صلیب‌های پاره

درد زانو و آسیب‌های ورزشی زانو در ورزشکاران شایع است. یکی از علل درد زانو صدمات رباط صلیبی است. در حقیقت صدمات رباط صلیبی یکی از علل شایع زانو درد حاد و مزمن است. رباط صلیبی، رباطی …

درد زانو و آسیب‌های ورزشی زانو در ورزشکاران شایع است. یکی از علل درد زانو صدمات رباط صلیبی است. در حقیقت صدمات رباط صلیبی یکی از علل شایع زانو درد حاد و مزمن است. رباط صلیبی، رباطی است که دو استخوان مهم پا را به صورت صلیبی به هم متصل می‌کند و به همین دلیل یکی از مهم‌ترین رباط‌های پا به حساب می‌آید که در امر پایداری زانو نقش مهمی دارد. در هر زانو دو رباط صلیبی قدامی و خلفی وجود دارد که سبب پایداری مفصل زانو در حرکات به سمت جلو و عقب و ضربات در این جهات و نیز پایداری مفصل زانو در برابر حرکات چرخشی اعمال شده به زانو می‌شوند. جراحات این رباط مهم زانو عمدتا ناشی از کاهش ناگهانی سرعت هنگام دویدن و صدمات ورزشی تماسی که جزء چرخشی روی زانو دارند، است. صدمات و آسیب‌های رباط صلیبی خلفی نسبت به رباط صلیبی قدامی کمتر شایع است. رباط صلیبی خلفی پهن‌تر، قوی‌تر و محکم‌تر از رباط صلیبی قدامی است و می‌تواند نیروی کششی معادل ۲۰۰۰ نیوتن را تحمل کند. کشیدگی و پارگی‌های رباط صلیبی خلفی احتیاج به نیروی زیادی دارد مثل برخورد داشبورد ماشین به پایین زانو هنگام تصادف رانندگی. به‌خاطر همین نیروی شدیدتر برای پارگی رباط صلیبی خلفی نسبت به نوع قدامی اغلب آسیب‌های رباطی همراه یا آسیب منیسک هم همراه با آسیب رباط صلیبی خلفی وجود دارد.

علائم

اگر رباط صلیبی قدامی پاره شود صدای «تق» در مفصل شنیده می‌شود. همچنین امکان دارد زانو ناپایدار شود و درد به قدری شدید باشد که فرد دچار تهوع و استفراغ شود. به‌دنبال این پارگی طی چند ساعت به‌علت خونریزی داخل مفصلی متورم و پر از خون خواهد شد.

بسیاری از آسیب‌های رباط صلیبی خلفی بدون علامت است. ممکن است درد جزئی وجود داشته باشد خونریزی داخل مفصلی معمولا خفیف است. دامنه حرکات مفصل معمولا طبیعی و کامل است و علائم کوفتگی در قدام ساق دیده می‌شود.

درمان

در افراد عادی تنها آسیب‌دیدگی‌های شدید رباط صلیبی نیاز به جراحی دارد. سایر موارد خفیف‌تر را می‌توان با آتل‌گیری و درمان غیرجراحی بهبود بخشید. اما ورزشکاران حرفه‌ای که می‌خواهند به میادین بازگردند، فارغ از درجه آسیب باید تحت عمل جراحی بازسازی رباط صلیبی قرار گیرند. چنانچه جراحی لازم باشد معمولا آن را ۳ هفته به تاخیر می‌اندازند تا التهاب کاهش یافته و از عوارضی مثل خشکی مفصل به‌دنبال جراحی سریع جلوگیری شود. باید در این ۳ هفته عضلات جلو و عقب ران و دامنه حرکتی مفصل زانو تقویت و زیاد شود که این امر می‌تواند به کاهش تجمع مایع مفصلی و به‌دست آوردن سریع توان عضلانی بعد از عمل کمک کند. برای تصمیم به جراحی توجه به چند فاکتور مهم است مثل سطح فعالیت ورزشی قبل از صدمه دیدگی، صدمات همراه، تمایل برای ادامه همان رشته ورزشی و میزان شلی مفصل زانو. جراحی می‌تواند به‌صورت ترمیم داخل یا خارج مفصلی رباط صلیبی باشد، انتخاب روش، بسته به نظر جراح دارد.

پیشگیری

گرم کردن و حرکات کششی قبل از تمرین، تقویت عضلات همسترینگ، افزایش تدریجی تمرینات سرعتی و قدرتی در برنامه‌های آماده‌سازی، استفاده از کفش مناسب، تلفیق تمرینات قدرتی با حرکات تعادلی و آموزش با پای برهنه جلوی آسیب‌دیدگی را می‌گیرد.