کشتی جنگ در دست سکاندار خیانت‏‌پیشه

در خرداد ماه ۱۳۶۰ امام خمینی(ره) طی حکمی ابوالحسن بنی صدر را از مقام فرماندهی کل قوا عزل کردند و طولی نکشید که نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز تشکیل جلسه داده و عدم کفایت سیاسی …

در خرداد ماه ۱۳۶۰ امام خمینی(ره) طی حکمی ابوالحسن بنی صدر را از مقام فرماندهی کل قوا عزل کردند و طولی نکشید که نمایندگان مجلس شورای اسلامی نیز تشکیل جلسه داده و عدم کفایت سیاسی وی را تصویب نمودند بدین ترتیب اولین رئیس جمهور دولت نوپای جمهوری اسلامی بسیار پیش از آنکه مهلت قانونی دوارن ریاست جمهوری اش به پایان برسد به خط پایان رسید. در این مقال با تکیه بر وضعیت ایران در جبهه های جنگ در نخستین ماه های آغاز جنگ تحمیلی عراق علیه ایران به بررسی زمینه ها و علل عزل بنی صدر از مقام فرماندهی کل قوا پرداخته خواهد شد.

واقعیت این است که بنی صدر در پی حذف نیرو های پیرو خط امام از صحنه سیاسی کشور بود، از همین روی راه حل های پیشنهادی نیروی های انقلابی و مردمی را که در مرحله دفاع و مقاومت در برابر دشمن، نقش اساسی و تعیین کننده داشتند نادیده می گرفت و مستبدانه بر روش های خود در جنگ اصرار می ورزید. ضمن اینکه وی به خوبی از این مسئله آگاه بود که آزاد سازی مناطق تحت اشغال دشمن و کسب پیروزی در جنگ می تواند در مناسبات سیاسی و جایگاه وی در هرم قدرت تاثیر بسزایی داشته باشد.‏

به هر تقدیر در این وضعیت چهار عملیات با هدف آزاد سازی مناطق اشغالی طرح ریزی و اجرا شد که نگاهی اجمالی به نتایج آنها حکایتی گویا از فرماندهی بنی صدر در جنگ می باشد.

۱. عملیات نیرو های ارتش در ۲۳ مهر ماه سال ۱۳۵۹ در منطقه غرب رودخانه کرخه که با هدف آزاد سازی این منطقه انجام گرفت ولی تا قبل از ظهر همین روز به دلیل ناکامی، به اتمام رسید و نیرو ها به مواضع خود عقب نشینی کردند.

۲. در سوم آبان سال ۱۳۵۹، متعاقب محاصره آبادان، نیرو های ارتش برای شکستن محاصره این شهر عملیاتی اجرا کردند. ولی بنا به دلایلی از جمله نداشتن اطلاعات کافی و حتی اطلاعات کاذب با ناکامی رو به رو شدند. پیدایش این وضعیت، توان اجرای عملیات بعدی را در نیرو های ارتش ضعیف کرد.

۳. در پانزدهم دی ماه ۱۳۵۹، عملیات نصر که بعد ها به عملیات هویزه مشهور شد، در منطقه غرب رودخانه کارون با هدف آزاد سازی خرمشهر اجرا شد. این عملیات علی رغم موفقیت اولیه، به شکست انجامید. صرف نظر از نتیجه نظامی این عملیات، به دلیل شهادت تعداد بسیاری از دانشجویان پیرو خط امام که پس از تحویل گروگان ها، عازم جبهه های نبرد شده بودند، این عملیات انعکاس وسیعی در داخل کشور و در صحنه مناقشات سیاسی داشت.

۴. در بیستم دی ماه ۱۳۵۹، عملیات توکل، با هدف شکستن محاصره آبادان و آزاد سازی خرمشهر انجام شد که نتیجه ای همانند عملیات های پیشین داشت.‏

بدین ترتیب در حالی که چندین ماه از اشغال قسمت های مهمی از خاک ایران می گذشت و دشمن وضعیتی مطلوب در صحنه نبرد یافته بود، ارتش ایران عملا از کوچکترین دستاوردی که اندک دلگرمی را در پی داشته باشد عاجز مانده بود. پیش آمدن چنین وضعیتی تقریبا غیر قابل اجتناب بود چرا که ارتش ایران هنوز ساختاری را درون خود داشت که در زمان طاغوت شکل گرفته بود و روش هایی را مورد استفاده قرار می داد که توسط مستشاران آمریک ایی به آنان تعلیم داده شده بود و مهم تر از موارد پیش گفته اینکه فرماندهی نیرو های مسلح در دست فردی بود که خیانت وی بزودی آشکار گردید.

عرفان کریمی