لثه نرم و پروتزهای قابل انعطاف

دندان‌های مصنوعی‌ای که می‌توان آنها را از دهان خارج کرد و سپس در جای خود گذاشت، پروتزهای دندانی متحرک نامیده می‌شوند. پروتزهای کامل محرک جایگزین تمام دندان‌های طبیعی ازدست‌رفته …

دندان‌های مصنوعی‌ای که می‌توان آنها را از دهان خارج کرد و سپس در جای خود گذاشت، پروتزهای دندانی متحرک نامیده می‌شوند. پروتزهای کامل محرک جایگزین تمام دندان‌های طبیعی ازدست‌رفته می‌شوند...

. پروتزهای پارسیل متحرک فقط جای تعدادی از دندان‌های طبیعی قرار می‌گیرند. به‌طور معمول پروتزهای کامل متحرک از ۲ قسمت تشکیل می‌شوند؛

۱) دندان‌های مصنوعی به رنگ دندان‌های طبیعی

۲) قسمتی که به رنگ لثه است و با بستر پروتز داخل دهان تماس دارد و به‌طور عامیانه «لثه‌پروتز» نامیده می‌شود. پروتزهای پارسیل متحرک که در درازمدت از آنها استفاده می‌شود، علاوه بر این ۲ قسمت، بخش دیگری که معمولا از فلز محکم و ضدزنگ نظیر کروم و کبالت است، دارد. این بخش با استحکام و سختی خاص، علاوه بر اتصال قسمت‌های مختلف پروتز به یکدیگر، نقش اساسی در مهارکردن ۲ طرف قوس دندانی نسبت به یکدیگر دارد.

قسمت‌های تشکیل‌دهنده پروتزهای متحرک باید سخت و غیرقابل انعطاف باشند. نگهداری از این نوع پروتزها و حفظ بهداشت آنها بسیار آسان است اما آیا می‌دانید لثه نرم چه نقشی در پروتزهای دندانی متحرک دارد؟

نقش لثه نرم به صورت یک آستر با ضخامت ۱ تا ۲ میلی‌متر در زیر پروتزهای با ماده سخت، بسیار متفاوت است.

لثه نرم به عنوان بهبودساز بافتی، به‌طور موقت به‌مدت ۱ یا ۲ ماه با تعویض‌های مکرر برای بهبوددادن بستر پروتز به‌کار می‌رود. این مواد با ترکیب و خواص خاص، تورم‌ها و پرخونی‌های زیر پروتزها را از بین می‌برد و بستر پروتز را برای قالب‌گیری جدید آماده می‌کند.

لثه نرم در زیر لثه سخت به صورت یک آستر با ضخامت یک‌ونیم تا دو میلی‌متر از ترکیب‌های مخلتفی ساخته می‌شود و در افراد خاص که بستر پروتز نمی‌تواند لثه سخت را بپذیرد، استفاده می‌شود. نگهداری و مراقبت از آن به صرف وقت بیشتری نیاز دارد. این لثه در موارد خاص، به تشخیص دندان‌پزشک، تجویز‌ می‌شود و حتی‌المقدور سعی می‌شود در موارد عادی کمتر استفاده شود. در مورد لثه‌های قابل‌انعطاف به‌خصوص در پروتزهای پارسیل متحرک که به‌طور مطلق بدون پشتوانه لثه سخت به کار برده می‌شوند، در مدت بسیار کوتاهی به عنوان یک پروتز موقت برای حفظ ظاهر –نه برای کمک به غذا خوردن- می‌تواند مورد استفاده قرار بگیرد. هدف اولیه از جایگزین کردن دندان‌های از‌دست‌رفته، حفظ نسوج و دندان‌های باقی‌مانده است ولی این نوع پروتز با لثه قابل انعطاف، نمی‌تواند این هدف را تامین کند. فرد در ابتدا از آن بسیار راضی و راحت است اما در درازمدت تخریب نسوج باقی‌مانده را به دنبال خواهدداشت. همان‌طور که گفته شد، سختی و مقاوم بودن در مقابل نیروهای وارده باید به عنوان یک اصل برای پروتزها در نظر گرفته‌شود.

از قابلیت انعطاف‌پذیر بودن این مواد می‌توان در موارد خاص دندان‌پزشکی استفاده کرد. آنها همراه پروتزهای با مواد سخت به کار می‌روند و استفاده از آنها کاملا جنبه علمی دارد.

دکتر مسعود اجلالی/دندانپزشک

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی