هرگز نگو هرگز روح مك در كالبد اینتل

نخستین نشانه های نواندیشی تجاری در اپل كه شاید از آن به دگردیسی بنیان ها نیز تعبیر شود در سال۱۹۹۷ و با رضایت اپل و مایكروسافت در مورد اختلا فات گذشته نمایان شد اكنون اما زمان سازگاری با بخش دیگر دنیای وینتل فرا رسیده است

نخستین نشانه‌های نواندیشی تجاری در اپل (كه شاید از آن به دگردیسی بنیان‌ها نیز تعبیر ‌شود) در سال۱۹۹۷ و با رضایت اپل و مایكروسافت در مورد اختلا‌فات گذشته نمایان شد. اكنون اما زمان سازگاری با بخش دیگر دنیای وینتل فرا رسیده‌است. تصمیم سرنوشت‌ساز اپل در روی آوردن به پردازنده‌های اینتل، نه‌تنها برآینده این شركت، بلكه بر كل صنعت رایانه و حتی سرگرمی تأثیرگذار خواهد بود. بررسی‌های بیشتر در این مورد به پس از اقدامات اپل و معرفی رسمی محصولات جدید این شركت، موكول خواهد شد.

از ۶۸K تا x۸۶

ایده اجرای سیستم‌عامل مك برروی پردازنده‌های اینتل، برای اولین بار در سال ۱۹۸۵ و از سوی یكی از مدیران وقت اپل مطرح شد. با این حال این ایده تا شش سال بعد و پس از عدم موفقیت سیستم‌عامل آن زمان اپل، یعنی system۷ در بازار به واسطه گسترش windows۳.۰ ، در دستور كار قرار نگرفت. در همین زمان ناول نیز در تلاش بود تا با خلق یك رابط بصری مشابه مك برای سیستم‌عامل DR-DoS خود و نصب آن برروی پی‌سی‌های مبتنی بر اینتل، جایگزینی را برای ویندوز دست و پا كند. اما ترس از شكایت اپل مانع انجام این كار می‌شد. یك سال بعد، یكی از روِسای ناول با جمعی از مدیران نرم‌افزاری اپل دیداركرد و آن‌ها را از تصمیم این شركت مطلع ساخت. در نهایت دو شركت تصمیم گرفتند با انجام پروژه‌های مشترك، این تصمیم را عملی سازند. این پروژه Star Trek نامیده شد. جالب آن‌كه اینتل نیز در آن زمان برای رهایی از وابستگی به مایكروسافت، وعده همكاری با این پروژه را داده بود. پس از ماه‌ها تلاش و در مراحل پایانی تكمیل پروژه موانعی برسر راه دو شركت قرار گرفت؛ یكی از مدیران پروژه به استخدام مایكروسافت درآمد و تغییرات مدیریتی و بروز مشكلات مالی در اپل و ... نهایتاً باعث توقف پروژه در سال ۱۹۹۳ شد. تقریباً همزمان با شروع Star Trek ، اپل همكاری دیگری را با IBM و موتورولا آغاز كرده بود. IBM قصد داشت پردازنده‌های خانواده Power خود را به حوزه‌های دیگری غیر از سرورها و مین‌فریم‌ها گسترش دهد. موتورولا نیز به دنبال پردازنده‌های رده بالایی از خانواده RISC بود تا بتواند در بازار ایستگاه‌های كاری مبتنی بر RISC رقابت كند. اپل نیز برای رایانه‌های شخصی خود نیازمند جایگزینی قدرتمند برای پردازنده‌های سری ۶۸K موتورولا بود كه علاوه بر كارایی بالاتر، با آن‌ها سازگاری نیز داشته باشد. به این ترتیب اتحاد تاریخی AIM متشكل از این سه شركت متولد شد و به دنبال آن خانواده جدیدی از معماری Power تحت عنوان Power PC به‌وجود آمد. اپل در سال ۱۹۹۴ از ۶۸K به این پردازنده‌ها مهاجرت كرد. پس از توقف Star Trek و مهاجرت اپل به پردازنده‌های Power PC تلاش‌های دیگری در خارج از اپل برای اجرای Mac OS برروی پردازنده‌های اینتل صورت گرفت، اما این تلاش‌ها به‌واسطه عدم اعطای مجوز سیستم‌عامل از سوی اپل پس از مدتی متوقف شدند. اپل در آن شرایط و به‌واسطه برتری‌هایی كه از طریق معماری برتر PowerPC به‌دست آورده بود، بیش از آن‌كه مایل به پشتیبانی از پردازنده‌های اینتل باشد، مصمم بود با كمك IBM و موتورولا، كنترل انحصاری بازار توسط مایكروسافت و اینتل را از دست آن‌ها خارج كند. در سال ۱۹۹۶ پس از آن‌كه اپل به‌واسطه برخوردن به مشكل در زمینه توسعه سیستم‌عامل، شركت Next را خریداری كرد، بار دیگر احتمال عرضه سیستم‌عاملی مبتنی بر پردازنده‌های اینتل شنیده می‌شد. (Next شركتی بود كه استیوجابز پس از ترك اپل آن را تأسیس كرده بود.) چرا كه سیستم‌عامل این شركت Next Step (نیای Mac OS X) برروی چندین معماری مختلف از جمله x۸۶ اجرا می‌شد. یك سال بعد بسیاری از مهندسانی كه برروی Star Trek كار كرده بودند، مجدداً به شركت دعوت شدند و به این ترتیب شایعه احیای پروژه بیش از پیش قوت گرفت.

طی سال‌های بعد و با قدرت گرفتن پردازنده‌های اینتل و پیشی‌گرفتن از‌ PowerPC ، موضوع حركت اپل به سوی اینتل به تناوب شنیده می‌شد؛ به‌خصوص پس از مهاجرت اپل از Mac OS۹ به Mac OS X سازگار كردن سیستم‌عامل جدید با x۸۶ یك تیر و دو نشان بود. اما این امر اتفاق نیفتاد. در آگوست سال ۲۰۰۲ پایگاه وب eweek در مورد پروژه‌ای محرمانه در آزمایشگاه‌های اپل به نام Marklar اطلاعاتی منتشر كرد. هدف این پروژه توسعه موازی نسخه‌ای از Mac OSX برای پردازنده‌های اینتل بود. اما یك‌سال بعد و پس از تصمیم اپل مبنی بر استفاده از پردازنده ۹۷۰ G۵) PowerPC) این پروژه ملغی یا اقدامی برای روز مبادا تلقی شد. جالب آن‌كه در همین زمان،IBM در یادداشتی داخلی دشواری مهاجرت به اینتل را دلیل اصلی انتخاب ۹۷۰ PowerPC از سوی اپل اعلام كرده بود. در اكتبر همان سال، جان اسكالی كه پس از ترك جابز در اپل به قدرت رسیده بود، اعلام كرد كه بزرگ‌ترین اشتباه وی، عدم استفاده از پردازنده‌های اینتل در اواخر دهه هشتاد میلادی بوده است. در سال ۲۰۰۴ اپل به‌ خاطر نارضایتی از پیشرفت پردازنده‌های ۹۷۰ Power PC ، به‌طور آشكار ازIBM انتقاد كرد، اما در عین حال این پردازنده‌ها را كاملاً قوی و رقابتی توصیف كرد. در ماه مه سال ۲۰۰۵، وال استریت ژورنال بار دیگر ارتباط پنهانی اپل و اینتل را به موضوع داغ رسانه‌ها تبدیل كرد. خبری كه یك ماه بعد و با تأیید پایگاه وب CNet رنگ و بوی واقعی‌تری به خود گرفت. و سرانجام اپل در ماه ژوئن و در كنفرانس جهانی توسعه‌دهندگان WWDC، رسماً خبر مهاجرت به اینتل در سال ۲۰۰۶ را اعلام كرد.

ناگهان اینتل!

با وجود ۲۰ سال اخبار و شایعات گوناگون، خبر همكاری اپل و اینتل همچنان خبری تكان‌دهنده بود. با اعلام این تصمیم، موجی از نظرات منفی و مثبت، اتاق‌های گفتگو و محافل اپلی را در برگرفت. اما جو كلی حاكم بر كاربران اپل در روزهای نخست انتقال، بیشتر حاكی از نارضایتی بود تا خوشحالی. دلایل متعددی درمورد مشكلات این انتقال بارها در پایگاه‌های مختلف وب برشمرده می‌شد و چه تمجیدها و مدایحی كه از Power PC و مزایای آن عنوان نشد. علیرغم منطقی‌بودن بسیاری از این دیدگاه‌ها، به نظر می‌رسد كه این پشتیبانی بیشتر دلایلی احساسی دارد: احساسی كه به‌واسطه رقابتی بودن پردازنده‌های Power PC با پردازنده‌های امروزی اینتل، در بر شمردن برتری‌های معماری و مزایای آن متبلور می‌شود. البته چنین موضوعی می‌تواند كاملاً طبیعی باشد. اپل بیش از یك دهه از مزایای PowerPC نسبت به پردازنده‌های اینتل و برتری‌های معماری RISC نسبت به CISC سخن گفته بود و كاربران و شیفتگان مك، سال‌ها برای اثبات كارایی سخت‌افزارهای خود و در جنگی روانی با همتایان وینتلی، از برجستگی‌های PowerPC و شكوه Altivec سخن گفته بودند و اكنون در شرایطی كه اوضاع بسیار بهتر از چند سال قبل به نظر می‌رسید، ناگهان دنیا برعكس شده و باید پذیرفت كه IBM خوب است و اینتل خوب‌تر؛ آن‌ هم درست در روزها و ماه‌هایی كه اینتل در مقابل AMD نیز وضعیت چندان خوبی ندارد. اپل اما به زبان دیگری سخن می‌گوید و معتقد است وضعیت اینتل در آینده‌ای نزدیك تغییر خواهد كرد. پس در این وانفسا فقط می‌توان امیدوار بود كه اینتل با عرضه محصولاتی كاراتر از رقبا، هوشمندی اپل را در انتخاب این غول تراشه‌سازی به اثبات برساند.

وضعیت فعلی

پردازنده‌های مورد استفاده اپل در حال حاضر و در مقایسه با پردازنده‌های اینتل و AMD در چه وضعیتی قرار دارند؟ واقعیت آن است كه هیچ روش قطعی و استانداردی برای مقایسه كامل و دقیق PowerPC و x۸۶ وجود ندارد. گروهی عقیده دارند كه پردازنده‌های PowerPC از همتایان اینتلی خود كاراترند. گروهی نیز تصوری برخلاف این دارند. در عمل، مقایسه نتایج عملكرد دو سكو در دنیای واقعی نیز بسیار مشكل است. نتایج برخی آزمایشگاه‌ها برتری مك را ثابت می‌كنند و برخی نشان‌دهنده عكس این موضوع هستند. اما چیزی كه اپل در مورد پردازنده‌ها به آن اشاره می‌كند، بررسی آن‌ها با معیار كارایی برمبنای مصرف برق یا به‌طور دقیق‌تر كارایی در وات می‌باشد. اپل در همایش خود اعلام كرد كه با این معیار، پردازنده‌های اینتل در آینده پردازنده‌های PowerPC را پشت سر خواهند گذاشت. بد نیست در اینجا به مشخصات پردازنده PowerPC۹۷۰FX و دو پردازنده تك هسته‌ای دیگر از اینتل و AMD نگاهی انداخته‌شود. هر یك از پردازنده‌های معرفی شده در زیر در گروهی از آزمایش‌ها عملكردی بهتر از دو نمونه دیگر داشته‌اند، اما در مجموع كارایی این پردازنده هم به هم نزدیك است. از نظر كارایی برمبنای وات اگر چه اطلاعات موجود در مورد مصرف برق این پردازنده‌ها كامل نیست، همین اعداد و ارقام موجود نشان‌دهنده مطلوب بودن وضعیت ۹۷۰FX نسبت به دو پردازنده دیگر می‌باشد (به‌نظر می‌رسد علت استفاده اپل از سیستم خنك‌كننده مایع درPowerMac های مجهز به پردازنده‌های ۵/۲ و ۷/۲ گیگاهرتزی ۹۷۰FX حرارت بالای آن نسبت به مساحت كم Die این پردازنده است.)

پردازنده -> AMD Opteron Intel Xeon p۴ IBM PowerPC۹۷۰FX

مشخصات

فناوری ساخت ۹۰ نانومتر(سیلیكون روی عایق) ۹۰ نانومتر ۹۰ نانومتر(سیلیكون روی عایق)

تعداد ترانزیستور ۵۸ میلیون ۱۶۹ میلیون ۱۰۶میلیون

سرعت كلاك ۲۷۰۰ مگاهرتز ۳۸۰۰مگاهرتز ۲۶۰۰ مگاهرتز

اندازه Dle ۶۶mm۲ ۱۳۰mm۲ ۱۱۵mm۲

L۲cash ۵۱۲kB ۲۰۴۸kB ۱۰۲۴kB

باس جلویی(FSB) ۱۳۵۰ مگاهرتز ۸۰۰ مگاهرتز ----

مصرف برق به طور معمول: ۵۹ واتحداكثر: حدود ۸۰ وات به طور معمول: ۱۱۰ وات حداكثر: ۹۲.۶ وات

اینتل در مورد كارایی برمبنای وات وضعیت متغیری دارد. پردازنده‌های ۴ Pentium كه از معماری Netburst استفاده می‌كنند، مصرف برق بالایی دارند. راه‌حل اینتل برای رهایی از این وضعیت، استفاده از معماری به كار رفته در پردازنده‌های خانواده Pentium M است. معماری Banias به كار رفته در این پردازنده‌ها در عین ارائه كارایی بالا، مصرف برق بسیار پایین‌تری نسبت به ۴ Pentium دارد. این مزیت PentiumM باعث شده است اینتل دست‌كم در مورد پردازنده‌های ویژه نت‌بوك‌ها نسبت به IBM و AMD وضعیت نسبتاً بهتری داشته باشد. اگرچه PentiumMهای امروزی هنوز هم نسبت به پردازنده‌های ۴ G حرارت بیشتری تولید می‌كنند، در بسیاری از آزمایش‌ها سریع‌تر از آن‌ها عمل می‌كنند. همین موضوع تغییراتی را در راهبردهای اینتل به‌وجود آورده است. اینتل قصد‌دارد از معماری PentiumM در خط تولید پردازنده‌های دسكتاپ و همچنین ایستگاه‌های كاری خود نیز استفاده كند. این تغییرات تا سال ۲۰۰۶ و پس از استفاده اینتل از فناوری ۶۵ نانومتری تولید تراشه ادامه خواهد داشت.

مهاجرت

اپل از دو مهاجرت سخت‌افزاری و نرم‌افزاری خود طی سال‌های گذشته درس‌های زیادی گرفته است و به این ترتیب برای برطرف كردن یا به حداقل رساندن مشكلات این كار، تمهیدات گسترده‌ای تدارك دیده است. اولین مشكل توسعه Mac OSX برای اجرا روی پردازنده‌های اینتل بود. اپل اعلام كرده است كه از آغاز توسعه Mac OSX در سال ۲۰۰۱، نسخه اینتلی آن را نیز به‌طور مخفیانه توسعه داده است و بنابراین این مشكل از مدت‌ها قبل حل شده است. مطمئناً اپل به‌زودی دیگر نرم‌افزارهای خود را نیز برای سیستم‌های جدید آماده خواهد كرد. اما موضوع بعدی، فراهم كردن امكاناتی برای توسعه‌دهندگان به‌منظور انتقال نرم‌افزارهای خود به معماری جدید است. اپل برای حل این موضوع نیز، Xcode را برای توسعه نرم‌افزار برروی اینتل مهیا كرده است. با استفاده از ‌۲.۱ Xcode و با كمك باینری‌های Universal می‌توان نرم‌افزارهایی تولید كرد كه برروی هر دو معماری پردازنده‌های اینتل و PowerPC قابل اجرا باشند (در زمان Open Step نیز توسعه‌دهندگان می‌توانستند نرم‌افزارهایی تولید كنند كه برروی پردازنده‌های ۶۸۰۰۰ وهمچنین ۶۸ x اجرا شود). اپل كیت توسعه نرم‌افزار شامل یك سیستم مجهز به پردازنده ۳/۶ گیگاهرتزی ۴ Pentium همراه با Tiger و Xcode را در اختیار توسعه‌دهندگان خود قرار داده است. اپل علیرغم آگاهی از لطمات احتمالی ناشی از كاهش فروش محصولات، خبر مهاجرت به اینتل را ماه‌ها قبل از عرضه مك‌های جدید خود اعلام كرده و كیت توسعه را از هم اكنون در اختیار آن‌ها قرار داده است تا توسعه دهندگان برای انتقال نرم‌افزارهای خود فرصت كافی در اختیار داشته باشند. بد نیست بدانید كه هنگام مهاجرت اپل از۸۶k به PowerPC ، توسعه‌دهندگان تا زمان عرضه محصولات برای مشتریان به آن‌ها دسترسی نداشتند.طبق ادعای اپل، نرم‌افزارهای مبتنی برCocoa برای اجرا برروی سیستم‌های جدید به تغییراتی جزئی نیاز خواهند داشت. نرم‌افزارهای مبتنی برCarbon به تغییرات بیشتری نیازمند خواهند بود. به‌خصوص سازندگان نرم‌افزاری كه هنوز از محیط توسعه Metroworks برای توسعه نرم‌افزار استفاده می‌كنند باید به محیط Xcode مهاجرت كنند. لازم به ذكر است كه اینتل نیز قصد دارد ابزارهای توسعه خود، شامل كامپایلرهای ++C/C، فورترن و ... را اواخر سال جاری میلادی برای اپل عرضه كند. مشكل بزرگ دیگر سازگاری با نرم‌افزارهای قدیمی است. به هر حال برخی از توسعه‌دهندگان، نرم‌افزارهای خود را به معماری جدید انتقال نخواهند داد و حتی برخی از این كار صرف‌نظر خواهند كرد. اپل برای پشتیبانی از نرم‌افزارهای PowerPC در مك‌های جدید، فناوری Rosetta را معرفی كرده است. این فناوری امكان اجرای نرم‌افزارهای PowerPC برروی مك‌‌های مبتنی بر اینتل را فراهم می‌كند. مطابق گفته‌های اپل، اجرای این نرم‌افزارها بدون كاهش محسوسی در كارایی آن‌ها صورت می‌پذیرد. با این حال، مستندات Rosetta به محدودیت‌های آن نیز اشاره می‌كنند. به عنوان مثال Rosetta از نرم‌افزارهای تولید شده برای ۸ Mac OS و Mac OS و همچنین كدهایی كه اختصاصاً برای موتور Altivec نوشته شده‌اند، پشتیبانی نخواهد كرد. اپل در Rosetta از فناوری شركتی به نام Transitive استفاده كرده است، اما بیش از این مایل نیست در این مورد توضیحاتی ارائه دهد. شركت Transitive در سال ۲۰۰۱ فناوری‌ای به نام <دینامیت> را معرفی كرد كه امكان اجرای كدهای نوشته شده برای یك پردازنده خاص را برروی پردازنده‌ای از خانواده دیگر فراهم می‌كند. محصول بزرگ بعدی این شركت در سال ۲۰۰۴ معرفی شد. این محصول QuickTransit نام دارد و اجازه می‌دهد نرم‌افزارهای كامپایل شده برای یك پردازنده و سیستم‌عامل خاص برروی یك پردازنده و سیستم‌عامل دیگر اجرا شوند.

---