس به طور محسوس ظاهر می شود. این اثر تا پایان هفتۀ چهارم همچنان افزایش می یابد و آنچه که در پایان ماه اول دیده می شود حداکثر میزان اثر بوتاکس است. بعد از گذشت ۵-۴ ماه اثر دارو به طور کامل از بین می رود که البته این زمان در افراد مختلف ممکن است مقداری متفاوت باشد.

بعد از برطرف شدن اثر دارو در صورتیکه تمایل داشته باشید باز هم می توانید مجدداً برای تزریق مراجعه نمائید.توجه داشته باشید تا وقتیکه واکنش آلرژیک شدید یا عوارض قابل توجهی نداشته باشید شما می توانید هر ۴ ماه یکبار بوتاکس را تزریق کنید. روشن است که اگر مجدداً تزریق نکنید وضعیت چین و چروکها مثل قبل از تزریق خواهد شد.

تزریق بوتاکس چین های پیشانی و گوشۀ خارجی چشم ها را صاف می کند و ابروها را بالا می برد. مقدار و حالت بالا رفتن ابرو به نحوۀ تزریق بستگی دارد. لذا قبل از تزریق پزشک خود را در مورد تمایل شما از نحوه بالا رفتن ابروی خود آگاه نمائید.

هر چند بوتاکس چین و چروک پیشانی را صاف می کند ولی حالت های مختلف میمیک چهره را از بین نمی برد.

برای کاهش شانس عوارض احتمالی، انتخاب پزشکی که در زمینۀ تزریق بوتاکس تجربۀ کافی داشته باشد بسیار حائز اهمیت است. دو بینی، تاری دید و افتادگی پلک از عوارض نادر احتمالی تزریق بوتاکس است که چنانچه عارض شود موقتی است و معمولاً در عرض ۶-۵ هفته برطرف می شوند.

● منع مصرف

۱- اگر سابقه حساسیت به هر یک از انواع بوتاکس را دارید و یا به تخم مرغ حساسیت دارید از تزریق بوتاکس خودداری کنید.

۲- اگر در محل تزریق عفونت پوستی وجود دارد تا بهبود عفونت تزریق را به تأخیر بیندازید.

۳- در مبتلایان به بیماریهای عضلانی- اسکلتی مثل میاستینی گراو و ALS نباید بوتاکس تزریق شود.

۴- اگر باردار هستید و یا تصمیم دارید در آیندۀ نزدیک باردار شوید توصیه می کنیم بوتاکس تزریق نکنید. اینکه بوتاکس برای جنین ضرر دارد یا خیر هنوز به اثبات نرسیده است.

۵- اگر کودکتان از شیر شما تغذیه می کند بوتاکس تزریق نکنید چراکه هنوز مشخص نشده است که آیا بوتاکس از شیر عبور کرده و برای کودک شما مضر است و یا خیر.

۶- توصیه می کنیم افراد زیر ۸ ۱سال از تزریق بوتاکس اجتناب نمایند.

● افتراق بوتاکس تقلبی از اصل

بوتاکس دارویی است که عمدتاً جهت برطرف کردن چین و چروک پیشانی، بینی دو ابروها و گوشۀ چشم بکار می رود ولی برای درمان مبتلایان به اسپاسم اندام فوقانی، اسپاسم عضلات گردن و همچنین اسپاسم عضلات چشم و همینطور برای درمان تعریق بیش از حد نیز سودمند است. در بعضی از موارد تزریق بوتاکس برای کاستن سردردهای میگرنی مفید است.

این مادۀ داوریی در حقیقت شکل خالص و آماده شدۀ سم باکتری کلستریدیوم بوتولینیوم است.

بوتاکس مارک یا برندی است که کارخانۀ تولید کنندۀ این دارو در امریکا برای خود انتخاب کرده است امّــا تولید این دارو محدود به کشور امریکا نیست و در کشورهای دیگر نیز تولید می شود. نوعی که در کشور انگلیس تولید می شود دیسپورت نام دارد. در حقیقت بوتاکس و دیسپورت یک دارو هستند که توسط دو کارخانۀ متفاوت و در دو کشور مختلف تولید می شوند. بدلیل اینکه کشور ما ارتباط تجاری با امریکا ندارد دارو با برند بوتاکس اصلاً وارد کشور نمی شود امّــا از آنجائیکه محدودیت تجاری با انگلیس وجود ندارد داروی تولیدی انگلیس که با نام «دیسپورت» شناخته شده است از مجاری قانونی و با تأئیدیۀ وزارت بهداشت وارد کشور شده و در داروخانه های معتبر قابل خریداری است.

شرکت وارد کنندۀ دیسپورت ابتکار قابل تقدیری را به خرج داده است و آن این است که بر روی بسته بندی آن برچسبی را به گونه ای الصاق کرده است که برای باز کردن بسته بندیِ این دارو این برچسب نیز باید بریده شود. لذا سالم بودن برچسب نشان دهندۀ اوریجینال یا اصل بودن بسته بندی است. بر روی این برچسب قسمتی وجود دارد که با خراشاندن آن یک کد ۱۶رقمی ظاهر می شود. چنانچه این کد ۱۶ رقمی را به شماره تلفن گویای ۲۲۳۷۳۵۶۱ اعلام کنیم و یا به شماره ۲۰۰۰۴۰۴ از طریق موبایل SMS نمائیم سیستم به طور اتوماتیک پاسخ داده و اصالت دارو را تأئید خواهد کرد. بدیهی است اگر دیسپورت از کانال قانونی وارد نشده باشد این سیستم اصالت دارو را تأئید نخواهد کرد.

مولکول این دارو حساس است لذا باید از زمان تولید تا زمان مصرف آن در دمای بین ۲ تا ۸ درجه سانتیگراد نگهداری شود. روشن است که اگر دارو با مجوز وزارت بهداشت و درمان وارد شود سیستم های نظارتی وزارتخانه بر شرایط نگهداری دارو نظارت خواهند داشت امّــا اگر داوریی از طریق غیر قانونی یا اصطلاحاً بطور قاچاق وارد شود ممکن است استانداردهای لازم برای حمل و نگهداری دارو رعایت نشود. در این صورت دارو کارایی لازم را نخواهد داشت. لذا به افرادی که قصد دارند اصطلاحاً بوتاکس تزریق کنند توصیه می کنم شخصاً با مشاهدۀ عدد ۱۶ رقمی و ارسال آن به شماره های فوق الذکر از اصل بودن دیسپورتی که قرار است برای آنها استفاده شود اطمینان حاصل نمایند.