جشن رنگ‌ها در عروسی ترکمن

کلمه «ترکمن» شما را یاد چه می‌اندازد؟ شاید آلاچیق‌های گنبد مانندشان را به یاد بیاورید؛ آلاچیق‌هایی ساخته شده از چوب و نی و نمد و پشم بز و مقدار کمی هم دم اسب که با میخ و طناب به …

کلمه «ترکمن» شما را یاد چه می‌اندازد؟ شاید آلاچیق‌های گنبد مانندشان را به یاد بیاورید؛ آلاچیق‌هایی ساخته شده از چوب و نی و نمد و پشم بز و مقدار کمی هم دم اسب که با میخ و طناب به زمین می‌چسبند تا سخت‌ترین توفان‌ها هم از جا تکانشان ندهد.

شاید زن‌ها و مردهایشان را با لباس محلی به یاد بیاورید. زن‌ها معمولا پیراهن‌های ساده و نوار یراق‌دوزی شده و رسیده تا قوزک پا، تن می‌کنند با عرقچین‌های کوچک و گردنبندهایی ساخته شده از پولک و سکه، پوشیده شده با روسری‌هایی بزرگ و سه گوش که پر شده‌اند از بوته‌های گل سرخ و برگ‌های سبز.

مردها هم در باسلیقگی دست‌کمی از زنان ندارند، پیراهن‌های چلوار می‌پوشند با کلاه‌های پوستی سیاه یا قهوه‌ای و اگر زمستان باشد آن وقت پوستینی چرمی هم روی دوششان می‌اندازند.

شاید هم با شنیدن کلمه ترکمن یاد کلمات دیگری بیفتید مثلا کلمه «اصالت» در خاطرتان زنده شود چون می‌دانید که آنها اصیل و وفادارند؛ وفادار به این خاطر که شیوه سوگواری و شادی، رزم و بزم، لباس پوشیدن و ساز زدن و حتی چادر برپا کردن شان را از گذشتگانشان به ارث برده‌اند و به آنها وفادار مانده‌اند و حالا خودشان، یک جاذبه گردشگری شده‌اند که هر گردشگری از تماشای شان شیوه زیستن‌شان لذت می‌برد بخصوص اگر در حال اجرای آیینی سنتی باشند مثلا جشن عروسی را به شیوه ناب ترکمنی برپا کرده باشند، آن وقت است که هر بیننده‌ای غبطه می‌خورد به اصالتشان و ذوق می‌کند از شورشان در اجرای مراسم و تسلیم نشدنشان در برابر دنیای مدرن و شلوغ و بی‌حوصله و بی‌شادی.

این عکس‌ها که می‌بینید، عکس‌های مربوط به عروسی ترکمن‌هاست، عروس‌های ترکمن روسری‌های سرخ سر می‌کنند و اگر قرار باشد مراسم عروسی کاملا سنتی برگزار شود آن وقت باید سوار اسب یا شتر شوند.

دامادهای ترکمن اهل دروغ گفتن نیستند و قولی را می‌دهند که بتوانند به آن عمل کنند و به همین خاطر، مهریه را در حدی تقبل می‌کنند که توان پرداختش را داشته باشند و جالب است که معمولا مهریه پیش از عروسی، هدیه عروس می‌شود که ثابت می‌کند داماد، توانایی عمل به قولش را داشته است.

عروسی ترکمن‌ها پر از نمایش‌های سرگرم‌کننده‌ای است که همه شرکت‌کنندگان در عروسی، بازیگرانش می‌شوند، مثلا شاید خانواده‌ها، جنگی مصلحتی بر سر بردن عروس راه بندازند یا با خواندن شعرهایی، هدایایی با هم رد و بدل کنند تا به این ترتیب، مراسم هیجان‌انگیزتر شود.

در گذشته‌های دور، در این مراسم خانواده داماد، هدیه‌ای نقدی میان انبوه مهمان‌ها پرتاب می‌کردند تا آنها پی هدیه بگردند و مراسم شادتر شود و علاوه بر این، مسابقات کشتی و اسب‌دوانی نیز در طول جشن برگزار می‌شد، اما هرچند بسیاری از رسوم ترکمن‌ها در مراسم عروسی دیگر اجرا نمی‌شود، هنوز هم شکل کلی این مراسم به عروسی‌های نیاکان ترکمن‌ها شباهت دارد.

مریم یوشی‌زاده