چرا موتور خودرو جوش می آورد

شاید این سوال, سوال شما هم باشد

راننده هر خودرو باید اطلاعات فنی اولیه‌ای درباره اتومبیل داشته باشد و به روش‌های رفع عیب‌های متداول خودرو آگاه باشد...

در غیر این صورت، بروز هرعیب جزیی می‌تواند برنامه‌های کار و زندگی او را با تاخیر مواجه کند. این آگاهی باعث می‌شود ایمنی خودرو افزایش یابد؛ اتومبیل بیشتر عمر کند و بهتر شما را به مقصد برساند. همه رانندگان خودرو با اصطلاح «جوش آوردن خودرو» آشنا هستند. در این نوشته، می‌کوشم اطلاعات لازم پیرامون دلایل جوش آوردن خودرو، راهکارهای پیشگیرانه و اقدامات ایمنی لازم در موقع اضطرار را در اختیارتان قرار دهم.

به طور کلی، گرفتن بار زیاد از موتور خودرو به هر طریق (مثلا به خاطر ترافیک سنگین، حرکت در سربالایی، روشن کردن کولر خودرو، اضافه بار خودرو و امثال آن) موجب افزایش دمای موتور و جوش آمدن خودرو می‌شود. رایج‌ترین علل و راه‌حل‌های جوش آوردن خودرو عبارتند از:

▪ پایین بودن سطح آب رادیاتور: سطح آب رادیاتور باید حداقل هفته‌ای یک‌بار بازدید شود. البته در سیستم خنک‌کننده خودرویی که مداربسته و تحت فشار است، باید با توجه به مندرجات کتابچه راهنمای خودرو عمل شود و در صورت نیاز به اضافه کردن آب، ‌حداقل نیم ساعت صبر کرد تا آب رادیاتور خنک شود.

▪ کثیف بودن مدار رادیاتور: وجود املاح در آب معمولی و همچنین حرارت بالا سبب ایجاد رسوب در مدار رادیاتور می‌شود و این رسوبات باعث اختلال در گردش آب خواهد شد. در این راستا سازندگان خودرو اغلب توصیه می‌کنند که در سیستم خنک‌کننده از مواد افزودنی ضدزنگ رادیاتور استفاده شود. ضدیخ خاصیت ضدزنگ نیز دارد که ریختن آن در رادیاتور در تمام طول سال کاری مفید و مقرون‌به‌صرفه خواهد بود. البته بهتر است هر ۲ سال یکبار مدار داخلی رادیاتور شست‌وشو شود.

▪ کثیف بودن شبکه رادیاتور و گرفتگی شیارهای آن: بر اثر عبور هوا در سرعت بالا به مرور زمان شبکه‌های رادیاتور از برگ، ‌حشرات مرده و ‌کاغذ پوشانده شده و باعث اختلال در گردش هوا در شبکه‌ها می‌شود و در نتیجه می‌تواند افزایش دما را به همراه داشته باشد. بنابراین توصیه می‌شود شبکه‌ها حداقل سالی یک‌بار با مایع حلال روغن و آب کاملا شست‌وشو داده و تمیز شوند و باید از تراشیدن با اجسام تیز یا برس سیمی خودداری کرد.

▪ پارگی تسمه دینام یا تنظیم نبودن آن: کارکرد صحیح سیستم خنک‌کننده بستگی به تسمه پروانه یا واترپمپ دارد که وظیفه‌ اصلی آن،‌ گردش آب در موتور است. اگر تسمه شل بوده و ‌روغنی یا صدمه‌دیده باشد، ‌آب با سرعت لازم در شبکه خنک‌کننده نخواهد چرخید و در نتیجه موتور داغ می‌کند.

▪ خرابی پمپ آب: اگر مشاهده کردید که موتور خودرو آب کم می‌کند، فورا پمپ آب را بررسی کنید. در صورت مشاهده نشتی زیر پمپ آب،‌ به احتمال قوی کاسه نمد داخل پمپ خراب است که در خودروهای جدید قابل تعمیر نیست و باید پمپ آب کامل تعویض شود.

▪ معیوب بودن ترموستات: وظیفه ترموستات در موتور خودرو این است که وقتی موتور سرد است مسیر جریان آب را به رادیاتور موقتی مسدود می‌کند. هر ترموستات در درجه حرارت معینی باز می‌شود که این عدد روی آن حک شده و در بازار در ۲ نوع ۷۴ و ۸۲ درجه موجود است. اگر این نقطه به وظیفه خود به خوبی عمل نکند باعث افزایش دمای موتور می‌شود که در این حالت باید ترموستات را تعویض کرد.

▪ نشتی رادیاتور: برخی اوقات، افزایش رسوب در رادیاتور باعث خوردگی آن می‌شود و آب نشت می‌کند، در نتیجه، سطح مایع خنک‌کننده کاهش می‌یابد و با افزایش دمای آب مواجه می‌شویم. در این حالت، می‌توان با اضافه کردن نوعی ماده درزگیر به آب رادیاتور به‌طور موقت از نشتی آن جلوگیری کرد. زردچوبه نیز نوعی ماده درزگیر است که به میزان ۷۵ گرم می‌توان از آن استفاده کرد.

▪ سایر موارد: از دلایل دیگری که در جوش آوردن خودرو نقش دارند، می‌توان به نامیزانی دلکو، نامیزانی باد لاستیک، بار زیاد، استفاده طولانی از دنده‌های سنگین، ‌سربالایی زیاد،‌ نامیزانی سوپاپ‌ها، خرابی در رادیاتور، سفت بودن یا کار نکردن سوپاپ‌ها، سفت بودن چرخ‌ها، وزش باد مخالف، گیر کردن ترمز یکی از سیلندرهای چرخ،‌ کثیفی بدنه موتور و ممانعت از تبادل حرارتی خوب،‌ تنظیم نبودن سیستم جرقه و عمل نکردن فن اشاره کرد.

● توصیه‌های ایمنی

در صورت جوش آوردن آب رادیاتور، قبل از سرد شدن، مبادرت به باز کردن در رادیاتور نکنید؛ چون به دلیل وجود بخار تحت فشار با دمای بسیار بالا امکان دارد که در اثر پاشیده شدن آب داغ، آسیب جدی به دست و صورت وارد شود و سوختگی شدیدی به وقوع بپیوندد.

پس از جوش آوردن خودرو باید سریعا آن‌ را متوقف کرده و خودرو را بدون خاموش کردن بگذارید چند لحظه‌ای در حالت درجا کار کند. در این راستا اولین اقدام پس از متوقف کردن خودرو، ریختن آب روی بدنه رادیاتور، برای کاهش دمای آن است. البته باید توجه کرد که آب باید روی بدنه رادیاتور ریخته شود، نه روی موتور؛ زیرا ریختن آب روی موتور ممکن است موجب ترک‌خوردگی بدنه آن شود. پس از خنک کردن بدنه رادیاتور، لازم است حدود ۲۰۰ متر خودرو را حرکت داد تا برخورد جریان هوا با رادیاتور خیس موجب کاهش سریع‌تر دمای آن شود.

پس از ‌آن باید در رادیاتور را با دستمال نیم دور چرخاند تا در صورت وجود بخار داخل آن، به تدریج تخلیه شود. پس از آن می‌توان در رادیاتور را کامل باز کرده و در صورت نیاز آب رادیاتور را اضافه کرد.

سید مهدی شاهمرادی

کارشناس خودرو