یکشنبه, ۲۳ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 12 May, 2024
مجله ویستا

سیاستمدارانی پای در زنجیر


سیاستمدارانی پای در زنجیر

جنبش دانشجویی یکی از موثرترین جریان های سیاسی طی سال های گذشته و اخیر بوده است و سبب ساز رویدادهای گوناگون در مقاطع مختلف تاریخ کشور ما نیز شده که در کارنامه این جنبش نیز ثبت شده است

جنبش‌ دانشجویی‌ یکی‌ از موثرترین‌ جریان‌های‌ سیاسی‌ طی‌ سال‌های‌ گذشته‌ و اخیر بوده‌ است‌ و سبب‌ ساز رویدادهای‌ گوناگون‌ در مقاطع‌ مختلف‌ تاریخ‌ کشور ما نیز شده‌ که‌ در کارنامه‌ این‌ جنبش‌ نیز ثبت‌ شده‌ است‌: از جمله‌ ۱۶ آذر سال‌ ۳۲ و اعتراض‌ دانشجویان‌ به‌ ورود نیکسون‌ رییس‌ جمهور وقت‌ امریکا و شهادت‌ سه‌ تن‌ از دانشجویان‌ دانشکده‌ فنی‌ دانشگاه‌ تهران‌ شریعت‌ رضوی‌، بزرگ‌نیا و قندچی، اول‌ بهمن‌ ۱۳۴۰ تظاهرات‌ دانشجویی‌ به‌ خاطر اخراج‌ ۱۵ نفر از دانش‌آموزان‌ دارالفنون‌، قطع‌ کمک‌ هزینه‌های‌ دانشجویان‌ سال‌ اول‌ دانشسرای‌ علمی‌ و سرانجام‌ تظاهرات‌ در انقلاب‌ ۵۷، اما جدای‌ از نقش‌ و کارکرد جنبش‌ در حیات‌ سیاسی‌ اجتماعی‌ کشور، نقش‌ زنان‌ را نیز نباید نادیده‌ انگاشت‌.

اگرچه‌ جنبش‌ همواره‌ رنگی‌ از مبارزات‌ مردانه‌ داشته‌ ولی‌ به‌ علت‌ حضور زنان‌ نمی‌توان‌ نقش‌شان‌ را انکار کرد. هرچند جامعه‌ همیشه‌ بر حضور مردان‌ تاکید داشته‌ و می‌دانیم‌ که‌ تاریخ‌ جنبش‌ دانشجویی‌ در ایران‌، تاریخی‌ مردانه‌ است‌. نه‌ به‌ آن‌ دلیل‌ که‌ زنان‌ حضور نداشته‌اند، بلکه‌ از آن‌ رو که‌ تاریخ‌نگاران‌ جنبش‌ هم‌ مردان‌ بوده‌اند. از سویی‌ دیگر حضور و بروز فعالیت‌های‌ زنان‌ در عرصه‌ سیاسی‌ اجتماعی‌ کشور دارای‌ تبعات‌، پیامدها و هزینه‌هایی‌ نیز بوده‌ است‌. چنان‌ که‌ دو سال‌ پیش‌ زنانی‌ که‌ به‌ مناسبت‌ روز جهانی‌ زن‌ هشتم‌ مارس در پارک‌ لاله‌ گرد هم‌ جمع‌ شده‌ بودند تا به‌ گرامیداشت‌ این‌ روز بپردازند، با چماق‌، خشونت‌ و ضرب‌ و شتم‌ مواجه‌ شدند و این‌ هزینه‌ برای‌ زنان‌ بیش‌ از هرچیز صدمه‌ به‌ حیثیت‌ اجتماعی‌ آنان‌ است‌. تاسف‌بارتر آنکه‌ این‌ خشونت‌ها همچنان‌ ادامه‌ داشته‌ است‌ و کوچک‌ترین‌ اقدام‌ علیه‌ حیثیت‌ اجتماعی‌ زنان‌ به‌ حذف‌ آنان‌ از صحنه‌ سیاسی‌ و رقابت‌ منجر می‌شود. همچنان‌که‌ یکی‌ از دانشجویان‌ نیز براین‌ نکته‌ پای‌ می‌فشارد که‌ جنبش‌ زنان‌ با جنبش‌ سیاسی‌ توسط‌ بعضی‌ از مسوولان‌ تداخل‌ پیدا کرده‌ است‌. اگر همایش‌ یا گردهمایی‌ برپا شود، فوراص به‌ حساب‌ مسائل‌ سیاسی‌ گذاشته‌ می‌شود. مشکل‌ حقوق‌ مدنی‌ زنان‌ روند روبه‌ رشدی‌ دارد. بنابراین‌ اگرچه‌ در بررسی‌ تاریخی‌ این‌ جنبش‌ از سهم‌ زنان‌ در تظاهرات‌ و فعالیت‌های‌ دانشجویی‌ باخبر می‌شویم‌، اما کمتر نامی‌ از آنان‌ می‌بینیم‌. اگر به‌ حافظه‌ تاریخی‌ جنبش‌ رجوع‌ کنیم‌ پیشینه‌ حضور زنان‌ را می‌توان‌ از دهه‌ ۳۰ جست‌وجو کرد. آن‌ هنگام‌ که‌ پروانه‌ فروهر مجد اسکندری‌ همسر داریوش‌ فروهر اولین‌ کشته‌شدگان‌ قتل‌های‌ زنجیره‌یی‌ سال‌ ۷۷ که‌ از فعالین‌ جنبش‌ بود در ۱۶ آذر سال‌ ۱۳۳۹ اولین‌ تظاهرات‌ باشکوه‌ دانشجویی‌ را برگزار کرد و خود تنها سخنران‌ میتینگ‌ بود. این‌ راهپیمایی‌ سکوت‌ و خفقان‌ چند ساله‌ حکومت‌ کودتا را در هم‌ شکست‌. از دیگر فعالیت‌های‌ این‌ زن‌ مبارز، سخنرانی‌ به‌ هنگام‌ انتخابات‌ جبهه‌ ملی‌ بود که‌ به‌ بازداشت‌ او منجر شد و اکنون‌ تاریخ‌ جنبش‌ سرشار از تلاش‌ها و مبارزات‌ موثر او و افراد دیگری‌ است‌ که‌ در این‌ راه‌ از هیچ‌کاری‌ دریغ‌ نورزیدند یا اگر به‌ تاریخ‌ نگاهی‌ دوباره‌ بیندازیم‌ به‌ نام‌ زینب‌ پاشا که‌ در دوران‌ استبداد صغیر در تبریز از سردارانی‌ همچون‌ ستارخان‌ و باقرخان‌ حمایت‌ کرد بر می‌خوریم‌ که‌ خطی‌ پر رنگ‌ از مبارزات‌ زنانه‌ را در پیش‌ روی‌ ما به‌ نمایش‌ گذاشته‌ است‌ و امروز... زنانی‌ همچون‌ فاطمه‌ حقیقت‌جو که‌ از فعالیت‌ در جنبش‌ به‌ نمایندگی‌ در مجلس‌ ششم‌ رسید را می‌توان‌ به‌ عنوان‌ نمود عینی‌ نام‌ برد.

زنان‌ با وجود اما و اگرهای‌ فراوان‌ به‌ مبارزه‌ خود ادامه‌ داده‌اند ولی‌ همواره‌ با محدودیت‌های‌ بسیاری‌ نیز مواجه‌ بوده‌اند. ولی‌ قانون‌ها یا کنوانسیون‌هایی‌ که‌ از سوی‌ سازمان‌ ملل‌ به‌ تصویب‌ رسیده‌ نشانگر آن‌ است‌ که‌ تمهیداتی‌ نیز در این‌ راه‌ که‌ شاید فقط‌ مختص کشور ما نباشد، اندیشیده‌ شده‌ است‌. اگرچه‌ این‌ کنوانسیون‌ها همچون‌ کنوانسیون‌ رفع‌ تبعیض‌ علیه‌ زنان‌، در کشور ما از سوی‌ برخی‌ نهاد ها به‌ هنگام‌ تصویب‌ مجلس‌ ششم‌ با مخالفت‌هایی‌ روبرو شده‌ باشد و هنوز هم‌ پس‌ از سال‌ها در بایگانی‌ مجمع‌ تشخیا مصلحت‌ به‌ انتظار رسیدگی‌ خاک‌ بخورد! با نگاه‌ به‌ بعضی‌ مواد این‌ کنوانسیون‌ همچون‌ بخش‌ دوم‌ ماده‌ ۷ می‌توان‌ به‌ آزادی‌ عمل‌ زنان‌ در عرصه‌ سیاسی‌ پی‌ برد:

«دول‌ عضو برای‌ رفع‌ تبعیض‌ علیه‌ زنان‌ در حیات‌ سیاسی‌ و اجتماعی‌ کشور کلیه‌ اقدامات‌ مقتضی‌ را به‌ عمل‌ خواهند آورد، بویژه‌ حقوق‌ زن‌ را در شرایط‌ مساوی‌ با مردان‌ تضمین‌ خواهند کرد: الف‌ رای‌ دادن‌ در کلیه‌ انتخابات‌ و همه‌پرسی‌های‌ عمومی‌ و داشتن‌ شرایط‌ مساوی‌ با مردان‌ برای‌ زنان‌ را تضمین‌ خواهند کرد. ب‌ رای‌ دادن‌ در کلیه‌ انتخابات‌ و همه‌پرسی‌های‌ عمومی‌ و داشتن‌ شرایط‌ نامزدی‌ در همه‌ اجتماعات‌ منتخب‌ عمومی‌. پ‌ مشارکت‌ در تعیین‌ سیاست‌ دولت‌ و اجرای‌ آن‌ و انتصاب‌ به‌ سمت‌های‌ دولتی‌ و انجام‌ کلیه‌ مسئولیت‌های‌ دولتی‌ در تمام‌ سطوح‌ دولت‌. ت‌ شرکت‌ در سازمان‌ها و انجمن‌های‌ غیردولتی‌ مرتبط‌ با حیات‌ سیاسی‌ اجتماعی‌ کشور.»

هر چند با وجود تاکیدی‌ که‌ در این‌ کنوانسیون‌ شده‌ یا اعلامیه‌ جهانی‌ حقوق‌ بشر که‌ در ماده‌ ۷ و ۶ به‌ تساوی‌ همه‌ افراد در برابر قانون‌ بدون‌ هیچ‌ تبعیضی‌ اشاره‌ می‌کند، اما در کشور ما هنوز هم‌ تبعیض‌ علیه‌ زنان‌ وجود دارد و خشونت‌ دیده‌ می‌شود و در عرصه‌های‌ مختلف‌ حتی‌ مدیریتی‌ مشکلاتی‌ در راه‌ ورود به‌ صحنه‌ سیاست‌ از دانشگاه‌ تا پست‌های‌ بالاتر وجود دارد.

دانشگاه‌ و فرصت‌های‌ سوخته‌ زنان‌

یکی‌ از فرصت‌هایی‌ که‌ می‌توانسته‌ برای‌ زنان‌ در عرصه‌های‌ مدیریتی‌ ایجاد شود، ورود به‌ دانشگاه‌ بود که‌ امروزه‌ تعداد فارغ‌التحصیلان‌ دانشگاه‌ و پذیرفته‌ شدگان‌ موید این‌ نکته‌ است‌ که‌ تعداد دختران‌ راه‌ یافته‌ به‌ دانشگاه‌ یا فارغ‌التحصیل‌، افزون‌تر از گذشته‌ شده‌ است‌. ولی‌ متاسفانه‌ هنوز هم‌ زنان‌ در عرصه‌های‌ مدیریتی‌ راه‌ به‌ جایی‌ ندارند. مهدیه‌ گلرو دانشجوی‌ اقتصاد صنعتی‌ علامه‌ در این‌ مورد می‌گوید: «در حال‌ حاضر مساله‌ من‌ این‌ است‌ که‌ چیزی‌ را که‌ می‌توان‌ به‌ عنوان‌ فرصت‌ دانست‌ به‌ مانند تهدید نگاه‌ می‌کنیم‌. تعداد فارغ‌التحصیلان‌ دانشگاه‌ها بیش‌ از گذشته‌ شده‌ است‌ ولی‌ هیچ‌ تاثیری‌ در مدیریت‌ ندارد. من‌ مجوز کانون‌ دختران‌ را با وجود مشکلات‌ فراوان‌ گرفتم‌ که‌ دختران‌ دانشجو را با حقوق‌ مدنی‌شان‌ آشنا سازم‌ اما با آن‌ هم‌ مخالفت‌ می‌ شد. طی‌ برنامه‌یی‌ قرار بود که‌ از زنان‌ موفق‌ دعوت‌ به‌ عمل‌ بیاوریم‌ تا برای‌ دانشجویان‌ سخنرانی‌ کنند، اما از ورودشان‌ به‌ دانشکده‌ جلوگیری‌ شد. به‌ نظر من‌ زنان‌ باید خود خواهان‌ تغییر در وضعیت‌ خویش‌ باشند.» وی‌ که‌ عضو شورای‌ مرکزی‌ انجمن‌ اسلامی‌ دانشکده‌ اقتصاد است‌، پایه‌گذاری‌ اولین‌ NGOها را از دوران‌ مشروطه‌ می‌ داند. اما از آن‌ زمان‌ تاکنون‌ تعداد زنان‌ آگاه‌ انگشت‌شمار

بوده‌ است‌. آنها هم‌ نکوشیدند تا در آحاد جامعه‌ تاثیرگذار باشند. چرا که‌ از سویی‌ تعدادشان‌ اندک‌ بود و از دیگر سو زنان‌ هم‌ گاه‌ در قالب‌ سنتی‌ به‌ سر می‌برند. در صورتی‌ که‌ اطلاعات‌ باید در جامعه‌ متقارن‌ و هم‌ سطح‌ باشد.


شما در حال مطالعه صفحه 1 از یک مقاله 3 صفحه ای هستید. لطفا صفحات دیگر این مقاله را نیز مطالعه فرمایید.