چهارشنبه, ۲۶ دی, ۱۴۰۳ / 15 January, 2025
حركت به سمت جهانی شدن از بین رفتن مرزهای شهری
شهرهای دنیا در قرن آینده نقش مهمی در شكل گیری توسعه اقتصاد جهانی دارند. جمعیت شهری در دنیا ۲۰ برابر شده و تقریبا به ۳ میلیارد نفر یعنی تقریبا نصف جمعیت جهان رسیده است. ۱۳ كلان‌شهر از مجموع ۲۳ شهر بزرگ دنیا با حداقل ۸ میلیون نفر جمعیت در آسیا قرار دارد.
در ابتدای قرن بیستم ۱۵۰ میلیون نفر در مناطق شهری زندگی می‌كردند كه نمایانگر ۱۰ درصد از جمعیت دنیا بودند. اكنون كه به پایان قرن نزدیك می‌شویم، جمعیت شهری در دنیا بیست برابر شده و تقریبا به سه میلیارد نفر یعنی تقریبا نصف جمعیت جهان رسیده است. آسیا با ۵/۴۷ درصد بیشترین سهم را به خود اختصاص داده است (۱۴۳ شهر با جمعیت میلیونی در آسیا وجود دارند) ۱۳ كلان‌شهر از مجموع ۲۳ شهر بزرگ دنیا با حداقل ۸ میلیون نفر در آسیا قرار دارد.
با نزدیك شدن به پایان قرن، سه روند عمده در زمینه توسعه شهری مشاهده می‌شود. نخست اینكه برخلاف اكثر پیش‌بینی‌ها، رشد جمعیت در بسیاری از شهرهای كشورهای در حال توسعه كاهش یافته است. بزرگترین شهرهای این كشورها نسبت به دو دهه گذشته با سرعت كمتری در سال ۱۹۸۰ رشد كردند، دوم اینكه تعداد شهرهای خیلی بزرگ كمتر از آنچه تصور می‌شد، خواهد بود. كمتر از ۵ درصد از جمعیت دنیا در سال ۱۹۹۰ در كلان‌شهرها زندگی می‌كردند. این پیش‌بینی كه شهرهایی همچون كلكته و مكزیكوسیتی به منظومه‌های شهری (ناحیه‌یی پرجمعیت حاوی چندین شهرك و حومه و لااقل یك شهر بزرگ) بزرگی با جمعیت معادل ۳۰ تا ۴۰ میلیون نفر برسد هنوز به واقعیت نرسیده است.
سوم اینكه ارتباط بین تغییرات شهری و دگرگونی‌های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی روشن نیست. برخی از شهرهای بزرگی كه بسرعت در حال رشد هستند بسیار خوب اداره شده و خدمات‌رسانی در آنها در سطح بالایی قرار دارد حال آنكه شهرهای كوچك درگیر مسائل و مشكلات بسیاری هستند. اهداف متعددی در شكل‌گیری آینده شهری هزاره سوم وجود دارد. یكی از آنها بطور قطع رشد شهرسازی در جهان است.
پیش‌بینی می‌شود در دهه اول قرن بیست و یكم بیش از نیمی از جمعیت دنیا در شهرها زندگی كنند. مساله دیگر این است كه برخورد فزاینده‌یی بین شهرسازی و جهانی شدن وجود خواهد داشت. جهانی شدن روندی چندجانبه است كه با افزایش جریان خدمات، امكانات، سرمایه، فناوری و طرح‌ها، كشورها، شهرها و مردم را بیش از پیش به یكدیگر نزدیك می‌كند. از آنجایی كه شهرها نقش ویژه‌یی در اقتصاد نوین جهانی ایفا می‌كنند مسائلی كه در این رابطه دخیل هستند در اولویت قرار دارد. سومین ویژگی آینده جامعه شهری، احتمالا چرخش قدرت و مسئولیت‌ها به سمت مقامات محلی و جامعه شهری است. این روند در سال ۱۹۹۰ شروع شد زمانی كه شیوه‌های سنتی حاكمیت شهری جوابگوی مشكلات موجود نبودند.
در دنیایی كه به سمت جهانی شدن در حركت است شهرها و كشورها بیش از پیش به یكدیگر نزدیك می‌شوند در حالی كه شهرهای دنیا از نظر حقوق خود در نظم جهانی در جایی كه مرزهای ملی نمی‌توانند مانع جریان رفت و آمد مردم شوند، از اهمیت بالایی برخوردارند، شكل‌های جدیدی از اقتصاد منطقه‌یی همگام با طرح‌ها و ایدئولوژی‌های مختلف شكل می‌گیرد. برخی از كشورهایی كه در همسایگی یكدیگر قرار دارند یك نوع اقتصاد مشاركتی را در بین خود توسعه داده‌اند. یكی از نمونه‌های موفقیت‌آمیز این نوع تشریك مساعی اقتصادی در آسیا در جنوب چین شكل گرفته است. در این مثلث‌های همكاری‌های اقتصادی، هنگ‌كنگ، گواندونگ، فوجین و تایوان، سیجوری، مشتمل بر سنگاپور، جوهور (مالزی) و جزیره ریا او (اندونزی) شركت دارند. این مثلث‌های توسعه‌یافته به ترتیب در هنگ‌كنگ و سنگاپور تمركز یافته‌اند.
نمونه دیگری از توسعه سریع اقتصادی در اقتصاد جهانی، گذرگاه‌های شهری (یا به عبارتی اتصالات شهری) هستند كه در شرق آسیا، اروپا و مناطق دیگر مشاهده شده‌اند.
باید در نظر داشت كه جهانی شدن برای تمامی شهر پرفایده نبوده است. حال آنكه برای بسیاری از شهرها ثروت و موقعیت‌های ممتاز به دنبال داشته و موجب منزوی شدن شهرهای دیگر شده است. این دسته از شهرها در سراسر دنیا بویژه در آفریقا یافت می‌شوند.
شهرهای دنیا بر اساس ۴ ویژگی خاص تقسیم‌بندی می‌شوند. نخست آنكه بیكاری در سطح شهرها كماكان در سطح بالایی باقی می‌ماند. دوم اینكه زیرساخت‌های شهری غالبا در كشورهای توسعه‌یافته بطور مناسب مورد حفظ و نگهداری قرار نمی‌گیرند. برای مثال سیستم‌های آب و فاضلاب در شیكاگو و واشنگتن با مشكلات بسیاری مواجه است. در كشورهای در حال توسعه این مسائل به شكل جدی‌تری وجود دارد. زیرساخت‌های ضعیف و ناكارآمد شهری در این كشورها منجر به بروز مشكلات اساسی در زمینه تامین آب، بهداشت و حمل و نقل شده است. سوم مشكلات زیست‌محیطی بویژه وجود آلودگی هوا، آب و صداست كه در شهرهای كشورهای در حال توسعه رشد پیدا كرده است.
چهارم رشد اختلافات اجتماعی نظیر بی‌خانمانی، جرم و جنایت، شیوع بیماری‌هایی نظیر طاعون است.
در قرن آینده شهرهای دنیا نقش مهمی در شكل‌گیری توسعه اقتصاد جهانی دارند، پیشرفت‌های فنی و دسترسی آسان به اطلاعات، شهرها را قادر خواهد ساخت تا راه‌های تولید موثر و سرمایه‌گذاری روی منابع ارزان قیمت را تكامل بخشند. در عصر اطلاعات كه بتازگی شروع شده است، شهرها نقش مولد، پردازنده و حافظ اطلاعات را ایفا می‌كنند. دانش با تحقیقات، اكتشافات و نوآوری‌ها شكل می‌گیرد و از آنجایی كه منبع بسیار ارزشمندی است، شهرها برای تولید آن در رقابت با یكدیگر عمل می‌كنند. صنعت دانش، پارك‌های علوم، مناطق توسعه فنی و بسیاری از موارد دیگر در شهرهای آینده، توسعه خواهند یافت.
شهرهای آینده از آزادی بیشتری برخوردار خواهند بود. ارتباطات الكترونیكی جایگزین برخوردهای رو در رو خواهد شد واین امر در سبك زندگی مردم تاثیر خواهد گذاشت چرا كه دیگر می‌توان از خانه كارهای اداری را انجام داد، از طریق رایانه خرید كرد و با كارت اعتباری به سفر پرداخت. مشاركت مردم در امور مختلف بیشتر خواهد شد و سازمان‌ها به سمت غیردولتی شدن پیش رفته، جامعه‌مدار و مردمی خواهند شد. با دانش و تجربیات گذشتگان و بهره‌وری از فناوری‌ها و ذخایر جدید، دلیلی برای نگرانی از آینده رشد شهرسازی و عدم توانایی بشر برای مقابله با پیامدهای احتمالی آن وجود نخواهد داشت.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست