ضربه به سر نوزاد؛ علائم هشدار دهنده و خطرناک چیست؟

هرگاه نوزاد یا کودک نوپای شما از جایی مثل تخت، نیمکت، صندلی و یا میز آشپزخانه افتاد، شما باید کودکتان را از لحاظ جراحات به خصوص در ناحیه پشت بدن و سر بررسی کنید. شما باید مطمئن شوید هیچ جای بدن کودکتان زخمی نشده باشد، و هیچ استخوانی نشکسته باشد و یا آسیب داخلی ندیده باشد مثلا شکستگی جمجمه نداشته باشد یا جراحت داخل جمجمه ایجاد نشده باشد.

سقوط و افتادن بچه‌ها می‌تواند جدی باشد ولی از آنجایی که استخوان‌های کودکان نرم است مثل بزرگترها استخوان‌هایشان سریع نمی‌شکند. اگر فرزند شما پس از افتادن احساس ناراحتی ندارد و مثل همیشه عادی رفتار می‌کند، افتادن او مشکل جدی ایجاد نکرده است ولی همچنان او را برای 24 ساعت با دقت زیر نظر داشته باشید به خصوص اگر به سر او ضربه خورده است یا با سر سقوط کرده است. اگر در مورد سلامت کودک خود بعد از سقوط ناراحتید و فکر می کنید آسیب دیده است یا اگر فرزندتان رفتارهای غیر معمول دارد و احساس می کنید گیج است او را نزد پزشک ببرید.

چه موقع پس از ضربه به سر نوزاد، به اورژانس اطلاع دهیم؟

در صورت مشاهده موارد زیر بعد از ضربه به سر نوزاد، یا سقوط با اورژانس تماس بگیرید:

• از دست دادن هوشیاری

اگر کودکتان تنفس نداشت و هوشیاری را از دست داده بود، سریعاً با اورژانس تماس بگیرید.

• خونریزی، در صورتی که نمی‌توانید آن را متوقف کنید.
• تشنج
• عدم پاسخگویی

اگر کودکتان نفس می‌کشد ولی پاسخ نمی‌دهد به عنوان مثال مانند وقتی که نمی‌توانید او را از خواب بیدار کنید، خیلی سریع با اورژانس تماس بگیرید.

• شکستگی استخوان

شکستگی استخوان می‌تواند آشکار باشد مانند آسیب دیدگی مچ دست، بازو و یا پاها و یا شکستگی جمجمه که در این حالت یک ناحیه نرم و متورم روی پوست سر مخصوصاً کنار سر (بالا یا پشت گوش) ایجاد می‌شود و یا با مشاهده خون در سفیدی چشمان کودک، یا با خروج مایع صورتی یا خونریزی از بینی یا گوش نشان داده می‌شود.

• ضربه مغزی

نشانه ضربه مغزی مانند استفراغ مداوم یا خواب آلودگی بیش از حد، بسته به سن کودک متفاوت است. بررسی کنید کودکتان چگونه راه می‌رود. وجود سردرد یا سرگیجه، ضعف و گیجی، یا مشکلات گفتاری، بینایی یا حرکتی از دیگر علائم ضربه مغزی است. 

• آسیب احتمالی مغزی

مانند تغییرات در اندازه مردمک چشم و حرکات غیرمعمول چشم‌ها

• گریه نوزاد و فریادهای طولانی

گریه و فریاد بیش از حد کودک، می‌تواند ناشی از آسیب‌های داخلی مانند خونریزی‌های شکمی باشد.

چگونه تورم حاصل از ضربه به سر نوزاد را درمان کنیم؟

اگرچه ضربه به سر نوزاد می‌تواند ترسناک باشد، اما لزوماً به این معنی نیست که کودک شما آسیب دیده باشد. تورم روی سر نشان دهنده این است که سمت خارجی سر آسیب دیده است؛ زیرا جمجمه زیر پوست سر است و از سر محافظت می‌کند. برای اینکه تورم آن کم شود یک تکه یخ را در یک حوله نازک بپیچید و به مدت 2 تا 5 دقیقه روی تورم قرار دهید و بردارید و به مدت 1 ساعت این کار را انجام دهید. در این مدت به کودک خود غذا دهید یا با یک کتاب کودک خود را سرگرم کنید، تا به او کمک کنید ناراحت و سردرگم نباشد.  

اگر سر کودکتان بر اثر ضربه درد دارد، می‌توانید از استامینوفن و یا ایبوپروفن استفاده کنید ولی درباره دوز آن‌ها از پزشک متخصص اطفال سوال کنید. توجه کنید هرگز به کودک خود آسپرین ندهید زیرا منجر به ایجاد بیماری "سندروم ری" می‌شود.

چگونه از آسیب جدی ناشی از ضربه بر سر نوزاد جلوگیری کنیم؟

ضربه‌های کوچک بخشی از مهارت‌های حرکتی در جهت رشد استقلال کودکان است. تا جایی که امکان دارد فرزندتان را تحت نظرتان باشید و منطقه بازی کردن آن را دور از پله، لبه‌های تیز و دیگر موارد این چنینی که شرایط سقوط و یا ضربه به سر نوزاد در آنها وجود دارد، نگه دارید.  

وقتی کودکتان از جایی می‌افتد، سعی کنید عکس العمل بیش از حدی از خود نشان ندهید. با عجله به سمت او دویدن، باعث می‌شود در هر بار افتادن از شما کمک بخواهد و خودش محتاط نباشد. در این حالت او را آرام کنید و او را تشویق کنید که خودش بر روی پاهایش بلند شود. افتادن یکی از عوامل اصلی آسیب دیدن در کودکان است که قابل پیشگیری می‌باشد.

چه کنیم که کودکمان از خطر افتادن در امان باشد؟

• وسایل خانه که دارای گوشه‌های تیز هستند (مانند مبلمان) را به هر نحوی کم کنید. میزها و مبلمان‌ها از جمله وسایلی هستند که در دوران کودکی عامل اصلی ضربات و جراحات به کودکان هستند. شما می‌توانید گوشه‌های تیز مبلمان خود را بپوشانید و یا حتی‌الامکان از میزهای خطرناک استفاده نکنید، حداقل تا زمانی که از کودکتان اطمینان حاصل کنید.

• پدهای ضد ضربه در زیر فرش‌هایتان قرار دهید. یا می‌توانید قالیچه‌های کوچکی کخه موجب سر خوردن کودک می‌شود را کنار بگذارید تا زمانی که دیگر کودکتان به اندازه کافی بزرگ شده باشد که روی آن نلغزد. 
• در هنگام حمام کردن از یک تشتک بدون لبه استفاده کنید تا کودکتان در امنیت حمام شود.
• کودک خود را از حوض، محل‌های ورودی و خروجی، بالا و پایین پله‌ها دور نگه دارید. در چنین مکان‌هایی می‌توانید محافظ قرار دهید تا کودکتان در امنیت باشد.
• صندلی‌ها و مبلمان‌ها را از پنجره‌ها دور کنید.
• در مورد کودکان نوپا مراقب میزهایی که حرکت می‌کنند، باشید. برخی از میزها دارای تسمه‌هایی هستند که نگه داشته می‌شوند و حرکت نمی‌کنند ولی خطر افتادن یا سقوط از آن‌ها نیز وجود دارد. 
• روی پله‌ها وسیله نگذارید. گذاشتن وسیله بر روی پله برای زمان‌هایی که خودتان کودکتان را بغل کرده‌اید و در حال عبور از پله‌ها هستید، خطرآفرین است.
• به محض اینکه کودکتان در گهواره و یا تختش شروع به ایستادن می‌کند، تشک او را پایین بیاورید.

• هنگامی که در فروشگاه موادغذایی هستید فرزندتان را در سبد خرید قرار دهید و حتی یک لحظه هم از سبد خرید دور نشوید. در زمان استفاده از کالاسکه، کمربند کلاسکه را ببندید. 
• زمانی که کودکتان در حال بالا رفتن از مبلمان است، هر لحظه آن را نگاه کنید زیرا ممکن است نیاز به عکس العمل سریع شما باشد که کودکتان را از افتادن نجات دهید.
• در پنجره‌هایتان از محافظ استفاده کنید تا مانع از افتادن کودکان شود.

پدران و مادران می‌توانند با مراقبت صحیح از فرزند خود، از خطرات احتمالی مانند افتادن و ضربه به سر نوزاد، جلوگیری کنند و در شرایطی که این اتفاق برای کودک ایجاد شد در صورت مشاهده علائم خاصی که در بالا ذکر شد، به پزشک مراجعه نمایند. 

منبع: babycenter

گروه مادر و کودک وب