بانک توسعه صادرات ایران در پی تحقق جهش دوم صادراتی

بانک توسعه صادرات ایران, اولین بانک دولتی بود که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در تیرماه سال ۱۳۷۰ با سرمایه اولیه پنجاه میلیارد ریال راه اندازی شد

فراهم آوردن امکانات لازم جهت گسترش صادرات غیرنفتی و مبادلات تجاری و اقتصادی با دیگر کشورها علت اصلی تأسیس بانک بود که موجب شد فعالیت خود را به عنوان بانک تخصصی صادرات و واردات کشور (EXIM BANK) آغاز کند.

این بانک علاوه بر افتتاح انواع حسابهای بانکی، خدمات تخصصی خود را در قالب تسهیلات بانکی، صدور تعهدنامه‌ها و ضمانتنامه‌های ارزی و ریالی، گشایش اعتبارات اسنادی، ‌تامین مالی صادراتی و‌ مشارکت درطرح های سرمایه گذاری به صادرکنندگان کشور ارائه می نماید.

نگاهی به فعالیت های بین المللی

تسهیلات صادراتی این بانک در قالب اعتبار خریدار و اعتبار فروشنده می باشد که به عنوان اولین تجربه سیستم بانکی جمهوری اسلامی ایران به بانک توسعه صادرات اعطا شده است.اعطای تسهیلات به خریداران یا کارفرمایان خارجی جهت خرید کالا و خدمات ایرانی را اعتبار خریدار می نامند. این تسهیلات به خریداران خارجی کالا و خدمات ایرانی پرداخت می گردد. شیوه کار اینگونه است که پس از صدور کالا یا خدمات مورد نظر، بانک توسعه صادرات ایران از جانب خریدار خارجی یا بانک وی، وجه آن را به صادر کننده ایرانی پرداخت می نماید و خریدار خارجی یا بانک وی نیز وجه مربوطه را در سررسید های مقرر به بانک توسعه صادرات ایران بازپرداخت می نماید.

بر اساس برنامه‌ریزی های انجام شده قرار است حضور بانک در چند کشور هدف به منظور تسریع روابط مالی ایران با آن کشورها به صورت ایجاد شعبه، تاسیس بانک مشترک و یا فعالیتهای دیگر مانند تاسیس بانک سرمایه‌گذاری یا مشارکت و یا خرید سهام برخی بانکها گسترش یابد.در این خصوص می توان به “راه اندازی بانک بین المللی توسعه ونزوئلا در شهر کاراکاس”، “ایجاد شعبه بانک در کشور قزاقستان”، “راه اندازی بانک مستقل و یا دفتر نمایندگی در الجزایر” اشاره کرد.

راه اندازی بانک مشترک ایران و ونزوئلا در جوار ساختمان مرکزی بانک توسعه صادرات ایران در تهران و ایجاد صندوق دو ملیتی ایران و ونزوئلا در کاراکاس ونزوئلا از دیگر برنامه های این بانک می باشد. بانک مشترک ایران و ونزوئلا با سرمایه اولیه یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون دلار کار خود را آغاز خواهد کرد. هر یک از دو کشور ایران و ونزوئلا نیمی از این پول را تامین می کنند. طرح هایی از جمله صادرات اتوبوس و خودروی سمند و طراحی و ساخت خط انتقال برق توسط این بانک در آذربایجان تامین مالی شده است. در سودان احداث تصفیه‌خانه و خط لوله انتقال آب عطبره، احداث تصفیه خانه آب جبل اولیاء و صادرات واگن قطار به این کشور از دیگر فعالیت های بین المللی و تامین مالی شده این بانک می باشد. عربستان سعودی بازار دیگری برای صادرات فرش و مس ایران، سوریه و افغانستان خریدار کابل ها و تجهیزات مخابراتی و ساحل عاج خریدار اتوبوس ساخت ایران و مصالح ساختمانی بوده اند که نقش بانک توسعه صادرات ایران در این میان کم اهمیت نبوده است.

همچنین بانک توسعه صادرات ایران، طرح احداث بزرگراه بحارن – آرچمان در ترکمنستان ، تأمین مالی طراحی و ساخت پارلمان و مرکز تجاری در جیبوتی و بازسازی و توسعه واحد ۵ نیروگاه کاینجی را در نیجریه تامین مالی کرده است.

طرح احداث سد و نیروگاه سنگ توده ۲ در تاجیکستان، احداث اتوبان ۶ خطه در کشور، طراحی و ساخت ۱۰ دستگاه سیلوی بتنی به ظرفیت یک میلیون تن در کشور سوریه، احداث خط مونتاژ سمند در کشور سنگال، احداث کارخانه سیمان در کشور ونزوئلا از دیگر فعالیت های تامین مالی شده بانک توسعه صادرات ایران می باشد. بانکی که به عنوان بازوی پرتوان صادرکنندگان ایرانی همواره در خدمت آنها بوده است.

● ظرفیت سازی صادراتی در داخل کشور

عمده تسهیلات پرداخت شده ریالی بانک طی سال های گذشته که در قالب تسهیلات قبل از صدور کالا برای خرید ، جمع آوری ، بسته بندی و سایر هزینه ها به متقاضیان واگذار شده ، همواره سیر صعودی داشته است .

همجنین بخش صنعت و معدن به عنوان بزرگترین بخش اقتصادی کشور ، بالاترین سهم از تسهیلات پرداختی بانک را به خود اختصاص داده است.

بعد از تصویب قانون حساب ذخیره ارزی در سال ۱۳۷۹ بانک توسعه صادرات در تأمین مالی بسیاری از طرح های خدماتی و سرمایه گذاری در کشور نقش به سزایی داشته است . از جمله می توان به تأمین مالی طرح های سرمایه گذاری صنایع پتروشیمی ، کارخانجات چینی ایران ، لوله سازی اهواز ، سیمان خزر ، ترانسفورماتورسازی کوشکن، احداث پایانه کانتینری و مواردی از این قبیل اشاره نمود.

گفتنی است به طور متوسط حدود ۵۰ درصد مجموع صادرکنندگان نمونه کل کشور ، از مشتریان اعتباری این بانک بوده که از تسهیلات و خدمات بانک استفاده نموده اند .

● جدیدترین اقدامات بانک

رتبه بندی اعتباری مشتریان در سطوح زرین و سیمین، برنامه ریزی و تلفیق شاخصهای استاندارد بین المللی به منظور لزوم حرکت بانک به سوی استانداردهای جهانی، تاسیس شرکت سرمایه گذاری توسعه صادرات سفیران، افزایش سقف اختیارات کمیته های اعتباری شعب بر حسب درجه بندی شعب از دیگر اقدامات مهم انجام شده بانک توسعه صادرات ایران در سال گذشته بوده است. همچنین این بانک موفق شد تا در این سال رتبه اعتباری باثبات B+ از موسسه بین المللی فیچ کسب نماید.

رشد فزاینده اهداف وماموریت های بانک توسعه صادرات موجب شد تا با تهیه و اجرای نمودار سازمانی جدید نسبت به جبران کمبود نیروی انسانی و انجام برنامه استخدام و به کارگیری نیروهای جدید اقدامات لازم به عمل آید و تعداد کارکنان رسمی و قراردادی بانک در پایان سال۱۳۸۶ به ۱۰۴۰ نفر برسد. از این رو لازم بود به منظور کاهش هزینه ها نسبت به تجمیع ساختمانهای بانک اقدام شود تا اینکه از نیمه دوم سال ۱۳۸۶ برج توسعه در میدان آرژانتین تهران به عنوان ساختمان مرکزی بانک توسعه صادرات ایران شناخته شد و تمامی مدیریت ها و ادارات در این ساختمان متمرکز شدند.

● خدمات بانکداری الکترونیک

بانک توسعه صادرات ایران در ارایه خدمات بانکداری الکترونیک نیز در کشور پیشگام سایر بانکها بوده و خدمات خود را در قالب اینترنت بانک، موبایل بانک و اس ام اس بانک از سال ۱۳۸۲برای مشتریانش امکانپذیر نموده است. مشاهده و دریافت صورتحساب بانکی، پرداخت قبوض خدمات شهری، خرید و فروش اینترنتی سهام، انتقال وجه از خدمات ارایه شده در بسته بانکداری الکترونیک بانک توسعه صادرات ایران است. خدمات رایگان و بدون کارمزد بانک توسعه صادرات مورد استقبال روز افزون مشتریان بانک قرار گرفت و کسانی هستند که از آنسوی آبها از این خدمات نوین استفاده می کنند.

این خدمات توسعه یافت تا اینکه در اواخر سال ۱۳۸۶ سیستم جامع متمرکز بانکی در بانک توسعه صادرات ایران راه اندازی شد. با راه اندازی” سفیر” که “سیستم فراگیر یکپارچه رایانه ای” بانک توسعه صادرات ایران است، شهروندان با افتتاح حساب در یکی از شعب بانک قادر خواهند بود خدمات بانکی را به صورت برخط و لحظه ای، از طریق تمام شعب یا پایانه های الکترونیکی بانک توسعه صادرات ایران و سایر بانک های کشور دریافت نمایند. با راه اندازی سیستم “سفیر” امکان استفاده از تمامی طرح های فراگیر شبکه بانکی از جمله طرح های ساتنا و شتاب برای مشتریان بانک فراهم می گردد و بالعکس مشتریان سایر بانکها نیز از شعب و پایانه های الکترونیکی این بانک استفاده می نمایند

اینها گوشه ای از سند عزم کارکنان و مدیران بانک توسعه صادرات ایران در همراهی با سیاستهای دولت و نظام مقدس جمهوری اسلامی ایران به منظور توسعه صادرات کالاهای غیرنفتی و سرمایه‌گذاری‌های مفید و سازنده در کشورهای بازار هدف صادراتی است.

علیرغم مشکلاتی که صادرکنندگان ایرانی و بانکهای کشور در ارتباطات مالی خود با برخی از کشورها دارند اما مسئولان بانک توسعه صادرات با برنامه ریزی ها و راهکارهای مختلف توانسته اند تا فرصت های جدیدی را خلق کرده و به گسترش و تنوع خدمات و تسهیلات خود بپردازند، به گونه ای که توانسته ایم با جلب اعتماد صادرکنندگان ایرانی و کسب اعتباری که نزد کشورها و بانک های خارجی به دست آوریم راه را برای حضور ایران در بازارهای جهانی فراهم نماییم

در پایان امیدواریم که بانک توسعه صادرات در دهه دوم عمر خود به یکی از تأثیر گذارترین عوامل در بخش صادرات کشور تبدیل گردیده و در مراودات تجاری با سایر کشورهای جهان نقش بسزائی را ایفا ‌نماید.

● راهکاری برای توسعه اقتصادی ایران

ـ دکتر کوروش پرویزیان

توسعه صادرات غیرنفتی یکی از برنامه‌های مهم دولت نهم برای کاهش اتکای کشور به درآمدهای نفتی بوده است. هدفی که با گذشت حدود ۳ سال از عمر دولت نهم هر سال به مدد سیاست گذاری‌های صحیح در حوزه تجارت خارجی کشور، با ثبت رکوردهایی جدید، محقق شده و رو به تثبیت می‌رود. با آغاز جهش صادراتی در کشور دستگاه‌های ذیربط در امر صادرات و واردات کشور از جمله وزارت بازرگانی، سازمان توسعه تجارت، وزارت صنایع، اتاق بازرگانی، بانک توسعه صادرات و صندوق ضمانت صادرات اقدامات مثبت و رو به جلویی را انجام دادند و امیدواریم که بنا به گفته رئیس‌جمهور محترم در روز ملی صادرات، جهش دوم صادراتی کشور را در واقع بتوانیم تحقق ببخشیم به نحوی که صادرات و واردات کشور تقریباً برابر شود. صادرات ما هر سال نسبت به سال قبل از لحاظ ریالی افزایش پیدا کرده و به لحاظ وزنی رشد آن محدودتر بوده است و این مشابه سایر کشورهای پیشرفته رخ داده است که معمولاً مبالغ صادراتی شان رو به افزایش است ولی حجم و وزن صادرات آنهاکمتر می‌شود. همانطور که می‌دانید بانک توسعه صادرات، یک بانک توسعه‌ای صادراتی است و فعالیت‌های آن بیشتر عام‌المنفعه و انسانی و در جهت بهبود کیفیت زندگی مردم در دیگر کشورهای دنیا است.رفع تحریم ها و پذیرش توانمندیهای ایران تنها راه حل مساله است و مطمئناً آنها با این تحریم ها کار خود را سخت‌تر می‌کنند. چون طرح های اقتصادی، عمرانی و توسعه‌ای کشورهای دیگر نمی‌تواند در چارچوب تحریم قرار گیرد. در این مدت به صادرات غیرنفتی تأکید بسیار شده و صادرات غیرنفتی به زعم من می‌تواند صادرات مواد فرآوری شده در همه بخشها باشد. یعنی جهت‌گیری برنامه اقتصادی کشور ما به سمت صادرات فرآورده‌ها و خدمات سوق پیدا کرده است. افزایش سرمایه ۵ میلیارد دلاری بانک توسعه صادرات ایران نیز بستگی به شرایط بودجه کشور دارد. اگر این افزایش رخ بدهد ما به لحاظ تأمین مالی صادرات در موقعیت خوب و مناسبی در مقایسه با اگزیم بانکها قرار می‌گیریم و به اهداف خود در برنامه آتی برسیم. برای جهش صادراتی دوم کشور پیشنهادها و موضوعات بسیار مناسب و خوبی پیش‌بینی و برنامه‌ریزی شده است. براساس برنامه پنجم بانک توسعه صادرات باید بتواند نقش «اگزیم بانک» را در کشور به خوبی ایفا کند. کشور پتانسیل‌های فراوانی دارد که می‌تواند در خارج از مرزها فعال شود. همانطور که می‌دانید امروز در کشور این موضوع به خوبی درک شده و مدیریت می‌شود. حضور در فراتر از مرزها مانند آسیا، آفریقا و حتی در آمریکا و اروپا به شکل صادرکننده کالا و خدمات و تقویت آن تصویری از آینده فعالیت بانک است و به نظر من این حضور اقتصادی یکی از مؤلفه‌های مهم و تعیین‌کننده برای سیاستگذاری ملی است. پس از تحریم، تعداد زیادی از رؤسای بانک‌های مرکزی و مدیران عامل بانکهای کشورهای مختلف به ایران آمدند و با بانک توسعه صادرات درباره توسعه فعالیتها و روند ادامه همکاری اعلام آمادگی نمودند. بانک توسعه صادرات ایران به عنوان تنها بانک تخصصی برای پشتوانه صادرات و واردات کشور باید بتواند نقش خودش را ایفا کند. همچنین برای پیگیری استراتژی مطرح شده از سوی ریاست محترم جمهوری یعنی برابری صادرات و واردات باید تمهیداتی برای افزایش منابع و سرمایه بانک درکنار سایر تمهیدات اندیشیده شود که بتواند از این موضوع بهتر حمایت کند و زمینه اجرایی شدن آن را فراهم کند. افزایش سرمایه بانک در همین زمینه یکی از اولویت‌های اساسی ما است تا ضمن پشتیبانی از صادرکنندگان، بتواند تراز صادرات و واردات را متعادل کند. در حال حاضر سرمایه ثبت شده بانک چیزی درحدود ۱۶۰۰ میلیارد تومان است. به لحاظ سرمایه، اگر بخواهیم از منظر رتبه بندی داخلی حساب کنیم، جزو ۵ بانک اول کشور هستیم، منتهی اگر بخواهیم در مقایسه با بانک‌های بین‌المللی که در این بخش دارند فعالیت می‌کنند حساب کنیم هنوز فاصله زیادی دراین زمینه داریم. مثلاً «اگزیم بانک» ترکیه حدود ۵ میلیارد سرمایه دارد و دارای حدود ۱۵-۱۴ میلیارد سپرده دولتی و سایر منابع است. برای ۱۳۰ میلیارد دلار صادرات ترکیه، اگزیم بانک آن یک چنین وضعی دارد.

موضوع تبدیل و فروش نفت خام به سرمایه‌های آتی موضوع مورد توجه برنامه ریزان کشور بوده است، جلوگیری از کاهش تاثیرنوسانات قیمت فروش نفت خام خواسته تصمیم گیران است. در کشور نوسانات قیمت نفت تاثیراتی بر اقتصاد داخلی می‌گذارد. هنگامی‌که قیمت نفت کاهش پیدا می‌کند از جهت کاهش منابع متضرر شده و وقتی قیمت بالا می‌رود موضوع تبدیل دلارهای نفتی به ریال و تورم پیش می‌آید. البته الحمدلله در کشور قانون حساب ذخیره ارزی مصوب شده که ۵۰ درصد آن صرف سرمایه‌گذاری بخش خصوصی شود و این یک کار خوب و اساسی است اما تبدیل درآمد نفتی به ریال و بار تورمی ‌آن در کشور موضوعی است که نگرانی دولت، بانک مرکزی و مجلس را در پی داشته است. یکی از راههای کاهش این نگرانی تبدیل دلارهای نفتی به سرمایه‌گذاری و بخصوص تقویت سرمایه‌گذاری دربخش صادرات و خارج از کشور است.

مدیرعامل بانک توسعه صادرات ایران