ایزو چیست و به چه کار ما می آید

چندین سال است که اصطلاح «ایزو» از انواع مختلفش – مایه تفاخر و تبلیغ محصولات و خدماتی شده که در کشور ما عرضه می شود این عناوین البته منحصر به کشور ما نیست بلکه استانداردهایی جهانی است که داشتن هر یک از آنها نشانگر داشتن مجموعه ای از امتیازات و برتری هاست

چندین سال است که اصطلاح «ایزو» - از انواع مختلفش – مایه تفاخر و تبلیغ محصولات و خدماتی شده که در کشور ما عرضه می‌شود. این عناوین البته منحصر به کشور ما نیست؛ بلکه استانداردهایی جهانی است که داشتن هر یک از آنها نشانگر داشتن مجموعه‌ای از امتیازات و برتری‌هاست. متأسفانه نداشتن شناخت صحیح و کامل درباره این استانداردها، گاهی ما را نسبت به کیفیت محصول یا خدماتی که به دنبال آن هستیم گمراه می‌کند.

● ISO سازمان بین المللی استاندارد سازی

«ایزو» در واقع حروف اختصاری International Organization for Standardization به مفهوم سازمان بین المللی استاندارد سازی است که یک مجمع بین‌المللی از سازمانهای استاندارد کشورهای عضو، آن را تشکیل می‌دهد. ایزو یک شبکه از مؤسسات استاندارد ملی در ۱۴۷ کشور دنیا است؛ بر پایه یک مرکز در هر کشور و یک مرکز اصلی در شهر ژنو - سوئیس- فعالیت می‌کند، که وظیفه هماهنگی مراکز مختلف را دارد. ایزو یک موسسه غیر دولتی است، یعنی هر کدام از اعضای آن الزاماً نماینده ملی کشور خود نیستند. با این همه ایزو یک نقش مهم بین بخشهای خصوصی و عمومی بازی می‌کند؛ چرا که اعضای آن یا در دولت و مؤسسات دولتی دارای سمت هستند، و یا نماینده دولت هستند. از طرف دیگر بقیه اعضا که نقش خصوصی دارند نقش مهمی در ارتباطات صنعتی دارند و در نتیجه با دولت‌های متبوعشان در تعامل مستقیم قرار دارند. بنابراین ایزو مانند یک پل ارتباطی عمل می‌کند که هم رضایت کسب و کار و هم درخواست عموم را تأمین می‌کند.

● سیستم‌های مدیریت کیفیت

درسال ۱۹۸۷ کمیته فنی ۱۷۶ سازمان ایزو (ISO/TC ۱۷۶ ) سری استانداردهای ISO ۹۰۰۰ را به جهانیان ارائه نمود . هدف از تدوین این سری استاندارد ، بوجود آوردن الگویی بین‌المللی برای پیاده‌سازی و استقرار سیستم‌های مدیریت و تضمین کیفیت بوده که مورد استقبال فراوان در سطح دنیا قرار گرفت. سیستم‌های مدیریت کیفیت به منظور حفظ سطح کیفیت تعریف شده و بهبود کیفیت از طریق اصلاح فرایندها، در سازمان پیاده‌سازی می‌شود. در واقع استاندارد ایزو به یک محصول خاص داده نمی‌شود، بلکه فرایند تولید کالا یا خدمات را در یک واحد تجاری مورد ارزیابی قرار می‌دهد. امروزه واحدهای خدماتی نیز مانند واحدهای صنعتی ، علاقه زیادی به استقرار سیستم کیفیت نشان می‌دهند.

● ISO ۱۴۰۰۰ سیستم‌های مدیریت محیط زیست

استانداردهای خانواده ISO ۱۴۰۰۰ شامل استانداردهای بین المللی در رابطه با سیستم‌های زیست محیطی است. این استانداردها در سال ۱۹۹۶ میلادی توسط کمیته فنی ۲۰۷ سازمان ایزو بوجود آمدند . یک سیستم مدیریت زیست محیطی می‌تواند به عنوان بخشی از سیستم‌های جامع مدیریت به حساب آید. این سیستم شامل ساختار سازمانی، فعالیت های طرح‌ریزی، تعریف مسوولیت‌ها ، تعیین روش‌ها و فرایند‌ها و همچنین در اختیارگیری منابع لازم برای تهیه، اجرا، بازنگری و حفظ خط مشی زیست محیطی سازمان است. مشخص است که در این استاندارد نیز مساله اصلی فرایند تولید و به عبارتی پشت پرده عرضه یک کالا است، نه خود کالا. در واقع این گواهینامه به واحدی اعطا می‌شود که در درازمدت برنامه‌های عملی برای کمک به پاکیزه ماندن محیط زیست داشته باشد و آنها را به درستی اجرا کند.

● OHSAS ۱۸۰۰۱ سری ارزیابی ایمنی بهداشت شغلی

سری ارزیابی ایمنی بهداشت شغلی (Occupational Health & Safety Assessment Series ) استانداردی قابل امتیازبندی و اخذ گواهینامه است که ما ایرانیان کمتر از آن شنیده‌ایم. OHSAS ۱۸۰۰۱ در پاسخ به نیاز سازمانها به یک استاندارد سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی - که بوسیله آن بتوانند سیستم مدیریت خود را در زمینه‌های بهداشتی و ایمنی ارزیابی کنند - تدوین شده است. ساختار استاندارد OHSAS ۱۸۰۰۱ سازگار با استانداردهای «ایزو» است تا سازمان‌ها بتوانند به راحتی سیستم‌های مدیریت کیفیت، محیط زیست و بهداشت شغلی و ایمنی را با یکدیگر ادغام و سیستم مدیریتی یکپارچه‌ای را ایجاد نمایند. یک سیستم مدیریت ایمنی و بهداشت شغلی، سازمان را در شناسایی، حذف و یا به حداقل رساندن خطرات مرتبط با بهداشت و ایمنی کارکنان خویش و سایر طرف‌های ذینفع که در معرض آن قرار دارند، یاری می‌کند.