راهبری جاده انرژی در گرو همدلی با مردم

گاز طبیعی و تامین آن, هماره یکی از دغدغه های مدیران ارشد بخش انرژی کشور بوده و زمانی این دغدغه به اوج رسیده که مصرف آن در بخش خانگی افزایش یافته است

گاز طبیعی و تامین آن، هماره یکی از دغدغه‌های مدیران ارشد بخش انرژی کشور بوده و زمانی این دغدغه به اوج رسیده که مصرف آن در بخش خانگی افزایش یافته است.

بنابرآمارهای ارائه شده از سوی مدیران بخش گاز کشور، ایران از نظر مصرف گازطبیعی بر سکوی سوم دنیا ایستاده و همین امر موجب شده است تا کشورمان با توجه به افزایش مصرف سالانه این حامل انرژی، فرار روی یک چالش جدی قرار گیرد.

شاید بتوان گفت افزایش پرشتاب رشد مصرف درمقایسه با اقدام‌های زیربنایی،از جمله دلایل ایجاد این چالش باشد چرا که با وجود بسترسازی‌ها انجام شده به ویژه در چهار سال گذشته، هنوز در شرایط ایده آلی قرار نداریم.

به روایت آمار، هم اکنون بیش از ۵۷ میلیون نفر که نزدیک به ۱۵میلیون خانوار را شامل می‌شود، افزون بر ۲۳ هزار واحد صنعتی، ۵۴ نیروگاه و بیش از یک هزار جایگاه سی ان جی، زیرپوشش شبکه گاز کشور قرار دارند و با توجه به این موضوع، هدایت چنین شبکه‌ای عظیم مدیریت دقیق و حساب شده را می‌طلبد.

بیش از هشت ماه از سال می‌گذرد و درکوتاه زمانی، دوره سرما آغاز می‌شود و پای به زمستانی خواهیم گذاشت که از هم اکنون سردی خود را به رخ همگان کشیده است.

زمستان و سرمای غافلگیر کننده دو سال پیش را شاید کمتر کسی از یاد برده باشد؛ زمستانی که به گفته کارشناسان پدیده کم نظیری در چهار دهه گذشته بوده است.

در آن زمستان، سه عامل مهم افت شدید دما، فراگیری و ماندگاری سرما به گونه‌ای کم نظیر دست به دست هم دادند و مسئولان تامین انرژی کشورمان را در شرایطی سخت و بحرانی قرار دادند؛ به ویژه آنکه در زمستان سرد آن سال، کشور همسایه نیز واردات گاز خود را به ایران قطع کرد و بر گستره مشکلات آن روزها دامن زد.

اگر چه زمستان سال ۱۳۸۶ آموزه‌هایی را به مردم و مسئولان دیکته کرد اما مصرف لجام گسیخته انرژی همچنان با روندی افزایشی ادامه دارد و تردیدی نخواهد بود که در صورت ایجاد شرایط مشابه زمستان دو سال پیش، با مشکلات عدیده‌ای رو به رو شویم.

از ابتدای امسال تاکنون بخش‌های خانگی، تجاری،صنعتی و نیروگاهی کشور مصرف کننده بیش از ۷۴میلیارد متر مکعب گازطبیعی بوده‌اند و دراین میان بخش خانگی، سهمی عمده از این میزان مصرف را به خود اختصاص داده است.

دراین مدت، مصرف گاز بخش خانگی درمقایسه با مدت مشابه سال پیش، بیش از ۲۷درصد افزایش یافت و روزانه ۲۰ میلیون مترمکعب بیشتر از سال پیش در این بخش مصرف شد تا جایی که این مصرف رو به رشد آنچنان نامتعارف بود که مسئولان بخش گاز کشور از آن به عنوان "نگرانی" یاد کردند.

آنگونه که این مسئولان می‌گویند؛ زمستان مصرف گاز به طور تقریب ۶ برابر فصل تابستان است و ۷۰ درصد آن در بخش خانگی مصرف می‌شود.

پیش بینی شده است تا پایان امسال بیش از ۱۴۰میلیارد متر مکعب گاز در کشور بسوزد حال اگر قرار باشد قسمت عمده آن در بخش خانگی مصرف شود به نظر می‌آید باید به دنبال راهکارهای علمی، عملی و زودباده بود.

آن‌گونه که اعلام شده است امسال با ۲۰۰ میلیون مترمکعب کسری گاز رو به رو خواهیم بود و تا سه سال آینده نیز هیچ یک از فازهای پارس جنوبی به وارد مدار تولید نخواهند آمد این درحالی است که طرح‌های ذخیره سازی هم که درمراحل ابتدایی هستند نمی‌‌توانند کمک آنی و قابل توجهی به حساب آیند.

حال اگر قرار باشد روند مصرف گاز به همین منوال و با شیبی تند ادامه یابد بی‌شک با همه تمهیدات اندیشیده شده‌ای مثل تقویت زیرساخت‌های شبکه گاز کشور (ساخت خطوط انتقال گاز جدید،ایستگاه‌های تقویت فشار گاز و تعمیر اساسی تاسیسات و تجهیزات پالایشگاهی) ذخیره سازی سوخت مایع در نیروگاه ها، نانوایی ها و ...، نگرانی‌ها همچنان پا برجا خواهند بود.

آنچه مسلم است تغییر نگرش در رفتار مصرفی و مدیریت در مصرف انرژی می‌تواند حلقه‌ای از یک زنجیره باشد که با نظارت و راهبری مدیریت کلان کشور قادرخواهد بود جاده تامین انرژی مطمئن کشور را هموار سازد.

در بخش گاز، برای پای گذاشتن به این جاده هموار، طرح‌هایی از جمله اعمال جریمه و قطع گاز مشترکان پر مصرف مطرح شده که هم اکنون در انتظار مصوبه نهایی دولت است.

استاندارد سازی کالاهای گازسوز با راندمان بالا که به نظر می‌آید تا حدودی مغفول مانده است، آموزش و فرهنگ سازی و توسعه این بستر، همچنین طرح تشویق مشترکان کم مصرف که پنداری به فراموشی سپرده شد، راهکارهایی هستند که می‌توان از رهگذر آنها تا حدود زیادی از هدر رفت گاز جلوگیری کرد.

بهره گیری از چنین ابزارهای بازدارنده ای تا حدودی مانع از مصرف بی‌رویه انرژی در کشور خواهد شد و تا تحقق راهکار اساسی که همانا طرح هدفمند کردن یارانه ها و واقعی شدن قیمت حامل های انرژی است، راه مصرف مسرفانه و بی رویه این حامل انرژی را برای بخشی از افراد جامعه خواهد بست.

به هرحال تصویر امروز بخش انرژی کشور ازحیث مصرف، تصویر نا زیبایی است که برای زیبا شدنش راهی جز همدلی مردم و مسئولان نیست.

مسئولان بایدفضای اعتماد را برای مردم را بیش از پیش فراهم آورند و به وعده های داده شده جامه عمل بپوشانند؛ مردم نیز باید به مسئولان خود اعتماد کنند تا با کمک و یاری یکدیگر جاده مطمئن انرژی را به گونه‌ای صحیح مدیریت و راهبری کنند.

سعید محمد بیگی