وقتی بادبرنهال سینمامی وزد

گفت وگوها درباره پدیده قاچاق فیلم ها

● سیدغلامرضا موسوی:

بیشتر سالن های ما صدا و تصویر خوبی ندارند، صندلی مناسب در آن ها نیست، خب طبیعی است كه تماشاگر رغبتی به رفتن به این سالن ها را ندارد باید سالن های جدید در مناطق مختلف جغرافیایی راه اندازی شود و سالن های جدید جایگزین سینماهای قدیمی شود

● حسن توكل نیا تهیه كننده:

قاچاقچیان باكارهای اخیرخود سعی می كنندما كناربكشیم وبه۶تا۷هفته اكران فیلم قانع شویم.این كارباج دادن به دزداست.

سینمای ایران این روزها با پدیده ای شوم دست وپنجه نرم می كند. پدیده ای كه همچون افیون در دامن خانواده سینما افتاده و آرام آرام آن را از ریشه می پوساند. قاچاق فیلم های ایرانی نه تنها اقتصاد سینمای ایران را دچار اختلال می كند، بلكه به روندی منجر می شود كه سینمای ملی را روبه نابودی می برد. سینمایی كه نظام برای شكل دادن به آن بسیار كوشیده، سینمایی كه می تواند پرچم دار فرهنگ ایران باشد.

سینمای ایران مصایب بسیاری را پشت سر گذاشته و امروز در مرز بالندگی، خوره ای به پیكرش افتاده كه باید برخاست و به نبرد با جرثومه های فساد شتافت. ابعاد قاچاق فیلم در این چند سال تا آن اندازه جدی شده كه مسئولان معاونت سینمایی را نیز بر این واداشت كه شورایی تشكیل داده و در كنار صنوف مختلف سینما به مبارزه با قاچاقچیان برخیزند.

ما هم با دریافت عمق فاجعه، برآن شدیم كه از حیطه خبر گذر كنیم و با گزارش و گفت و شنود با صاحبنظران به بررسی ابعاد مختلف قاچاق فیلم بنشینیم. گفت وگوهایی شكل گرفت كه هر یك از منظری به خاستگاه شكل گیری شبكه های قاچاق و راه های مبارزه با آن پرداخته اند. برخی از مسئولان كه دغدغه بیشتری برای جمع آوری هر چه زودتر این غائله داشتند بی درنگ دست یاری ما را فشردند و مقابل ضبط صوت ما نشستند و از برنامه هایی كه در این باره مطرح شده سخن گفتند. برخی نیز گفت وگوها را به فرصت هایی دیگر موكول كردند.

در بخش دیگری از سلسله گزارش های روزنامه ایران درباره قاچاق فیلم سراغ تهیه كنندگان و پخش كننده هایی را گرفته ایم كه زخمی زخمه قاچاق بوده اند. آنها هم با نگرانی در چهره از بابت اكران فیلم های بعدشان درباره حركت های صنفی سخن گفتند. گزارش های میدانی و بررسی وضع این پدیده در خارج از ایران نیز بخش دیگری از تلاش ما شد. شاید در برخی گفتارها شباهت هایی به نظر آید. اما این شباهت ها به ما كمك می كند تا به بهتر شناختن عمق فاجعه نائل آییم.

● گروه فرهنگ و هنر

سیدغلامرضا موسوی تهیه كننده سینما، بیش از ۲۶ سال است كه در سینمای ایران فعالیت می كند. او از سال ۱۳۶۰ و با تهیه فیلم «آفتاب نشین ها» كار خود را در این حوزه آغاز كرده و تا امروز در بیش از ۲۰ فیلم به عنوان تهیه كننده و مدیرتولید حضور داشته است.

موسوی همچنین سخنگوی اتحادیه تهیه كنندگان و توزیع كنندگان سینمای ایران نیز هست و برحسب همین مسئولیت، درماه های گذشته نظرات و ایده های مختلفی درباره قاچاق و سرقت فیلم های ایرانی روی پرده، از وی منتشر شده است.

این تهیه كننده معتقد است «به جای قاچاق بهتر است عنوان سرقت را روی فعالیت باندهای توزیع فیلم های ایرانی بگذاریم» و بر این نكته پافشاری می كند كه تماشای فیلم های سرقت شده عملی غیرشرعی، غیراخلاقی و غیر عرفی است.

▪ آقای موسوی، در یكی دو ماهه اخیر بحث ها و جلسات مختلفی درباره قاچاق فیلم های ایرانی انجام شده و حرف های زیادی پیرامون این معضل نه چندان تازه زده شده است، به نظر شما پس از همه این اظهارنظرها آیا واقعاً این مشكل رفع خواهدشدیا ، احتمالاً در مرحله حرف باقی خواهدماند؟

این بار وضع متفاوت است، یعنی همكاران ما در اتحادیه تولیدكنندگان و توزیع كنندگان وارد مرحله اجرایی شده اند و این موضوع برای نخستین بار اتفاق می افتد. در مراحل گذشته وقتی بحث قاچاق فیلم های ایرانی بلكه سرقت آثار ایرانی به وجود می آمد به این شكل جدی و اجرایی نبود. این موضوع درواقع سرقت به شمار می آید چون طبق نظر مراجع تقلید كه پیش از این گردآوری شده این كار «سرقت» است. این بار در زمینه دزدی آثار ایرانی، همكاران ما به قدری وسیع وارد قضیه شده اند كه خود همكاران ناچار شده اند وارد حوزه اجرا هم بشوند. در این زمینه روز ۲۹ فروردین در اتحادیه تهیه كنندگان ستاد مبارزه با سرقت آثار ایرانی را تشكیل دادیم، یعنی با هماهنگی پلیس امنیت تهران - كه یكی از واحدهای فعال نیروی انتظامی است - آمدیم و با حكم قانونی، مغازه به مغازه مورد بازرسی قرارگرفت و بعد از آن با ضبط فیلم های غیرقانونی ایرانی و همچنین آثار غیرمجاز خارجی تحویل مراجع قضایی می شدند.

▪ همكاران شما هم در این بازرسی ها حضور داشتند؟

درحقیقت همكاران سینمایی بودند كه این كار را انجام می دادند و البته سرپرستی آن به عهده پلیس امنیت تهران بود. در این زمینه آقای بختیاری معاون دادستان و رئیس مجتمع قضایی ارشاد، همكاری داشتند. ما در یك مرحله، ۴۰۰ هزار CD و DVD از فروشگاه ها، مغازه ها و سوپرماركت های مختلف كشف كردیم. در آخرین مرحله نیز تنها از یك فروشگاه CD قاچاق در خیابان بهار، ۳۰۰ هزار نسخه فیلم كشف شد.

این نسخه ها بیشتر فیلم های ایرانی و آثار خارجی بود كه در میان آنها فیلم های غیراخلاقی هم وجودداشت. این فیلم ها به طور كلی غیرمجاز بودند یعنی در بخش فیلم های ایرانی به صورت قاچاق تكثیر شده بودند و در بخش فیلم های خارجی هم همه فیلم ها بدون مجوز وارد و تكثیر شده بود. ما در این زمینه فیلم ایرانی را سرقت مستقیم می دانیم و فیلم خارجی را هم غیرقانونی می دانیم. چون حق رایت آن ها پرداخت نشده و مجوزهای لازم را از ارشاد كسب نكرده است.

در میان فیلم هایی كه كشف شده اند مسائل جالبی دیده می شد. به طور مثال فیلم «پارك وی» قبل از آنكه وارد شبكه قاچاق شود پاكت هایی با پوستر فیلم چاپ شده بود و داخل آن فیلم های خام یا دیگر فیلم ها جا داده شده بود تا به فروش برسد. این موضوع به دلیل سوءاستفاده از علاقه مردم به دیدن فیلم های جدید سرچشمه می گرفت.

به اعتقاد ما خرید فیلم غیرمجاز و قاچاق درست مانند خرید اموال دزدی یا مالخری است. مردم ما اصولاً اهل خرید این نوع اموال نیستند. حتی اگر قیمت آن تا یك دهم پائین آمده باشد. اما در مورد فیلم چنین نظری ندارند و متأسفانه فیلم ها را خریداری می كنند. از زمانی كه توانستیم از طریق رسانه های مختلف اطلاع رسانی كنیم وضع كمی بهتر شده است.

در این باره بسیاری از خریداران با تهیه كننده ها تماس گرفته اند و با ابراز پشیمانی از دیدن فیلم های قاچاق، اعلام كرده اند كه نمی دانستند به لحاظ شرعی دچار خطا شده اند و حالا تلاش می كنند به نوعی ادای دین كنند.

برخی از این تماشاگران به طور خودجوش به سینماهای نمایش دهنده آن فیلم مراجعه كرده اند و پس از خریدن بلیت فیلم به تعداد اعضای خانواده، آن را پاره كرده و به منزل بازگشته اند. این نمونه ها نشان می دهد كه مردم ما عادت به خرید مال دزدی ندارند و در این زمینه تنها آگاهی كافی ندارند. این بار ما وظیفه بزرگتری داریم و آن هم این كه نباید قضیه را رها كنیم. به نظر می رسد این بار باید ستاد مبارزه بافیلم قاچاق كارش را ادامه بدهد و متوقف نباشد.

امروز می توان گفت تقریباً - و نه تحقیقاً - فروشگاه های بزرگ فیلم های سرقت شده ارائه نمی دهند و فروش این CD ها به حوزه دستفروش ها آمده است.

در این زمینه هم پس از جلسه ای كه با دكتر قالیباف داشتیم، شهردار تهران قول داده است مناطق شهرداری هم با توسعه اقدامات خود با دستفروش ها برخورد كنند و با این حساب ما به زودی در تهران بزرگ به یك پالایش دست خواهیم یافت. برای رسیدن به این مرحله هم نیازمند آن هستیم كه ستادهای مربوطه همچنان فعال باشند، قوانین لازم را درمجلس داشته باشیم. در گفت وگویی كه با عباس علی اختری رئیس كمیسیون فرهنگی مجلس داشتیم، امیدواریم قوانین لازم با قید دو فوریت به مجلس بیاید و درآن ها تشدید مجازات عاملان قاچاق و توزیع فیلم های ایرانی منظور شده باشد.

به هرحال باید با قاچاق فیلم مانند موادمخدر برخورد شود، چون همانطور كه موادمخدر نسل جوان را از بین می برد، قاچاق فیلم هم نسل سینما را ازبین می برد.

سال گذشته درباره فتاوی مراجع تقلید، خبرهایی منتشر و حرف هایی هم زده شد. ولی مسأله از این طریق پیگیری نشده البته كار روابط عمومی در میان مردم جامعه نكردیم. این كار هم چندان ساده نیست.

بهمن عبداللهی

---