جایگاه قدس نزد مسلمانان

قدس مكانی است كه از دیر باز مورد عنایت و توجه عموم مسلمانان بوده است، قدس محل ظهور ادیان ابراهیمی و محل قبور پیامبران الهی و ابرار، محل معراج رسول اكرم، قبله گاه اول مسلمین و محل مواریث اسلامی، گواه عظمت تمدن اسلامی، و نقطهٔ اشتراك برخورد اندیشه های تمدن اسلامی و تمدن غربی اندلسی و صلیبی بوده است. بررسی و بازشمردن مهمترین موارد اهمیت قدس در اندیشه اسلامی و در نزد مسلمانان، میتواند متذكر اهمیت پاسداشت قدس شریف درمتن جامعهٔ دینی امروزینمان باشد و بستر مناسبی را جهت باز ترسیم نقش كلیدی قدس شریف در اندیشه مسلمانان پدید آورده و ما را متوجه نقش خطیرمان در حمایت روزافزون از پایداری ملت فلسطین بنماید.

۱) قداست قدس نزد مسلمانان:

یكی‌ از ویژگی‌های‌ شاخص و برجسته‌ ادیان‌ ، مشخص‌ كردن مناطق‌ و ساختارهای‌ دینی‌ توسط حد و مرزهای‌ طبیعی‌، آیینی‌ و روانی‌ ازمكان‌های‌ عادی‌ است‌.كه به لحاظ معنایی و محتوایی ، ظاهری و باطنی ، پاره‌ای‌ از بخش‌های‌ مكان‌ از بخش‌های‌ دیگر متفاوت‌ است‌. اماكنی نیز هستند كه ریشه‌ در مستندات‌ دینی‌ دارند و با اسناد تاریخی‌ قابل‌ اثبات‌ اند. برای‌ نمونه‌، بیت‌ المقدس‌ نزد مسلمانان، مكانی مقدس‌ به شمار می رود.

بیت‌ المقدس‌ یكی‌ از مكان‌های‌ مقدس‌ محسوب‌ می‌گردد. در روایات‌، بیان‌ هایی‌ در ارتباط با قد است‌ این مكان‌ شریف‌آمده‌ است‌:

الف) عن‌ امیر المؤمنین‌(ع):« اربعه‌ من‌ قصور الجنه‌ فی‌ الدنیا: المسجد الحرام‌ و معبد الرسول‌ و مسجد بیت‌ المقدس‌ و مسجد الكوم‌» (۱)

ب‌) عن‌ ابن‌ عباس:« ان‌ الارض‌ المقدسه‌ هی‌ الفلسطین‌ و انما قد سها الله‌ و لان‌ یعقوب‌ و لد بها و كانت‌ مسكن‌ ابیه‌، اسحاق‌ و یوسف‌، بنا بیت‌المقدس‌ علی‌ یدی‌ داود و سلیمان‌»(۲)

۲) قدس محل ظهور ادیان ابراهیمی:

بیت‌المقدس مكان ظهور و تجلی و ارائه‌ی ادیان بزرگ ابراهیمی بوده است. فضای بیت‌المقدس با انفاس قدسی پیامبران توحیدی درآمیخته است. (۳)

۳) وجود قبور پیامبران الهی و ابرار در قدس:

وجود قبور مبارك پیامبران الهی در قدس علاوه بر اینكه بر قداست این مكان مطهر می‌افزاید، سبب توجه و تذكر هر چه بیشتر مسلمانان جهان بر این مكان شریف می‌گردد. (۴)

۴) قدس محل آغازگر معراج رسول اكرم(ص) :

قدس، بار هویتی حادثه‌ای شگرف را به دوش می‌كشد كه افق‌های عادی حیات آدمی را درنوردیده است. معراج رسول اكرم(ص) یك حقیقت مسلم اسلامی است و قدس مكانی‌ است كه یادآور این واقعه‌‌ی پر عظمت دینی ـ تاریخی است. و همواره این موضوع مهم معراج رسول اكرم(ص) را گوشزد كرده و به بشر خاكی پیام رهایی و رسیدن به حضرت حق را می‌رساند. در قرآن كریم نیز این موضوع چنین ذكر شده است : « سبحن الذی اسری بعبده لیلاٌ من المسجد الحرام الی المسجد الاقصی ... » (۵)

۵) قدس قبله گاه اول مسلمین و محل مواریث اسلامی:

اهمیت و جایگاه قدس در نزد مسلمانان صدر اسلام چنان بوده است كه قبله گاه اولیه‌ی مسلمانان قبل از طعن یهود بوده است. از طرفی قدس مكان كالبدی آثار و محل مواریث اسلامی‌است. حفظ آثار تاریخی هر ملت از جهت بقای اصالت و ریشه‌داری آن ملت دارای ارزش و اعتبار می‌باشد. مرمت و نگهبانی از میراث فرهنگی، از چنان ارزش والایی برخوردار است كه برای حفاظت از نشانه‌های تمدن و فرهنگ ملت‌ها، موزه‌های عظیمی برپا گردیده است تا از این رهگذر، ریشه‌های تاریخی آنان از دستبرد حوادث مصون بماند. قدس میراث‌دار مسلم گنجینه‌های تمدن عظیم اسلامی است.(۶)

۶) قدس گواه تمدن اسلامی:

كالبد و صورت ماهیت «قدس» حكایت از سیرت و معنای پنهان تمدن عظیم اسلامی را دارد. ضرورت حفظ این آثار در اندیشه‌ی اسلامی چنان بوده است كه در راستای مبارزه با این هدف رژیم صهیونیستی را به بهانه‌های واهی، گاه و بی‌گاه به تخریب و آتش‌زدن عمدی نشانه های كالبدی تمدن اسلامی وامی‌دارد.

۷) قدس میعادگاه وحدت شرق و غرب (وحدت اسلام و مسیحیت) در قالب تمدن اسلامی :

در ظهور و حضور انسان كامل حضرت مهدی موعود (عج) و در آستانه رویارویی نیروهای اسلامی با نیرو‌های اشغالگر قدس، حضرت عیسی مسیح (ع) از آسمان ظهور می‌فرمایند و در موضع هماهنگ با حضرت مهدی (عج)، پشت سر آن حضرت نماز می‌گزارند. یعنی قدس میعاد‌گاه وحدت شرق و غرب و تفكر وحدت اسلام و مسیحیت در قالب كالبدی راز و نیاز عاشقانه با معبود و نماز به مقتدایی انسان كامل حضرت مهدی موعود بقیه الله (عج) می‌باشد.

۸) قدس در آستانهٔ ظهور انسان كامل(مهدی موعود) :

روایات مختلف مربوط به عصر و زمان ظهور مهدی موعود (عج) خاطر نشان می‌سازد كه یهودیان در آخرالــــزمان در روی زمین ایجاد فتنه و فساد نموده و گرفتار تكبرورزی و خود بزرگ بینی میگردند. آنگونه كه خداوند در قرآن كریم آنان را وصف كرده است. قدس مكان مبارزه‌ی نیرو‌های مسلمان انسان كامل مهدی موعود (عج) با مستكبران زمین است.

۹) قدس و فتنه فلسطین :

واژه فتنه در قرآن كریم و سنت به دو معنای عام و خاص آمده است،‌معنی عام عبارت است از هر امتحان و آزمایشی كه برای انسان پیش آید، خواه از ناحیه خود انسان باشد یا از ناحیه‌ی شیطان و یا از سوی مردم و خواه از امتحان، كامیاب و روسفید بیرون آید و از فتنه و آشوب برهد و یا در آن سقوط نماید. و معنی خاص : عبارت از حوادث و پیشامدهایی است كه مسلمانان را در بوته‌ی امتحان قرار داده و از مرز دیانت خارج و منحرف می‌سازد. و مقصود از آشوبهای داخلی و خارجی كه پیامبر (ص) هشدار داده همین معناست. در روایتی از فتنه‌ی فلسطین سخن به میان آمده است :« زمانی كه فتنه‌ی فلسطین رخ دهد، ... » (۷) قدس مكان تجلی حقیقی بر خورد خیر و شر و نیكی و بدی در صورت فتنه‌ی فلسطین است.

۱۰) قدس مكان تحقق وعدهٔ الهی نسبت به نابودی یهودیان به دست مسلمانان:

آیه‌های نخستین سوره‌ی بنی‌اسراییل به گونه‌ای رسا و گویا ضمن بیان شمه ای از تاریخ و سرگذشت یهود وعده‌ی تحقق نابودی كامل یهود پس از سركشی دوم را در مسجدالاقصی بیان می‌دارد‌ : « ما در تورات حكم در انقراض بنی‌اسراییل نمودیم زیرا شما (بنی‌اسراییل) در زمین دو بار فساد نمودید و بر دیگران فخر و بزرگی بسیار خواهید نمود. » (۸) « ... و هنگامی كه وعده‌ی بار دوم بیاید چهره های شما را ناخوش دارند و وارد مسجدالاقصی گردند. همانگونه كه نخستین بار داخل شدند و آنچه را كه برتر آمده نابود كنند، نابود كردنی .»(۹) و این است وعده‌ی خداوند متعال نسبت به تسلط و چیره‌گری بر ستمكاران یهودی(۱۰) () قدس مكان رویارویی نهایی اسلام و بهودیان ستم‌پیشه است.

۱۱) قدس مكان اتمام حجت بر یهود و مسیحیان به واسطه‌ی میراث های پیامبران:

در روایتی آمده است كه صندوق مقدس ( تابوت سكینه ) و نسخه‌های اصلی تورات و انجیل توسط حضرت مهدی موعود (عج) از مكان‌های اصلی‌شان به بیت‌المقدس انتقال و در آنجا قرار داده می‌شود تا اتمام حجتی بر سایرین باشد. در حدیثی از پیامبر نقل شده است: « صندوق مقدس از دریـاچه‌ی طبریه به دست وی آشكار می‌شود و آنرا آورده و در پیشگاه او در بیت‌المقدس قرار می‌دهند ...» (۱۱) قدس نقطه‌ی اشتراك مدنیت‌های یهود، مسیحیت و اسلام به وحدت یگانه‌ی خود در تمدن اسلامی خواهد رسید و این رسیدن از روح كثرت جمعی به وحدت نگرش توحیدی است.

۱۲) قدس :

گذشته، حال و آینده : قدس دوران گذشته‌ای پر تلاش را تجربه كرده‌است. قدس محل اشتراك و وحدت ادیان بزرگ ابراهیمی بوده است و ... حال زیر سیطره‌ی صهیونیسم ندای یاری هل من ناصر مسلمانان را می‌طلبد. دستهای مسلمانانی كه با سنگ‌های كوچك سپاه ابرهه را شكست تواند داد.(۱۲) و آینده‌ی درخشان وعده داده شده‌ای‌كه قدس میعادگاه انسان كامل مهدی موعود (عج) و حضرت عیسی مسیح (ع) خواهد بود و به جایگاه ویژه‌ی جهانی خود دست خواهد یافت. « و نرید ان نمّن علی ا لّذین استضعفو فی الارض، و نجعلهم ائمهٔ، و نجعلهم ا لوارثین. »(۱۳)

پی نوشتها:

۱- حاج شیخ عباس قمی، سفینه البحار، جلد ۷ ص ۲۴۴

۲- عبدالرسول یعقوبی، مقاله‌ی مقدس و نامقدس، مجله‌ی علمی تخصصی معرفت شماره ۳۴ – خرداد و تیر ۷۹، صفحه‌ی ۵۳

۳) حضرت موسی،حضرت ابراهیم، حضرت عیسی و حضرت رسول‌اكرم(ص)هر یك به نحوی با این مكان شریف مرتبط بوده‌اند.

۴- قبور مطهر بسیاری از پیامبران و شخصیت‌های برجسته در قدس موجود است. نظیر قبر مطهر حضرت مریم(ع)

۵- رك قرآن كریم، سورهٔ اسرا: آیه ۱

۶- رك استاد محمد عبایی خراسانی و ... «گنجینه‌های ویران» ص ۱۳ ـ مركز مطالعات و تحقیقات اسلامی

۷- ابن حماد ص ۶۳

۸ و ۹- رك آیات نخستین سوره‌ی بنی‌اسراییل

۱۰- رك به سوره‌ی اعراف آیه‌ی ۱۶۷ و ۱۶۸

۱۱- الملاحم و الفتن ص ۵۷

۱۲- كنایه از نهضت انتفاضه