عشق بر ۱۰ نوع است

عشق را می توان چنین تعریف کرد عشق یک احساس شدید عاطفی ا ست که به صورت پنهان و آشکار نسبت به فرد دیگری که معمولاً جنس مکمل جنس مخالف است, ابراز می شود

عشق را می‌توان چنین تعریف کرد: عشق یک احساس شدید عاطفی ا‌ست که به‌ صورت پنهان و آشکار نسبت به فرد دیگری که معمولاً جنس مکمل (جنس مخالف) است، ابراز می‌شود. «با توجه به اینکه زن و مرد مکمل هم بوده و همدیگر را تکمیل می‌کنند، به‌جای ذکر جنس مخالف، بهتر است بگوییم جنس مکمل» عشق یک وضعیت کاملاً پیچیده و چندبعدی است. مبادله مهر و محبت، یک نیاز انسانی ا‌ست. برای اینکه دوست‌مان بدارند، باید دیگران را دوست بداریم. عشق به جنس مکمل، پدیده شگفت‌انگیز و بسیار ارزشمندی است که زندگی افراد را سرشار از نشاط و شادمانی می‌کند...

عشق انسان را متحول می‌کند و به او شجاعت و جسارت می‌بخشد و ترس، کم‌رویی و... را از بین می‌برد. هرکسی از عشق، احساس و درک خاصی دارد. «اریک فروم»، روان‌شناس نامدار می‌گوید: «عشق، احساس شخصی‌ است که هرکس فقط خودش آن را می‌تواند درک کند.» «فروید» می‌گوید: «انسان سالم، کسی ا‌ست که هم بتواند خوب کار کند و هم خوب عشق بورزد.» «پائولوکوئیلو» می‌گوید: «عشق، آن چیزی ا‌ست که «روح جهان» را وادار به دگرگونی و تکامل می‌کند.» «ماری کوری» می‌گوید: «زندگی بدون عشق، خالی از نشاط و شادمانی ا‌ست.»

عشق همانند هر پدیده دیگری، تحت‌تأثیر عواملی ا‌ست که باعث پایداری یا زوال آن می‌شوند. در هر عشقی، عواملی «صمیمیت»، «جذابیت و هیجان» و «تعهد» نقش اساسی و محوری در زندگی مشترک بازی می‌کنند، به‌طوری‌که فقدان یک یا دو عامل باعث می‌شود که عشق واقعی بین زن و شوهر برقرار نشده و تداوم پیدا نکند. حال ببینیم که سه‌عامل فوق در انواع عشق‌ها چگونه ظاهر شده و چه نقشی را به‌عهده دارند:

۱) عشق رومانتیک: در عشق‌های رومانتیک، صمیمیت و جذابیت بین زن و مرد وجود دارد ولی طرفین نسبت به هم تعهدی ندارند.

۲) عشق افلاطونی: در چنین عشق‌هایی صمیمیت و تعهد وجود دارد ولی از جذابیت و میل جنسی، کمتر خبری‌ است.

۳) عشق ظاهری: در عشق‌های ظاهری بین زن و شوهر پختگی لازم برای ایجاد روابط مؤثر بین طرفین وجود ندارد. طرفین ممکن است تظاهر به عشق و دلدادگی ‌کنند، در حالی‌که از صمیمیت عمیق و تعهد واقعی خبری نیست.

۴) عشق پوچ: در عشق‌های پوچ از صمیمیت و جذابیت واقعی خبری نیست و هر دو زوج یا یکی از آنان، به‌شدت نسبت به دیگری احساس مالکیت کرده و سعی می‌کند همسرش را تحت نفوذ خود قراردهد و با کنترل‌گری، با اعمال زور و فشار، تعصب‌ورزی، سلب آزادی و اختیار همسر، عملاً اعتمادبه‌نفس او را به حداقل می‌رساند. کسی‌که این نوع تفکر را دارد، فرد سالمی نبوده و بیمار به‌حساب می‌آید.

۵) عشق یک‌طرفه: همان‌طوری‌که از اسمش معلوم است، یکی از طرفین از مهر و محبت دیگری یا خبر ندارد یا پذیرای عشق او نیست. این‌چنین عشق‌هایی به هیچ‌جا نمی‌رسد چراکه عاشق به‌صورت مجازی، معشوق را مخاطب ذهنی خود قرارمی‌دهد، با او حرف می‌زند، به‌جای او فکر کرده و تصمیم‌گیری می‌کند. این نوع عشق‌ها محکوم به شکست هستند.

۶) عشق دروغین: در این نوع عشق از تعهد و صمیمیت واقعی خبری نیست. یکی از طرفین به‌خاطر زیبایی، پول، شهرت یا موقعیت اجتماعی طرف دیگر، جذب او شده و به عشق و دلدادگی تظاهر می‌کند. این نوع عشق‌ها عاقبت به‌خیر نمی‌شوند.

۷) عشق لحظه‌ای: جذابیت و هیجان در این عشق‌ها نقش اصلی را به‌عهده دارد و از دو عامل دیگر، اثری واقعی وجود ندارد. این نوع عشق‌ها کوتاه‌مدت و کم‌دوام بوده و بی‌حاصل هستند.

۸) عشق ابلهانه: به‌طوری‌که از اسمش برمی‌آید، هیچ تناسبی بین ویژگی‌های طرفین وجود ندارد. درست مثل اینکه چوپانی عاشق دختر پادشاه شود! ممکن است جذابیت ظاهری یا معروفیت و قدرت، اساس این نوع عشق‌ها را تشکیل ‌دهد.

۹) شیفتگی یا عشق کاذب: بسیاری از افراد، شیفتگی را با عشق واقعی اشتباه می‌گیرند. در این نوع رابطه، یکی از طرفین تمام زیبایی‌ها، خوبی‌ها و نیکی‌ها را در فرد مورد علاقه خود می‌بیند و عیب و نقص و حتی ناهنجاری‌های دیگری را یا نمی‌بیند و یا به آنها اهمیت نمی‌دهد. در عشق‌های کاذب، یکی یا هر دو طرف نسبت به هم وابستگی شدید پیدا می‌کنند. این نوع رابطه دوام زیادی نخواهد داشت.

۱۰) عشق واقعی: در عشق‌های واقعی سه‌عامل «صمیمیت»، «جذابیت و هیجان» و «تعهد» بر روابط زوج‌ها حاکم است. عشق واقعی سرشار از شور، نشاط و رضایت است. عشق واقعی از درون می‌جوشد. از علایم عشق واقعی، قبول مسوولیت، خواهان رشد و تعالی، احترام به استقلال، آزادی، رفاه و شادی، به نیازهای هم توجه‌کردن، در سختی‌ها و ناامیدی‌ها در کنار هم بودن و باقی‌ماندن، ابراز صمیمیت، وفاداری و حمایت بدون قید و شرط و از حضور هم لذت بردن و از غیبت او احساس بدی نداشتن، هم‌بستگی، نه وابستگی و... از علایم دیگر عشق واقعی به‌شمار می‌رود.

عشق‌ورزیدن همانند دیگر مهارت‌ها، آموختنی و یادگرفتنی است. افرادی‌که عشق‌ورزی را به خوبی یاد نگیرند، آن را گدایی خواهند کرد! درظهور عشق و ازدواج موفق، بلوغ فکری، رشد عاطفی و بلوغ سنی چه نقشی دارد؟

دکتر میر عمادالدین فریور

روان‌شناس