آینده علم پزشکی در دستان فناوری

پیشرفت فناوری در طول چند دهه گذشته نه تنها بسیاری از فعالیت های روزانه انسان ها را راحت تر از گذشته کرده, بلکه در بسیاری از علوم دیگر نیز نقش بسزایی داشته است روزگاری عمده پیشرفت علم پزشکی به کشف دارویی جدید یا تشخیص بیماری خلاصه می شد اما امروزه با پررنگ شدن نقش فناوری شاهد هستیم متخصصان این حوزه در بهبود شرایط علم پزشکی نقش بسزایی دارند

پیشرفت فناوری در طول چند دهه گذشته نه‌تنها بسیاری از فعالیت‌های روزانه انسان‌ها را راحت تر از گذشته کرده، بلکه در بسیاری از علوم دیگر نیز نقش بسزایی داشته است. روزگاری عمده پیشرفت علم پزشکی به کشف دارویی جدید یا تشخیص بیماری خلاصه می‌شد؛ اما امروزه با پررنگ‌شدن نقش فناوری شاهد هستیم متخصصان این حوزه در بهبود شرایط علم پزشکی نقش بسزایی دارند.

در همین خصوص این بار سعی کرده‌ایم به معرفی تعدادی از فناوری‌هایی بپردازیم که هر چند هنوز به صورت کاملا نهایی طراحی نشده، اما مطمئنا در شکل‌گیری آینده علم پزشکی نقش پررنگی ایفا می‌کنند. فناوری‌هایی که شاید روزی هراس ما از بسیاری بیماری‌ها را برطرف کرده و آنها را به موضوعی عادی در زندگیمان تبدیل کنند.

● ژل ضد خونریزی

جو لاندولینا و آیزاک میلر در شرکت و«تی‌ژل» پس از تحقیقات فراوان موفق شده‌اند ژلی طراحی کنند که با قرار گرفتن روی زخم، توانایی متوقف‌کردن خونریزی و بستن زخم را دارد. این ژل جدید با قرار گرفتن روی زخم بعد از شناسایی ساختار سلولی پوست، فرصتی فراهم می‌کند که ترمیم سلولی سریع‌تر انجام گرفته و خونریزی متوقف شود. هنوز آزمایشی روی پوست انسان انجام نشده اما تیم تحقیقاتی سازنده ژل مورد نظر آن را روی زخم‌های خارجی و داخلی یک خوک و موش آزمایش کرده و نتایج بسیار خوبی نیز به دست آورده‌اند.

● ریه مغناطیسی

سال ۲۰۱۰ میلادی گلاکو سوازا و تیم تحقیقاتی‌اش کارساخت ریه مصنوعی را آغاز کردند. هر چند آن طور که پیش‌بینی می‌شد، مراحل تحقیقات بخوبی پیش نرفت، اما در نهایت سوازا موفق شد با استفاده از روشی جدید رویای ریه مصنوعی را به حقیقت تبدیل کند. در این روش، تعداد زیادی ذره نانومغناطیسی به بافت‌های ریه در آزمایشگاه پیوند زده شد و قسمت‌های صدمه‌دیده ترمیم یافت. البته باید به این نکته اشاره کرد که دشوارترین بخش این تحقیق ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده بود که نانومغناطیس‌ها موفق به انجام آن ‌شده بودند. در روش جدیدی که مورد استفاده قرار گرفت، این فرصت به وجود آمد تا ذرات نانومغناطیسی به صورت سه‌بعدی با بافت ریه ترکیب شوند و عملیات مورد نظر را انجام دهند.

● سلول تقلید کار

با پیشرفت علم، محققان سعی دارند بسیاری از بافت‌ها و بخش‌های آسیب‌دیده را خارج از بدن ترمیم‌ کرده و سپس آن را به بدن بیمار منتقل کنند. با این حال روش اشاره شده در تمام شرایط امکان‌پذیر نیست و بدن انسان همچون دستگاه‌های مکانیکی با تعویض بخش آسیب‌دیده همیشه نمی‌تواند به فعالیت عادی خود ادامه دهد. وجود چنین موضوعی باعث‌شده روشی مد نظر محققان قرار گیرد که طی آن سلولی با خصوصیات تقلیدی شکل گیرد تا در ادامه بخش آسیب دیده را به شرایط همیشگی خود بازگرداند. مساحت تمام سلول‌های بدن انسان در کنار یکدیگر، حدود چهار برابر دی‌ان‌ای است. این در حالی است که سلول‌ها به خودی خود همچون بدن انسان دارای ساختاری اسکلتی هستند که سایتواسکلت نام دارد. محققان در تلاشند ساختار اسکلتی سلول‌ها را که از موادی همچون پروتئین شکل گرفته است تغییر دهند تا با قرار گرفتن در شرایط مختلف نسبت به آن خو گرفته و با خصوصیات جدید تکثیر شود.

● استخراج سلول‌های مغزی از ادرار

اشتباه نکنید،‌ فعلا خبری از تبدیل ادرار به سلول‌های مغزی نیست. زیست‌شناسان دانشگاه گوانژوی چین بتازگی موفق شده‌اند با دریافت ادرار و ترکیب آن با رتروویروس سلول‌های پیشرویی به وجود آورند که بدن از آنها برای ساخت سلول‌های مغزی استفاده می‌کند. با آزمایشی که روی موش‌ها انجام شده، سلول‌های مغزی بخوبی ایجاد شده و حتی نشانه‌ای از شکل‌گیری تومور مغزی نیز مشاهده نشده است. در گذشته نیز تعدادی از محققان موفق شده بودند از سلول‌های بنیادی جنینی استفاده کنند و بافت مغزی به وجود آورند، اما مشکل اساسی این بود که تومور مغزی به وجود می‌آمد. مطمئنا بزرگ‌ترین تفاوت در روش قدیمی و جدید به ایجاد تومور مربوط می‌شود. نکته قابل توجه این که ادرار به شکل قابل دسترس‌‌تری وجود دارد و بهتر با بدن انسان سازگار می‌شود.

● واکسن گرده

گرده گل یکی از شایع‌ترین انواع آلرژی را ایجاد می‌کند که سالانه تعداد زیادی انسان از آن رنج می‌برند. دلیل اصلی به وجود آمدن آلرژی از گرده‌های گل این است که پوشش سخت آنها عملا اجازه تجزیه را به ساختار گوارشی بدن انسان نمی‌دهد. بنابراین گرده‌های گل داخل بدن باقی می‌ماند و به آلرژی منجر می‌شود. در همین خصوص محققان سعی کرده‌اند با ساخت واکسنی از گرده‌های گل تاثیر آنها در به وجود آمدن آلرژی را از بین ببرند.

طبق توضیحات ارائه‌شده به نظر می‌رسد محققان قصد دارند با شکافتن لایه سخت گرده‌ها مواد داخلی آن را استخراج کرده و از آن برای ساخت واکسنی استفاده کنند که می‌تواند ابتلا به آلرژی را ریشه‌کن کند.

محمد طالبیان

منابع: Digital Trends / Time

Gizmag / Medgad / Popsci / Science