لزوم ادب

افزون بر احترام و احسان نسبت به پدر باید ادب را نیز مراعات کرد. ادب، رفتارهای خاص و لطیفی است که در عرف خاص صورت می‌گیرد. هر طبقه و قشری برای خود آداب و رسومی خاص دارد که باید مراعات شود، مانند ادبی که نسبت به استاد و در مهمانی‌های رسمی صورت می‌گیرد.

افزون بر احترام و احسان نسبت به پدر باید ادب را نیز مراعات کرد. ادب، رفتارهای خاص و لطیفی است که در عرف خاص صورت می‌گیرد. هر طبقه و قشری برای خود آداب و رسومی خاص دارد که باید مراعات شود، مانند ادبی که نسبت به استاد و در مهمانی‌های رسمی صورت می‌گیرد. خداوند در آیاتی از جمله ۱۵ سوره لقمان بر لزوم رعایت ادب و ملاطفت با پدر و مادر حتی اگر مشرک و کافر باشند تاکید می‌کند. از آدابی که در قرآن نسبت به پدر بیان شده، استقبال و پیشوازی از او و نشاندن در بهترین و بالاترین جای مناسب است.

از این‌رو حضرت یوسف(ع) به استقبال و پیشوازی پدر و مادر می‌شتابد و آنان را بر عرش سلطنتی می‌نشاند. (یوسف، آیات ۹۹ و ۱۰۰) این در حالی است که بعضا در میان مدیران ارشد کشوری و پزشکان و بازرگانانی که از روستا به مقام و قدرت و شوکت رسیده‌اند، می‌توان افرادی را یافت که به سبب نوکیسه بودن، از هر گونه ادبی بیرون هستند و نه تنها به استقبال پدر و مادر نمی‌روند بلکه اجازه نمی‌دهند تا در مهمانی‌های ایشان شرکت کنند، چرا که کلاس کارشان را پایین می‌آورند. بارها دیده شده که نوکیسه‌ها، پدر و مادر خویش را در پستویی از چشم دیگر اعیان و اشخاص نهان می‌کنند و هیچ گونه ادبی را درباره ایشان مراعات نمی‌کنند. به هر حال بر فرزندان است که نسبت به والدین و پدر خود برخورد عاطفی و مودبانه داشته باشند و هنگام سخن گفتن ایشان را تکریم کنند. هرگونه تندخویی در گفت‌وگو با پدر و مادر از سوی خداوند در آیه ۲۳ سوره اسراء نهی شده است. کسانی که در حق والدین بی‌ادبی می‌کنند، به عذاب حتمی الهی دچار خواهند شد. (احقاف، آیات ۱۷ و ۱۸)