منابع عظیم گاز مصرف داخلی یا صادرات

از زمان کشف ذخایر عظیم گاز در کشور سالهای زیادی می گذرد مدتهاست که در کتاب های درسی به دانش اموزان گفته شده ایران صاحب دومین ذخایر گاز جهان است اما در عمل می توان گفت که این ذخایر همچنان دست نخورده باقی مانده است

از زمان کشف ذخایر عظیم گاز در کشور سالهای زیادی می گذرد مدتهاست که در کتاب های درسی به دانش اموزان گفته شده ایران صاحب دومین ذخایر گاز جهان است اما در عمل می توان گفت که این ذخایر همچنان دست نخورده باقی مانده است.

اگر چه در ۶ سال اخیر تلاش های زیادی برای بهره برداری از میدان گازی پارس جنوبی به عنوان بزرگترین میدان گازی جهان صورت گرفته در مقایسه با عملکرد همسایگان ما ( قطر و امارات ) و رقبای ایران در بازار جهانی گاز که از ذخایر به مراتب کمتری نسبت به ایران برخوردار هستند هنوز نسبت تولید به ذخایر ایران رقم بسیار پایینی است.

با این حال صرف نظر از میزان اندک تولید گاز در ایران در مورد نحوه به کارگیری ذخایر گاز کشور در میان کارشناسان و صاحبنظران اختلافات جدی به چشم می خورد گروهی از کارشناسان بر این عقیده اند که گاز تولیدی کشور باید به مصرف داخلی برسد که شامل مصارف خانگی ، صنعتی ، حمل و نقل و نیز تزریق به چاه های نفت به منظور افزایش ضریب بازیافت می باشد ، در همین راستا می توان به اختصاص گاز فازهای ۶ ، ۷ و ۸ پارس جنوبی به میدان نفتی آغاجاری جهت افزایش ضریب بازیافت نفت در این میدان اشاره کرد. این گروه از کارشناسان صدرات گاز را تحویل رایگان انرژی به کشورهای توسعه یافته ( اروپا ) و در حال توسعه ( هند ، پاکستان و شرق آسیا ) دانسته و آن را به مصلحت کشور نمی دانند اما گروهی دیگری از کاشناسان معتقدند که ایران از قافله جهانی صادرات گاز عقب مانده و باید هر چه سریعتر جایگاه خود را در بازار جهانی گاز پیدا کند. از این زاویه ، کشوری که با این حجم عظیم ذخایر صادرات ندارد ، گویی اصلا گاز ندارد. در حالی که کشورهایی همچون الجزایر و قطر با ذخایری کمتر از نصف ایران به سرعت درحال قبضه بازار اروپا هستند ، ایران هیچ اقدامی برای دسترسی به بازار اروپا نداده است . به نظر می رسد که در یک نگاه بلند مدت به بازار گاز در کنار تامین نیازهای داخلی باید نیم نگاهی هم صادرات بخصوص به بازار اروپابه عنوان بزرگترین بازار گاز جهان داشت .اروپائیها به واسطه وابستگی روز افزونی که به مصرف گاز پیدا کرده اند ، به ارائه پیش بینی ها و بر آوردهای مراکز تحقیقاتی خود از میزان تقاضا و عرضه گاز در دو دهه آینده پرداخته و هر سال آمار خود را تعدیل می کنند.

در همین راستا بر اساس محاسبات موسسه اقتصاد انرژی دانشگاه کلن در صورت ادامه روند کنونی تولید و مصرف گاز طبیعی اروپا ، تا سال ۲۰۲۰ ایران به دومین تامین کننده گاز این قاره تبدیل خواهد شد . اگر چه این پیش بینی تاحدی خوش بینانه به نظر می رسد ، اما سایر بر آوردها نیز حاکی از آن است که اروپا در سال ۲۰۲۵ برای تامین تقاضای داخلی خود نیازمند واردات سالانه ۸۵ میلیارد متر مکعب گاز طبیعی از ایران خواهد بود که پس از روسیه ، نروژ و الجزایر ایران را رده چهارم قرار می دهد باید در نظر داشت که اروپا به دلیل ملاحضات امنیت عرضه برای تامین گاز مصرفی خود به یک یا دو کشور بسنده نخواهد کرد.از اینرو روی اوردن اروپا به گاز ایران اجتناب ناپذیر خواهد بود و مسئولین نفتی کشور باید با اشنایی کامل از قوانین و مقررات حاکم بر بازار جهانی گاز به مذاکره با هیات های اروپایی بپردازند.