هپاتیت

هپاتیت (hepatitis) به معنای التهاب کبد است و انواع مختلفی دارد که بعضی از آنها قابل سرایت هستند و برخی مسری نیستند.

عامل بیماری هپاتیت یک ویروس است و درابتدا می تواند مثل یک سرماخوردگی بروز کند. ولی بیماری مزمن هپاتیتC برعکس سرماخوردگی معمولی به دلیل از کار افتادن کبد و مشکل بودن درمان می تواند بیمار را تهدید کند.

دلا یل و عوامل خطر: بیماری هپاتیت می تواند به دلا یل زیر ایجاد شود:

▪ عفونت ناشی از ویروس ها ( مانند هپاتیت A،BیاC)، باکتری ها، انگل ها

▪ آسیب دیدن کبد به دلیل مصرف الکل یا خوردن قارچ های سمی

مصرف برخی داروها، مانند مصرف بیش از حد استامینوفن که می تواند کشنده باشد گاهی اوقات در بدن، سلول های ایمنی علیه کبد مبارزه می کنند و باعث هپاتیت خود ایمنی می شوند.

داروهایی که باعث صدمه به کبد می شوند عبارتنداز: متیل دوپا( که به صورت غیر رایج برای فشارخون بالا تجویز می شود.)، ایزونیازید(برای بیماری سل)، داروهای ضد سرع (مانند والپروات و فنی توئین)، کلرپرومازین، آمیودارون ( برای ریتم نامنظم قلب) و برخی آنتی بیوتیک ها (شامل تری متوپریم- سولفامتوکسازول و اریترومایسین)، اگر شما به مصرف هرکدام از این داروها نیاز داشته باشید، دکتر شما ممکن است عملکرد کبد شما را بررسی کند.

بیماری کبد همچنین می تواند به دلیل اختلا لا ت ارثی مانند فیبروزهای کیستیک و بیماری ویلسون باشد.

(بیماری ویلسون وضعیتی است که در آن مس زیادی در بدن وجود دارد و این مس اضافی در کبد رسوب می کند.)

هپاتیت ممکن است شروع شود و سریع بهبود یابد که به آن هپاتیت حاد می گویند یا باعث یک بیماری طولا نی مدت شود که به آن هپاتیت مزمن می گویند و یا در برخی موارد، صدمه پیشرفته کبدی، نقص کبدی یا حتی سرطان کبد ممکن است اتفاق بیفتد.

شدت بیماری هپاتیت به فاکتورهای بسیاری شامل دلیل صدمه کبدی یا هر بیماری سختی که قبلا داشته اید بستگی دارد. برای مثال، هپاتیت نوع A معمولا زودتر بهبود می یابد و منجر به مشکلا ت مزمن کبدی نمی شود.

عوامل خطر رایج عبارتنداز:

مصرف موادمخدر تزریقی (استفاده از سوزن های آلوده که به عنوان سرنگ استفاده می شود به ویژه در افراد معتاد به موادمخدر تزریقی) مصرف بیش از حد استامینوفن-دوز مصرفی استامینوفن که باعث صدمه می شود به دوز موثر آن بسیار نزدیک است، بنابراین باید در مصرف آن بسیار مراقب بود و طبق دستور پزشک مصرف کرد.

اگر بیماری کبد شما شدید باشد، دکتر شما ممکن است به شما بگوید که از مصرف داروهای ضدالتهابی پرهیز کنید.

خوردن غذاهای آلوده، مسافرت به مکان هایی که ابتلا به هپاتیت در آنجا رواج دارد. زندگی در خانه سالمندان یا مرکز توانبخشی، مبتلا شدن یکی از اعضای خانواده به هپاتیت نوعA، مصرف الکل، گیرنده یک عضو پیوندی بودن، داشتن HIV یا ابتلا به ایدز، دریافت یک تزریق خونی قبل از ۱۹۹۰ (چون در آن سال ها تست خون هپاتیت C امکانپذیرنبوده است.) ، نوزادی که از یک مادر مبتلا به هپاتیت B یا C به دنیا آمده باشد، دندانپزشک بودن یا با وسایل آلوده داندانپزشکی کار کردن، سوراخ شدن بدن با هر وسیله تیز یا سوزن آلوده مثل خالکوبی غیربهداشتی

● علا ئم و نشانه ها:

علا ئم بیماری هپاتیت عبارتند از:

- درد شکم، بزرگ شدن سینه در مردان، ادرار تیره یا رنگ پریده یا مدفوع خاکستری رنگ، خستگی، خارش تمام بدن، زردی(زرد شدن پوست یا چشم ها)، از بین رفتن اشتها، داشتن تب درجه پایین، تهوع و استفراغ، کاهش وزن

بسیاری از مردم وقتی برای اولین بار آلوده می شوند، هیچ نشانه ای از هپاتیت BیاC در آنها وجود ندارد و با گذشت زمان نارسایی کبدی در آنها گسترش می یابد. اگر شما هرکدام از عوامل خطر را برای هرنوع هپاتیت داشتید بهتر است به طور منظم آزمایش بدهید.

▪ آزمایش های لازم:

آزمایش فیزیکی اولیه ممکن است این علا ئم را نشان دهد: زرد شدن پوست، کبد بزرگ شده وحساس به لمس، یا تجمع مایع در شکم که می تواند دچار عفونت شود.

آزمایش های دیگر شامل این موارد هستند: سرولوژی ویروس هپاتیت، تست های عملکرد کبد،سونوگرافی شکم، نمونه برداری از کبد برای تشخیص میزان شدت آسیب کبدی، کشیدن مایع (پاراسنتز) اگر در شکم شما مایع وجود داشته باشد.

▪ معالجه و درمان:

پزشک با توجه به دلیل بیماری کبدی شما درباره درمان های ممکن با شما صحبت می کند و ممکن است اگر وزن کم کرده باشید یک رژیم پرکالری به شما بدهد.

▪ پیش آگهی:

پیامد و میزان بهبودی به خیلی از عوامل بستگی دارد از جمله اینکه علت ایجاد هپاتیت چه بوده،همراهی با یک بیماری دیگر یا وجود شرایطی که باعث ایجاد عوارض پس از درمان شود.

بسیاری از افراد به طور کامل بهبود می یابند ولی ممکن است چندین ماه طول بکشد تا کبد بهبود یابد.

۸۰درصد از افرادی که به بیماری هپاتیتC مبتلا هستند، بیماری آنها تا ابتلا به بیماری مزمن کبدی پیش می رود و ممکن است دچار نارسایی کبد(سیروز کبد) یا سرطان کبد بشوند. هپاتیتC در آمریکا دلیل اول دریافت یک پیوند کبد است.

▪ عوارض:

آسیب کبدی دائمی، نارسایی کبد یا سرطان کبد می تواند اتفاق بیفتد.

دیگر عوارض عبارتند از: پریتونیت باکتریایی خودبه خودی(هنگامی که مایع داخل شکم عفونت کند) و واریس مری.

در صورت داشتن علا ئم زیر سریعا به پزشک مراجعه کنید: ۱-علا ئم مرتبط با مصرف استامینوفن یا دیگر داروها(ممکن است نیاز به تخلیه معده داشته باشید)۲-استفراغ خونی۳-داشتن مدفوع خونی یا تیری شکل۴-عدم هوشیاری و گیجی

۵-یکی از علا ئم هپاتیت را داشته باشید یا متوجه شوید که در معرض ابتلا به هپاتیت A،BیاC هستید. ۶-به خاطر تهوع زیاد نتوانید غذا را قورت دهید(در این صورت ممکن است به تغذیه وریدی نیاز داشته باشید.)۷- احساس بیماری کنید و اخیرا به آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی یا آمریکا مرکزی مسافرت کرده باشید.

▪ پیشگیری:

واکسن های هپاتیت در انواع زیر برای پیشگیری وجود دارند:

۱) واکسن هپاتیت A که برای گروه های پرخطر است، مانند پرستاران، آنهایی که در آزمایشگاه ها کار می کنند و آنهایی که به جاهایی سفر می کنند که هپاتیت در آنجا رایج است.

۲) واکسن هپاتیت B که امروزه به همه نوزادان و کودکان زیر ۱۸ سال تزریق می شود. این واکسن برای بزرگسالا ن که در معرض خطر بالا هستند مانند معتادان تزریقی و آنهایی که رابطه جنسی پرخطر دارند، تجویز می شود.

وجود مقداری ایمونوگلوبولین هم ممکن است حتی پس از مواجهه با هپاتیت از عفونت جلوگیری کند:

- ایمونوگلوبولین ممکن است بلا فاصله بعد از استفاده از وسایل شخصی که در دو هفته اخیر به هپاتیت A مبتلا شده، به شما داده شود.

- بهتر است به نوزاد تازه متولد شده از یک مادر مبتلا به هپاتیت B همزمان با تزریق واکسن هپاتیت B داده شود.

دیگر موارد لا زم برای پیشگیری عبارتند از:

- پرهیز از رابطه با خون و محصولا ت خونی

- پرهیز از رابطه جنسی نامشروع و کنترل نشده

- شستن دست ها بعد از رفتن به توالت و قبل از خوردن غذا

- پرهیز از استفاده مشترک از بشقاب، قاشق و چنگال، حمام، قیچی، ناخن گیر، مسواک و دیگر وسایل فرد مبتلا به هپاتیت A

- اگر معتاد تزریقی هستید از سوزن های نو و مخصوص به خود استفاده کنید.

- در هنگام دریافت تتو یا خالکوبی احتیاط کنید.

به طور کلی بهتر است حتی اگر هیچ علا ئمی ندارید هرچند وقت یکبار آزمایش هپاتیت بدهید.

نویسنده : مترجم: مهزاد سیدکریمی