جمعه, ۱۹ بهمن, ۱۴۰۳ / 7 February, 2025

مجله ویستا

سونی یا اُپتی آرک مسئله این است

از اواخر سال ۱۳۸۵ تاکنون اتفاقات بسیاری در بازار جهانی دیسک درایوهای نوری رخ داده است که مصرف‌کنندگان ایرانی از آنها بی‌خبر هستند. مهم‌ترین اتفاق این بازار، ظهور «سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک»( Sony-NEC Optiarc) بود. این علامت در اواخر سال ۱۳۸۶ توسط شرکت «سازگار ارقام» وارد بازار ایران شد.

همزمان با عرضه این علامت ان-ای-سی از سبد فروش سازگار ارقام حذف گردید. با ورود این علامت توجه بسیاری از فعالان بازار به ویژه ایران رهجو(یکی از نمایندگان سونی در ایران) به آن جلب شد که عکس‌العمل‌هایی را از سوی آنها درپی داشت. این واکنش‌ها، علت اصلی تحقیقاتی بود که نتیجه آن را به نظر شما خواهم رساند.

تحقیقات ما به دنبال پاسخ برای سوالات زیر بود:

۱) «سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک» چه شرکتی است و فعالیت‌هایش چیست؟

۲) چرا فعالیت‌های ترویج سازگار ارقام برای «سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک» همانند ان-ای-سی نیست؟

۳) دلیل واکنش‌های شدید ایران رهجو نسبت به ورود محصولات سونی ان-ای-سی اُپتی‌ارک چیست؟

«سونی ان-ای-سی آپتی آرک» ادغام بخش‌های دیسک درایو‌های نوری شرکت ان-ای-سی و سونی است که شرح آن بخش اعظم این مقاله را بخود اختصاص داده است.

بر اساس نتیجه بررسی‌ها در ۱۵ آذر ۱۳۸۶ اپتی‌آرک فروش محصولات خود را به دو بخش عمده‌فروشی و خرده‌فروشی تقسیم کرد. بخش عمده فروشی برای تولید کنندگان و مونتاژکاران کامپیوتر در نظر گرفته شده است که در بسته‌بندی‌‌های ۱۰تایی(Bulk Pack) ارایه شد. اما دیسک درایو‌هایی که در بخش خرده‌فروشی عرضه شد دارای بسته‌بندی تکی و تحت علامت سونی عرضه شدند. در ایران اُپتی-آرک به شرکت سازگار و سونی به رهجو سپرده شد.

بسیاری از خوانندگان محترم مستحضر هستند، شرکت سازگار ارقام از قدیمی‌ترین شرکت‌های ایرانی فعال در حوزه IT است و فعالیت‌هایش را از سال ۶۹ آغاز کرده است. این شرکت به پشتوانه مدیران خود، از شرکت‌های اثرگذار و بدون حاشیه در بازار IT ایران است. این شرکت متنوع‌ترین سبد محصولات را دارد و هم اکنون محصولات ۱۷ علامت تجاری مشهور توسط شبکه توزیع بزرگ سازگار ارقام در سراسر ایران عرضه می‌شوند.

در مقابل سبد متنوع کالا‌های سازگار ارقام، سبد شرکت ایران رهجو محدود به محصولات IT سونی است. درباره تاریخچه و فعالیت‌های احتمالی این شرکت اطلاعات بیشتری از بازار و سایت اینترنتی‌شان بدست نیامده است.

سازگار ارقام محصولات اُپتی‌ارک را در سبد محصولاتش جایگزین ان-ای-سی کرد و آن را روانه بازار ساخت. اما بازار ایران یک بازار خرده‌فروشی است و بیشتر کامپیوتر‌های شخصی از این بازار تهیه می‌شود. در این بازار فروش کالا بدون جعبه دشوار است. به همین جهت برخی از افراد بسته‌بندی مخصوصی را برای این محصول تدارک دیدند و کالا با آن به بازار عرضه شد. قیمت بسیار مناسب کالا نسبت به کالا‌های ایران رهجو و همچنین تواناتر بودن شبکه منسجم توزیع اُپتی‌ارک توانست در زمان کوتاهی بخش بزرگ سهم رهجو را از آن خود کند.

رقابت در چنین میدانی برای رهجو غیرممکن بود زیرا سبد محصولاتش محدود و دیسک درایو‌های سونی برایش حیاتی است. از این رو گزارشی به اپتی آرک ارسال نمود و با استناد به سریال دیسک درایوها، سازگار ارقام را بعنوان تولیدکننده بسته‌بندی‌ها معرفی کرد. ظاهرا نداشتن شناخت کافی سبب شد تا اُپتی‌ارک برخورد مناسبی با سازگار ارقام یکی از بزرگ‌ترین توزیع کنندگان محصولات IT در ایران است نداشته باشد.

پس از آن دیگر سازگار ارقام بطور جدی به موضوع فروش محصولات اُپتی‌ارک نپرداخته است و به جای آن مواضع دیسک درایو‌های لایت-اُن (بزرگ‌ترین تولید کننده دیسک درایو جهان است که ۸۰-۱۰۰% محصولات سونی را تولید می کرد) را که در سبد محصولاتش موجود بود را در بازار تقویت نمود.

هم اکنون سازگار با ۳۵ تا ۴۰% سهم در بازار دیسک درایو‌های ایران پیشتاز است و شرکت‌های سریر کالا با علامت سوزوکی و رهجو با علامت سونی (اُپتی‌آرک) در پس آن قرار دارند.

ایران رهجو نیز بدون اشاره به نام اُپتی‌ارک کالا‌هایش را با قیمت‌های گران عرضه می‌کند. این در حالی است که هیچ منبعی را نیز برای ارایه سرویس آنلاین دیسک درایو‌های اُپتی‌ارک تدارک ندیده است.

اگر امروز شخصی که از کالا‌های عرضه شده توسط رهجو استفاده می‌نماید قصد بروزرسانی دیسک درایو خود داشته باشد، ممکن است هرگز نتواند ابزار لازم را از طریق سرویس‌های آنلاین کسب کند. به بسا که بسیاری از مشکلات این گونه سخت افزارها با بروز رسانی برطرف می‌شود و نیاز مراجعه مصرف کننده به مرکز ارایه خدمات پس از فروش ندارد.

● «سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک» تعیین کننده سرنوشت نبرد بزرگ فرمت‌ها

از اواخر نیمه اول سال ۲۰۰۲ میلادی نبرد سختی بر سر تعیین سرنوشت فرمت «دیسک‌های نوری با ظرفیت بالا» بین دو ارتش بزرگ به رهبری سامورایی‌ها آغاز شد. پیش‌بینی نتیجه صف‌آرایی این نبرد پرهزینه در سال‌های ابتدایی بسیار دشوار بود.

ارتش Blu-Ray متشکل از واحدهای هیتاچی، ماتسوشیتا، پایونیر، فیلیپس، تامسون، ال-جی، سان مایکروسیستمز، شارپ و سامسونگ به فرماندهی سونی با پرچم‌های آبی در یک طرف میدان و ارتش HD-DVD به فرماندهی توشیبا و همراهی و سانیو، مِموری-تِک و شریک قدرتمنداش ان-ای-سی در طرف دیگر میدان پرچم‌های قرمز رنگ را برافراشته بودند. نبرد برای هر دو طرف پرهزینه و سنگین بود. با وجود پیوستن اَپل، تِ-دی-کا، هیولِت پاکارد، والت دیزنی، وارنر بروس و یونیورسال میوزیک به ارتش آبی در می سال ۲۰۰۴، HD-DVD با حمایت حامیان و شرکاء همچنان جلودار جنگ بود و هیچ کارشناس و استراتژیستی و حتی طرفین نبرد قادر به پیش بینی نتیجه نبودند.

در ۲۴ مارچ ۲۰۰۵ در فضای مه آلود میدان نبرد، ناگهان از میان هیاهوی فریادی توجه همه را بخود جلب کرد. فریاد از جانب ریوجی چاباشی یکی از ژنرال‌های ارشد سونی بود.

او در ۷ مارچ ۲۰۰۵ برای سمت «رییس شرکت سونی و مدیر عامل گروه تجارت‌های الکترونیک آن شرکت» ترفیع گرفته بود. ریوجی گفت: «به صدای مصرف کنندگان گوش دهید..... ما چاره‌ای جز مصالحه یا یکی شدن نداریم.»

هزینه‌های سنگین ادامه نبرد و همچنین قدرتمندتر شدن حریف توشیبا را زودتر از آنچه که کارشناسان و حامیانش متصور بودند، بر سر میز مذاکره نشاند. توشیبا در ۲۱ آپریل ۲۰۰۵ به دعوت چاباشی بر سر میز مذاکره نشست. اما آتش‌بسی در کار نبود و نبرد تنها با شدت کمتری ادامه داشت.

در ۲۲ آگوست همین سال طرفین شکست مذاکرات را اعلام کردند. اما در مدت مذاکره هر دو طرف در فرصتی که به دست آمده بود با حامیان و شرکای طرف مقابل رایزنی‌هایی کردند. موفقیت‌های ارتش قرمز در سال ۲۰۰۵ همچنان بیشتر از رقیب بود. در همین سال پاکارد برای خاتمه دادن به جنگ پرهزینه به Blu-ray پیشنهاد کرده تا با قبول پشتیبانی از HDi مایکروسافت به نبرد خاتمه دهد و تهدید کرد که اگر پیشنهادش پذیرفته نشود به حمایت از HD-DVD برخواهد خواست.

ارتش آبی این پیشنهاد را که به عقیده بسیاری از کارشناسان می‌توانست آنها را به پیروز میدان تبدیل کند نپذیرفت. بنظر می‌رسد ژنرال‌های ارتش آبی امتیاز بزرگ‌تری را برای غلبه بر طرف مقابل برای خود متصور بودند. امتیازی که بدون پنالتی رقیب را مغلوب می‌ساخت.

شرکت ان-ای-سی مهم‌ترین شریک و حامی توشیبا در نبرد بزرگ در ۱۷ نوامبر ۲۰۰۵ یادداشت تفاهمی با شرکت سونی برای تاسیس یک شرکت با نام «سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک» امضاء کرد. بر اساس این یادداشت تفاهم کلیه فعالیت‌های تحقیقاتی، طراحی و تولید در زمینه دیسک درایو‌های نوری دو شرکت مذکور در شرکت اُپتی‌ارک مادام‌العمر با یکدیگر ادغام می‌شدند.

در این یادداشت مقرر شد که شرکت‌های مادر به فعالیت‌های خود در زمینه دیسک درایو‌های نوری پس از تاسیس اُپتی‌ارک خاتمه دهند. در ۲۷ فوریه ۲۰۰۶ امضاء قراردادی مطابق با شرایط این یاداشت بطور رسمی اعلام گردید.

بنظر می‌رسد که علت عقد این قرارداد سیاسی، ترس طلایه‌دار ارتش آبی از شکست در نبرد بزرگ است. شکست در این نبرد برای سونی مساوی با از دست دادن سهم ۱۰% بازار دیسک درایو‌های نوری بود.

در همین زمان ان-ای-سی ۲۰% سهم بازار را در اختیار داشت. در ادامه نگاهی گذرا به قرارداد منعقد شده خواهیم داشت.

پس از امضای قرارداد مذکور ارتش قرمز بدون حمایت حامی بزرگ مشغول به مقابله شد و در سال ۲۰۰۶ همچنان تعیین کننده مسیر بود. اما در سال ۲۰۰۷ و از آنجا که از پشتیبانی حامی بزرگ برخوردار نبود، پشتیبانان خود را یکی پس از دیگری از دست داد و در کمتر از یک سال میدان را به رقیب واگذار کرد. در روز‌های آغازین سال ۲۰۰۸ ارتش قرمزها سخت‌ترین روز‌های نبرد خود را تجربه کرد. وال‌مارت و بِست‌بای از بزرگ‌ترین خرده‌فروشی‌‌های جهان به همراه نِت‌فلکس و وارنربروس از بزرگ‌ترین شرکت‌های تهیه و فروش فیلم با اعلام قطع حمایت‌های خود کار ارتش قرمز را یکسره کردند و در تاریخ ۱۹ فبریه ۲۰۰۸ توشیبا رسما شکست را پذیرفت و میدان را برای Blu-ray خالی کرد.

بدین ترتیب بنظر می‌رسد که ان-ای-سی تعیین کننده سرنوشت نبرد بزرگ بوده و اُپتی‌ارک استراتژی برنده ارتش Blu-ray برای مقابله با HD-DVD.

قرارداد ان-ای-سی و سونی برای ادغام در بخش دیسک‌های نوری(سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک)

اعلامیه‌ای که بوسیله آن ادغام بخش‌های دیسک درایو‌های نوری دو شرکت ان-ای-سی و سونی به اطلاع کمیسیون اتحادیه اروپا رسیده مورد استفاده نویسنده قرار گرفته است. شرح مختصر این قرارداد در زیر آمده است.

شرکت سونی و ان-ای-سی بر اساس تفاهم‌نامه‌ای که از قبل به امضای طرفین رسیده است شرکت جدیدی را تاسیس می‌نمایند. این شرکت فقط در زمینه انواع دیسک درایو‌های نوری موجود و همچنین نسل جدید دیسک درایوها که از تکنولوژی لیزر آبی استفاده می‌کنند فعالیت خواهد داشت. کلیه بخش‌های فعال در زمینه درایو‌های نوری شرکت‌های مادر در شرکت جدید با یکدیگر ادغام می‌شوند تا شرکت جدید با در اختیار داشتن آخرین دستاوردهای حاصل شده در بصورت در زمینه تحقیقات، توسعه، طراحی، تولید (توسط مقاطعه کاری عنصر سوم)، بازاریابی، فروش و همه فعالیت‌های مرتبط با درایو‌های نوری بطور مستقل اداره خواهد شد. ۵۵% سهام این شرکت به همراه ۴ کرسی از ۷ کرسی هیئت مدیره به سونی واگذار می‌شود و ان-ای-سی با ۳ کرسی و حق رد تصمیمات (وتو)هیئت ۴۵% سهم را سرمایه‌گذاری خواهد کرد.

مقرر شد پس از تاسیس شرکت جدید هیچ یک از طرفین قرارداد در تجارت دیسک درایو‌های نوری باقی نمانند و کلیه کارمندان و مهندسین آنها تا یکسال پس از راه‌اندازی شرکت جدید به آن منتقل شوند.

بر اساس این قرارداد شرکت جدید برای تهیه مواد اولیه وابسته به هیچ یک از شرکت‌های مادر نیست. اما این شرکت متعهد است تا ۳۰% از برد‌های مورد نیاز خود را از ان-ای-سی و تا ۲۰% هد‌های نوری مورد نیاز تولیدات خود را از منابع شرکت سونی تامین کند.

شرکت جدید ارتباط خود را با شرکت‌های مقاطعه کار بر اساس قرارداد‌هایی که با شرکت‌های مادر داشته‌اند تا پایان سال ۲۰۰۶ ادامه می‌دهد و پس از آن در ادامه یا رد قراردادها مختار خواهد بود. بر اساس آمار‌هایی که در این قرارداد ارایه شده در سال ۲۰۰۵ شرکت ان-ای-سی ۲۰% سهم بازار و سونی ۱۰% سهم بازار دیسک درایو‌های جهان را در اختیار داشته‌اند. همچنین از آنجا که ۸۰تا ۱۰۰% تولیدات سونی توسط شرکت لایت-اُن(Liteon) تولید می‌شدند، توجه ویژه‌ای به این شرکت در این قرارداد وجود دارد.

از آنجا که سونی یکی از بنیانگذاران انجمن Blu-Ray (BDA) است که استاندارد‌های Blu-Ray را تعریف می‌کند و ان-ای-سی یکی از ارکان اصلی انجمن DVD است که استاندارد HD-DVD را توسعه می‌دهند، نسل بعدی محصولات در حال توسعه توسط سونی و ان-ای-سی به JV منتقل خواهد شد.

بر اساس خواسته شرکت‌های مادر، JV در زمینه توسعه، تولید و بازاریابی نسل‌های بعدی محصولات مورد تقاضای مصرف کننده فعالیت می‌کند.

● تاسیس «سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک» و فعالیت‌های آن

«سونی ان-ای-سی اُپتی‌آرک» در تاریخ سوم آپریل ۲۰۰۶ بر اساس قرارداد مابین شرکت سونی و ان-ای-سی تاسیس شد.

در رسالت این شرکت هدف از تاسیس: «تلفیق تجربه‌ها و فناوری شرکت‌های مادر برای ورود به فعالیت‌های تجارت جهانی برای عرضه بهترین دیسک درایو‌های نوری در صنعت IT» آمده است.

برای توسعه فعالیت‌ها در اروپا و آمریکای شمالی دفاتری نیز تاسیس شد. «سونی ان-ای-سی اُپتی‌ارک اروپا» در کشور آلمان به تاریخ ۱۵ مارچ ۲۰۰۷ فعالیتش را آغاز کرد.

نتیجه تحقیقات نشان می‌داد که سیاست‌ها و استراتژی‌های بازار خاورمیانه در دفتر «سونی ان-ای-سی اُپتی‌ارک اروپا» تدوین می‌شود. به همین دلیل مسیر تحقیقات بر فعالیت‌های «سونی ان-ای-سی اُپتی‌ارک اروپا» متمرکز شد.

توماس نِدِر(Thomas Nedder) مدیر عامل اُپتی‌ارک اروپا گفته: «محصولات ما به ترکیب فناوری چیپ‌ست‌های ان-ای-سی و هسته لیزری سونی مجهز هستند. مشتریان ما مجموعه فناوری رهبران تولید کننده کامپیوتر در اختیارشان قرار خواهد داشت.»

شروع فعالیت‌های اُپتی‌ارک با عرضه ۱۰ مدل انواع دیسک درایوها بود و امروز ۱۹ مدل انواع درایو را عرضه می‌کند. اُپتی‌آرک در ۵ دسامبر ۲۰۰۷ از طرف اُپتی اعلامیه‌ای به شرح زیر منتشر شد:

▪ اُپتی‌آرک اروپا اقدام به توزیع ۳ مدل جدید از برترها با نام سونی می‌نماید

سونی،ان ای-سی اُپتی‌ارک خرده فروشی محصولاتش را آغاز کرد.

ازمَنینگ، آلمان، نوامبر ۲۰۰۷- شرکت سونی-ان-ای-سی اُپتی‌ارک ( اُپتی‌آرک) قصد دارد سیستم خرده‌فروشی خود در اروپا با ۳ مدل جدید از دستگاه‌های تکثیر دیسک فشرده راه‌اندازی نماید. BWU-۲۰۰s آخرین دستاورد تکنولوژی Blu-ray با سرعت X۴ همراه با DRU-۱۹۰A و DRU-۱۹۰S تکثیرکننده‌‌های انواع سی-دی و دی-وی-دی با سرعت X۲۰ تحت علامت تجاری سونی عرضه خواهند شد.

تکثیر کننده مدل BWU-۲۰۰S با سرعت حداکثر X۴ بر روی دیسک‌های یک‌ رو و دو Blu-ray و با سرعت حداکثر X۱۶ بر روی دیسک‌های دی-وی-دی می‌نویسد. این دستگاه در ۴۵ دقیقه۵۰گیگابایت روی دیسک BD-R(مخفف Blu-ray Disk-Recordable) می‌نویسد. این مدت نصف زمانی است که دستگاه مدل قبلی (BWU-۱۰۰A) زمان نیاز داشت. بیش از ۲۳۰ دقیقه تصویر با کیفیت HD را می‌توان بر روی یک دیسک ۵۰ گیگاباتی Blu-Ray ذخیره کرد.

BWU-۲۰۰S بر روی دیسک‌های BD-RE(مخفف Blu-Ray Disk Rewritable) با سرعت X۲ می‌نویسد. همچنین با سرعت X۱۶ بر روی دیسک‌های DVD+R و با سرعت X۸ بر روی DVD+RW عمل می‌کند. DVD-RAMها با سرعت X۵ و دیسک‌های DVD+R دولایه با سرعت X۸ نوشته می‌شوند. BWU-۲۰۰S دارای رابط SATA است و همراه آن نسخه ویندوزی نرم‌افزار CyberLink BD عرضه شده است که کار نمایش و ضبط تصویر و همچنین ویرایش تصویر با قالب ۱۰۸۰i و نیز DVD‌های قالب AVCHD را ممکن می‌سازد.

به دنبال عرضه مدل BWU-۲۰۰S، اُپتی‌ارک توزیع ۲ مدل جدید از تکثیرکننده‌های DVD چند منظوره را نیز وارد بازار خرده‌فروشی مین‌ماید. مدل‌های DRU-۱۹۰S و DRU-۱۹۰A برای نوشتن بر روی دیسک DVD یک رو به سرعتی بالاتر از X۲۰ دست پیدا نموده‌اند. این مدل‌ها برای تکثیر DVD‌های با قابلیت دوباره‌نویسی و دیسک‌های دولایه با X۸ عمل می‌کنند و DVD-RAMها حداکثر با سرعت X۱۲ نوشته می‌شوند. مدل DRU-۱۹۰S از طریق رابط SATA که قابلیت انتقال داده با سرعت بالاتری را دارد به کامپیوتر متصل می‌شود. مدل DRU-۱۹۰A نیز دارای رابط E-IDE است.

مدل‌های فوق در حال حاضر در بازار ‌های خرده فروشی موجود هستند.

بر اساس این اعلامیه اُپتی‌ارک در ۵ دسامبر ۲۰۰۷ مصادف با ۱۵ آذر ۱۳۸۶ مدل‌هایی را با علامت سونی عرضه نموده که هم اکنون در بازار ایران و خاورمیانه نیز موجود است.

پشتیبانی از این مدل‌ها بر عهده اُپتی‌ارک می‌باشد و هیچ پشتیبانی آن-لاینی برای این مدل‌ها در سایت پشتیبانی سونی(http://esupport.sony.com) موجود نیست. در میان سایت‌های رسمی سونی تنها سایت خاورمیانه(http://www.sony-mea.com) این محصولات را بعنوان یکی از محصولات خود بدون ارایه پشتیبانی لازم معرفی می‌نماید.

منابع:

http://www.businessweek.com/the_thread/techbeat/archives/۲۰۰۵/۱۰/hd_dvd_vs_blu-r.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Blu-ray_Disc

http://en.wikipedia.org/wiki/HD_DVD#History

http://en.wikipedia.org/wiki/High_definition_optical_disc_format_war

http://en.wikipedia.org/wiki/Blu-ray_Disc_Association

http://www.engadget.com/۲۰۰۵/۰۹/۱۹/blu-ray-vs-hd-dvd-state-of-the-s-union-s-division

http://www.pcworld.com/article/id,۱۴۲۵۸۴-c,dvddrivesmedia/article.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Format_War

http://www.sony.net/SonyInfo/News/Press/۲۰۰۵۰۳/۰۵-۰۱۴E/index.html

http://www.answers.com/topic/toshiba-corporation-usa?cat=biz-fin

http://www.toshiba.co.jp/about/press/۲۰۰۵_۰۳/index.htm