وقتی تعداد مخالفان بیشتر می شود

شرکت های آمریکایی و سیاست تشدید تحریم های ایران

به موازات تلاش باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا، برای تقویت تحریم های سازمان ملل متحد علیه ایران تلاش دیگری نیز از طریق فشار انفرادی به شرکت های آمریکائی و خارجی برای قطع مناسبات تجاری شان با ایران در حال شکل گیری است.

دو شرکت فعال در امور مدیریت ، حسابداری و حسابرسی بزرگ آمریکایی، "پرایس واترهاوس کوپرز" و "ارنست اند یانگ" در ماه آوریل اعلام کردند که دیگر ارتباطی با شرکت های ایرانی ندارند. شرکت "کی پی ام جی" هم همین تصمیم را اخیرا، در پیش گرفت.

در ماه های اخیر، دیگر شرکت ها هم روابط مرتبط خود با شرکت های ایرانی را متوقف کرده اند، از جمله "جنرال الکتریک، هانتسمن، زیمنس، کاترپیلار و اینگرسول راند". شرکت خودروسازی "دایملر" هم می گوید سهم اندک خود در صنایع خودروسازی ایران را می فروشد. یک شرکت ایتالیایی اعلام کرد پس از پایان قراردادش از صنایع گاز ایران خارج می شود و شرکت نفتی "پتروناس" مالزی هم پس از شرکت هایی مانند "رویال داچ شل، ویتول، گلنکور و ترافیگورا"، اعلام کرد دیگر بنزین به ایران نمی فروشد. تاثیر این قطع روابط، بستگی به شرکتها دارد. پس از سه دهه از تحریم های آمریکا علیه ایران، حالا شرکت های آمریکایی به تدریج از روابط با ایران خارج می شوند و جا را برای چین باز می کنند که شریک تجاری نزدیک جمهوری اسلامی ایران شود.

اما مقامات رسمی کنونی و پیشین آمریکا در اظهارنظرهای جدیدی گفته اند به منزوی کردن ایران برای متوقف کردن برنامه اتمی جمهوری اسلامی ادامه خواهند داد. "استوارت لیوی"، معاون وزیر خزانه داری آمریکا در امور مبارزه با تروریسم مالی می گوید:"هیچ یک از این تحریمها، ویژه نیستند. اما به لحاظ انزوای سیاسی، تاثیر بسیار بالایی دارند." لیوی این سمت را از زمان دولت بوش در اختیار داشت و حالا در دولت اوباما هم به آن ادامه می دهد. تحریم های آمریکا این بار داد و ستدهای ایران را نشانه رفته است. واشینگتن تلاش می کند داد و ستدهای بازرگانی ایران را فلج کند. سال گذشته قاضی دادگاهی در آمریکا برای صاحب یک شرکت هواپیمایی که سعی داشت با دور زدن تحریم های ایالات متحده قطعات نظامی ساخت آمریکا را از راه دوبی به ایران وارد کند حکم ۱۷ ماه زندان صادر کرد.

مقامات رسمی آمریکا به طور مرتب به امارات متحده عربی سفر می کنند تا به هشدار تحریم بانک های ایرانی قطعیت ببخشند و حساسیت های لازم را در برابر تجارت های ایرانی که در کشورهای عربی پا گرفته است گوشزد کنند. استوارت لیوی، معاون صندوق مالی اطلاعات و ضد ترور، در سفر ماه مارس خود به امارات اعلام کرد که واشینگتن می خواهد بر "روند تصمیم گیری حکومت" ایران اثر بگذارد و مردم عادی را هدف تحریم های خود قرار نداده است. "مارک دی والاس"، سفیر سابق آمریکا در زمان بوش و رئیس گروهی با عنوان "جبهه متحد علیه ایران هسته ای"، بر این باور است که این روند جدید قطع روابط با ایران می تواند دست و پای دولت را ببندد (زیر پای تهران را خالی کند). وی می گوید:"تازه این شروع ماجرا است، زمانی که بدانند شرکت های خارجی از دسترس آنها خارج شده اند و برای تهیه مواد مورد نیازشان با مشکل مواجه شدند، آن وقت می فهمند قضیه از چه قرار است.

تجارت خارجی در سالهای اخیر برای ایران بسیار اساسی بوده است. به گزارش "دفتر پاسخگویی کل"، در پنج سال گذشته، ۴۱ شرکت خارجی به ایران در صنعت نفت وگاز کمک کرده اند که نیمی از درآمد دولت تهران را فراهم می سازد. هیچ یک از این شرکت ها البته آمریکایی نبوده اند اما تحلیلی که توسط نیویورک تایمز در ماه گذشته انجام شد، نشان می دهد دولت فدرال آمریکا حدود ۱۰۷ میلیارد دلار در ده سال گذشته به شرکت هایی که با ایران تجارت داشته اند، کمک مالی کرده است. گزارش اخیر دفتر پاسخگویی مالی دولت آمریکا روشن نمی کند که آیا این شرکت ها حدود تحریم در برابر ایران را زیر پا گذاشته اند یا نه. تنبیه تحریم شامل شرکت هایی می شود که بیش از ۲۰ میلیون دلار در سال برای گسترش صنایع نفت و گاز ایران سرمایه گذاری کرده باشند.

مبارزه فشار برای توقف تجارت با ایران از چند سال پیش و در دولت بوش شروع شد که به سه دور تحریم شورای امنیت علیه ایران منتهی شد تا ایران را از غنی سازی اورانیوم برحذر دارد. دولت آمریکا در ابتدا روی فشار بین المللی از طریق بانک ها و موسسات مالی متمرکز شد ولی تلاش های خیر نشان می دهد این فشار بر روی شرکت های ساخت و ساز، تهیه کننده و شرکت های بیمه هم افزایش یافته است.

این فشارها فقط از جانب لیوی و تیم او نیست بلکه از سوی کنگره آمریکا، یعنی مجلس نمایندگان و مجلس سنا هم هست که سعی می کنند دولت آمریکا را وادار کنند فروش بنزین و فرآورده های نفتی به ایران را متوقف کند. قرار است مجلس نمایندگان و مجلس سنا طرح های خود در این زمینه را نهایی کرده و برای اجرا برای اوباما بفرستند. گروه والاس که در سال ۲۰۰۸ تشکیل شده، شماری از دموکرات ها و جمهوریخواهان با سابقه را در خود دارد که برخی از آنها در حال حاضر در دولت اوباما هستند و توجه آنها، برنامه اتمی ایران است. این گروه سعی می کند شرکت هایی که با ایران در ارتباط هستند را شرمنده کرده و از این ارتباط در پایگاه های اینترنتی صحبت کند. با همین روش بود که کاترپیلار، اینگرسول راند و کی پی ام جی، از روابط خود با ایران صرفنظر کردند.

در ماه آوریل، گروه والاس نامه ای از دو شرکت حسابداری بزرگ که در اول این گزارش به آنها اشاره شد، دریافت کرد که می گفت روابط خود با ایران و شرکت های ایرانی را قطع کرده اند. هر دو شرکت گفتند روابطی که از قبل داشته اند از جمله با شرکت ایرانی "آگاهان" و شرکت ایرانی "تدوین" که از بزرگترین شرکت های حسابداری ایران هستند، قطع کرده اند.والاس این خبر را به شکل علنی اعلام کرد چرا که به نظر او، هرقدر خبر بهتر منتشر شود، دیگر شرکت های آمریکایی هم قضیه را بهتر می گیرند."این پیام اینست که هرگونه معامله با شرکت های ایرانی ریسک بالایی دارد و باید این ریسک برای دیگر شرکت ها هم بالا برود."به هر حال با اعلام ضرر ۲۵ میلیارد دلاری از تحریم ایران، بیش از ۲۰ شرکت آمریکایی که نام بوئینگ و اکسون موبیل، هالیبرتون، زمینس، کونوکوفیلیپس و هانوور در بین آنها به چشم می خورد برای جلوگیری از تصویب تحریم های جدید ایران در کنگره تلاش می کنند. خبرگزاری بلومبرگ طی گزارشی اعلام کرد شرکت های آمریکایی بوئینگ و اکسون موبیل در حال رایزنی برای جلوگیری از تصویب تحریمهای جدید علیه ایران هستند که می تواند ۲۵ میلیارد دلار به صادرات آمریکا زیان وارد آورد.

کنگره آمریکا طرحی را در دست بررسی دارد که بر اساس آن قانون تحریم های ایران در سال ۱۹۹۶ توسعه داده می شود. شرکت های آمریکایی روابط بسیار محدودی با ایران دارند اما نگران آن هستند با تصویب تحریم های جدید در کنگره به روابط آنها با شرکت های خارجی که با ایران همکاری دارند صدمه وارد آید. "ویلیام رینچ" رئیس شورای ملی تجارت خارجی آمریکا که شرکت اکسون موبیل نیز عضو آن است گفت: ما در تماس با کنگره هستیم تا خسارات جمعی این طرح را به آنها گوشزد کنیم. وی افزود: با این طرح فعالیت های تجاری قانونی ما با کشورهای دیگر غیر از ایران قطع خواهد شد. بر اساس گزارش بلومبرگ شرکت های کارگیل، کونوکو فیلیپس، هانوور، بکتول، هالیبرتون و زیمنس نیز در میان بیش از ۲۰ شرکتی هستند که در این مورد با کنگره رایزنی کرده اند. به گفته برخی از افراد آگاه هدف این شرکت ها از رایزنی های خود جرح و تعدیل برخی از مفاد طرح است. یکی از افراد لابی کننده در این باره گفت: ما می دانیم نمی توانیم این طرح را متوقف کنیم. اما مفاد این طرح فراتر از ایران قرار دارند و عواقب مهمی خواهد داشت.

سخنگوی شرکت هواپیماسازی بوئینگ که دومین شرکت هواپیماسازی در جهان است نیز گفت: این شرکت خواهان حذف بندی از این طرح است که شرکت های آمریکایی را از دریافت وام از شرکت های خارجی تضمین کننده صادرات به ایران منع کند. شرکت اکسون موبیل نیز که بزرگترین شرکت نفتی آمریکاست خواهان حذف بندی در این طرح است که شرکت های آمریکایی را از همکاری با شرکت های نفتی خارجی در ایران منع می کند.

در مجموع باید گفت که سیاست تشدید تحریم های ایران، به ضرر آمریکا و شرکت هایش خواهد شد که از سرمایه گذاری در ایران محروم شده و سود نخواهند برد.

منابع

com.nytimes.www ,A۶ page ,۰۱۰۲ ,۴۲ April ,Times York New ,"Ties Iran Cut to Pressure More Feeling Companies" ,BAKER PETER-۱- Star Daily-۲-com.farsnews.www-۳-

نویسنده : جواد باقرزاده