سهم صادرات ساعت در اقتصاد سوئیس

پایتخت هنر ساعت سازی در جهان از قرن هجدهم به بعد در سوئیس است و از آن تاریخ تا کنون سوئیسی ها با نوآوری های خود اجازه نداده اند که مرکزیت این هنر به کشور دیگری انتقال یابد علاوه بر آن سهم هنر ساعت سازی در اقتصاد این کشور نیز غیرقابل انکار است و تقریبا ده درصد از صادرات ۱۳۰میلیارد دلاری این کشور را تشکیل می دهد کشوری که نه گاز دارد و نه نفت و نه مواد اولیه , صدور تولیدات صنعتی از جمله هنر ساعت سازی به دیگر کشورها نقش تعیین کننده در اقتصاد این کشور دارد

ساعت یکی از توانمندترین یافته های غرب در چند سده گذشته محسوب می شود. این وسیله مدرن که زمان را به بخشهای گوناگون ثانیه، دقیقه و ساعت قسمت می کند، قدمتی حدود ۵۰۰سال دارد و این در حالی است که تمدنهای بزرگ خاورمیانه، آفریقا و یونان باستان هزاران سال پیش از آن با استفاده از سایه آفتاب قسمت بندی ابتدایی زمان را به نمایش گذاشته بودند. کشورهای غربی مانند یونان، انگلیس ، آلمان و آمریکا در یافته و طراحی و پژوهش صنعت ساعت سازی مدرن نقش کلیدی داشتند. اخیراً به دنبال ژاپنی ها مردم چین نیز در توسعه این صنعت و نوآوری در آن از جمله رقیبان بازار ساعت هستند. چینی ها به دلیل نیروی کار ارزان و بکارگیری مواد نامرغوب و نپرداختن حق مالکیت معنوی توانسته اند با تزریق ساعتهای ارزانقیمت بخشی از بازار ساعت جهان را در اختیار بگیرند.

انگلیسی ها در ابتدای ورود ساعت به بازار، هنرساعت و نوآوران این هنر را همانند بت می پرستیدند و ازآنها به گونه ای نگهداری می کردند که گویی دزدانی برای ربودن آنها در کمین نشسته اند. مردم انگلیس برای نوآوران، دانشمندان و صنعتگران ساعت ارزش بسیار زیادی قائل بوده و در حمایت از آنها، سرمایه گذاری فراوانی می کردند. صنعت مطبوعات که همزمان با صنعت ساعت در آغاز قرن هجدهم در حال رشد بود و از پیشرفت بالایی در اروپا برخوردار شده بود در انگلیس نه تنها توسعه نیافت بلکه با سرکوب شدید دولتهای حاکم روبرو بود، و این در حالی بود که صنعتگران ساعت از جایگاه ویژه ای در نزد دولتمردان انگلیسی برخوردار بودند. جان هاریزون نجار که هنر ساعت سازی را نزد خود آموخته بود با ساخت کرونومتر برای نیروی دریایی در سال ۱۷۶۱ ، جایزه ساخت زمانسنج طول جغرافیایی سال۱۷۱۴دولت انگلیس را که حدود ۲میلیون دلار امروزی ارزش داشت، از آن خود کرد. حمایتهای دولت ، ساعت سازان را در نوآوری ترغیب و این روند با ساخت نخستین ساعت اتمی در سال ۱۹۵۵از شتاب بیشتری برخوردار شد.با رونق گرفتن صنایع سودآورتر از ساعت در اروپا، سرمایه گذاری عمده به سوی این نوع صنایع سرازیر شد. در آمریکا نیز که پس از پایان جنگ داخلی، صنعتگران آغاز به ساخت انبوه ساعت نموده و بهای آن را به کمتر از یک دلار به بازار عرضه و در تولید این کالا و نوآوری در جهان پیشتاز بودند و تقریباً تمامی خانواده ها توان خرید ساعت را در این کشور داشتند، با توجه بیشتر به صنایع دیگر، رشد هنر ساعات سازی در این کشور رو به کاهش گذاشت.

در این میان سوئیس که از نگاه جغرافیایی کوهستانی و بخش کوچکی از آن قابل کشاورزی است همچنین قرار گرفتن این کشور بر سر راههای تجارت اروپا، مسافرتهای زیاد مردم آن، پناه آوردن نوآوران هنر ساعت سازی به سوئیس و پیشرفت چشمگیرصنایع در آن، علاقه مندی مردم این کشور به کارهای دستی ظریف، زمینه رشد هنر ساعت سازی را در این کشور فراهم کرد. از سوی دیگر توجه ویژه دولت و سرمایه گذاری گسترده روی پژوهش، طراحی و بالا بردن مهارت نیروی کار، در توسعه این هنر نقش بسزایی داشت. و این تلاشهای همه جانبه منجر به این شد تا مردم سوئیس گوی سبقت را از مخترعین اصلی دیگر کشورها ربوده و جایگاه ویژه و بلامنازعی به عنوان مرکز ساعت سازی برای خود در جهان کسب نمایند. پایتخت هنر ساعت سازی در جهان از قرن هجدهم به بعد در سوئیس است و از آن تاریخ تا کنون سوئیسی ها با نوآوری های خود اجازه نداده اند که مرکزیت این هنر به کشور دیگری انتقال یابد. علاوه بر آن سهم هنر ساعت سازی در اقتصاد این کشور نیز غیرقابل انکار است و تقریبا ده درصد از صادرات ۱۳۰میلیارد دلاری این کشور را تشکیل می دهد. کشوری که نه گاز دارد و نه نفت و نه مواد اولیه ، صدور تولیدات صنعتی از جمله هنر ساعت سازی به دیگر کشورها نقش تعیین کننده در اقتصاد این کشور دارد.

●ژنو شهر ساعت

هر یک از استانهای سوئیس ویژگی های خاص خود را دارد و بر همین اساس این شهرها مشهور به مروارید، بهداشت، موزه، موسیقی و... هستند. اما شهر ژنو که مرکز استان نیز با همین نام است، علاوه بر داشتن اشتهار به مرکز اروپایی سازمان ملل متحد با حضور بیش از ۱۵۰ نمایندگی سیاسی، سازمانهای دولتی و غیردولتی، ۲۰۰شرکت چند ملیتی، یکی از ۲۰شهر برتر جهان برای برپایی کنفرانس و نمایشگاه و حضور بازیگران بزرگ اقتصادی در تکنولوژی ، ارتباطات و تجارت، پایتخت ساعت سازی جهان نیز محسوب می شود. ضمن اینکه بخشی از کارخانجات ساعت سازی دراستانهای نوشاتل، برن و سولوتورن قرار دارند.

●صنایع ساعت سازی

همان طوری که در بالا نیز بدان اشاره شد مردم سوئیس در زمینه صنعت بویژه ماشین آلات و ابزار دقیق مشهوریت جهانی دارند و صادرات این کالاها در رأس سایر کالاهای صادراتی قرار دارد. هنر ساعت سازی نیز که از کالاهای بسیار دقیق و ظریف است از محصولات مهم این کشور است. در حال حاضر سه شرکت بزرگ ساعت سازی رولکس، پاتک فیلیپ و پیاژ در منطقه صنعتی ژنو به نام شهر ساعت( Plan-les-Ouates ) قرار دارند و شرکت ساعت وچرون کنستانتین نیز در زمینی به مساحت ۳۰۰۰۰متر مربع در مجاورت این سه شرکت در حال ساخت است.

جیمز باتز سرهنگ آمریکایی که در سال ۱۸۷۹روزنامه تریبیون در ژنو و بانکی که امروزه معروف به« یو بی اس» است را تأسیس نمود، عبارت پلان له اوآتز یا شهر ساعت را ابداع کرد. ژنو که بهترین سازندگان و طراحان و پژوهشگران ساعت را در خود جمع کرده، دقیق ترین، گران ترین و معروف ترین ساعت های جهان را تولید و به چهارگوشه جهان صادر می کند.رشد هنر ساعت سازی در سوئیس دلایل فراوانی دارد. این هنر در میانه قرن شانزدهم به مردم سوئیس معرفی شد. در سال ۱۵۴۱ و به دنبال اصلاحاتی که از سوی ژان کالوین کشیش فرانسوی، (او برای دیداری کوتاه به ژنو سفر کرد اما پس از مدتی برای ترویج تفکرات خود تصمیم به اقامت در این شهر گرفت)، به راه افتاد، آویختن طلا و جواهر ممنوع شد. و پس از آن صنعت طلا و جواهر سازی از رونق افتاد و تعداد زیادی از این صنعتگران کار خود را از دست داده و به مشاغل دیگر روآوردند. برخی از طلا سازان نیز در هنر دستی مستقل و ظریف ساعت سازی مشغول شدند. در پایان همین قرن، ساعت های ساخت ژنو به لحاظ استاندارد بالا مشهور شدند. علاوه بر آن به مرور زمان، سوئیسی ها در مدتی کوتاه توانستند ضمن معرفی هنر سرانگشتان خود به جهانیان، درآمد قابل ملاحظه ای کسب کنند.از سال ۱۷۹۰ به بعد شهر ژنو بیش از ۶۰۰ هزار ساعت به خارج صادر می کرد. در آغاز قرن بیستم، تولید انبوه آغاز شد و به برکت وجود صنعتگران ماهر و تولید قطعات یدکی ساعت، سوئیس از نگاه ساخت ساعت موقعیتی برتر در جهان پیدا کرد و هم اکنون بیش از ۴قرن است که این کشور در هنر ساعت سازی در جهان پیشتاز می باشد. علاوه بر آن، ژنو در زمینه نوآوری ساعت های کوآرتز، ضد آب، نازک ترین ، کوچک ترین و گران ترین زمانسنج مقام نخست را در جهان دارا است.

---