پرورش اندیو

آندیو ENDIVE , گیاهیست دو ساله که مبداء آن احتمالا نواحی شرقی هند بوده است در زمان های خیلی قدیم بومیان مصر آن را به عنوان خوراک مصرف می کرده اند امروزه به دلیل اهمیت غذائی که این گیاه دارد در بیشتر نقاط جهان کشت می شود

آندیو ENDIVE ، گیاهیست دو ساله که مبداء آن احتمالا نواحی شرقی هند بوده است .در زمان های خیلی قدیم بومیان مصر آن را به عنوان خوراک مصرف می کرده اند . امروزه به دلیل اهمیت غذائی که این گیاه دارد در بیشتر نقاط جهان کشت می شود .

● آب و هوا و خاک :

در مناطقی که چهارفصل منظم دارند رشد این گیاه بسیار خوب خواهد بود و بهترین محصول بدست خواهد آمد .

بطور کلی آندیو ENDIVE ، دوستدار آب و هوای خنک می باشد و در نواحی گرمسیر قبل از تولید ریشه مناسب زود به بذر می نشیند .

خاک های سبک و بخصوص پوسیده های برگ درختان جنگلی برای کشت آندیو ENDIVE مناسب هستند و دراینگونه خاک ها محصول فراوان میدهد . برای برداشت خوب و حد اكثر محصول بایستی به زمین محل كشت این گیاه كود دامی و شیمیایی كافی داده شود و دادن دوتا سه نوبت كود ازته برای بدست آوردن محصول خوب ضرورت دارد .

● روش كاشت :

كشت آندیو به دو صورت انجام می گیرد :

۱) كشت در محل اصلی :

در فصل پائیز زمین را شخم زده و كود لازم را بر اساس فرمول زیر با خاك مخلوط می كنند ( ۴۰ تن كود دامی و ۱۵۰ كیلوگرم كود فسفر و ۷۵ كیلوگرم كود پتاس و ۷۵ كیلوگرم كود ازت در هر هكتار ) و در بهار با انجام یك شخم سطحی و تسطیح ، زمین را به صورت جوی و پشته آماده می سازند (عرض پشته ها ۵۰ تا ۶۰ سانتیمتر و عرض جوی ها ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر ) عمق جوی ها ۲۰تا ۲۵ سانتیمتر مناسب خواهد بود .

آنگاه به منظور تُنُك پاشیدن بذر ، بذرها را با مقداری ماسه نرم مخلوط نموده بوسیله ماشین بذرپاش و یا دست در دوطرف پشته ها در داخل شیارهایی به عمق ۱ تا ۲ سانتیمتر می كارند و سپس روی آنها را با خاك می پوشانند .

آبیاری زمین بلافاصله پس از بذركاری ضرورت دارد تا آب جاری در جوی ها در خاك پشته ها نفوذ نموده و آبیاری به صورت نشتی انجام پذیرد .

عملیات تُنُك كردن را ممكن است دریك نوبت انجام داد . و آن زمانی خواهد بود كه گیاه چند برگه شده باشد .فاصله بوته ها از یكدیگر در زمان تُنُك كردن ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته خواهد شد و بقیه نهال ها را از زمین خارج نموده در محل دیگری كه نیاز باشد می كارند .

همچنین می توان تُنُك كردن را در چند نوبت متوالی انجام داد .

در هردو صورت باید توجه شود تا فاصله بوته ها از یكدیگر ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود .

▪ عملیات :

آبیاری ، وجین كردن ، سله شكنی ، دفع آفات نباتی و كودپاشی در دوره رشد گیاه باید بموقع انجام پذیرد .

۲) كشت در خزانه :

در فصل پائیز قطعه زمینی را شخم زده كود كافی با خاك مخلوط كرده و می گذارند تا فصل بهار فرا رسد .

در بهار سال بعد بعد از شخم زمین آن را كاملا تسطیح می كنند .

پس از آماده شدن زمین آن را به پشته هایی به عرض ۱۰۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر و جوی هائی به عرض ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر و عمق ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر تقسیم نموده روی پشته ها شیارهایی به عمق یك سانتیمتر و فاصله بین شیارها با یكدیگر ۱۰ تا ۱۵ سانتیمتر ایجاد می كنند .

آنگاه بذر را با ماسه مخلوط نموده داخل شیارها قرار می دهند و روی آن را با ماسه و خاك برگ می پوشانند .

كلیه مراقبت های لازم زراعی از قبیل : وجین كردن ، سله شكنی ، كودپاشی و دفع آفات نباتی باید در خزانه با دقت انجام گیرد .

زمانی كه نهال ها چند برگه شدند ، آنها را از خزانه خارج ساخته و در محل اصلی در ساعات غروب آفتاب كه درجه حرارت هوا كم است و هوا خُنَك می باشد در دو طرف پشته ها و به فاصله ۲۵ تا ۳۰ سانتیمتر از یكدیگر نشاء می كنند .

توجه زیاد لازم است كه در زمان درآوردن نهال های جوان ریشه ها صدمه نبینند و كلیه مراقبت ها بایستی با دقت انجام گیرد .

اخیرا روشی در كشت آندیو ، ابداع شده كه آندیو را می توان در آپارتمان كشت نمود و آن بطریق زیر است :

ظرفی به عمق ۲۰ سانتیمتر برای كشت این گیاه آماده می كنند و محیطی تاریك را با حرارت یكنواخت ( زیر زمین ، گاراژسرپوشیده ، انبار و . . . ) در نظر می گیرند .

آنگاه ریشه های راست و خوش تركیب را انتخاب نموده و برگ های آنها را از فاصله ۳ سانتیمتری بالای یقه ( محل اتصال ریشه به ساقه ) قطع میكنند و انتهای ریشه ها را اندكی كوتاه كرده آنها را در ظرف مورد نظر به ترتیبی قرار می دهند كه در مقابل یكدیگر قرار گیرند .

همچنین ریشه ها داخل قشری از خاك برگ جنگلی مرطوب و تقویت شده به ضخامت ۵ تا ۱۰ سانتیمتر قرار گیرد .

سپس روی ظرف را به فاصله ۲۰ سانتیمتر از روی ریشه ها با یك ورق پلاستیك سیاه كاملا كِدِر وتیره می پوشانند وگاه گاه اندكی آبیاری مینمایند .

لازم است دقت شود كه داخل ظرف همیشه تاریك باشد .

پس از ۳ تا ۵ هفته بنا به درجه حرارت محیط ، آندیوهایی عالی بدست خواهد آمد .

● برداشت آندیو :

در اواسط پائیز هنگامی كه هوا روبه سردی می رود ، بوسیله ماشین های مخصوص و یا با بیل ریشه آندیو را بدون این كه لطمه ای به آنها وارد شود از زمین خارج ساخته ، برگ های آن را از ۲ تا ۳ سانتیمتری یقه قطع مینمایند و نوك ریشه ها را قیچی كرده به ارتفاع ۲۰ تا ۲۵ سانتیمتر بطور یكسان به دستجات قوی ، متوسط و ضعیف تقسیم بندی می كنند .

آنگاه ریشه های آماده شده را در فضای آزاد ، داخل كوش ، در شاسی و یا در زیر زمین های تاریك به فاصله ۴ تا ۵ سانتیمتر از یكدیگر و ۲۰ سانتیمتر فاصله بین خطوط به ترتیبی كه ۲ سانتیمتر بالای یقه از خاك خارج باشد بطور عمودی قرار داده بین ریشه ها را با ماسه و خاك برگ پُر می سازند و بلافاصله ریشه های كاشته شده را آبیاری می كنند تا خاك كاملا خیس شود . سپس حدود ۲۰ الی ۳۰ سانتیمتر خاك اره روی آنها می ریزند .

در فضای آزاد و بویژه در مناطق سردسیر لازم است روی خاك اره را با لایه ای به ارتفاع ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر از كود اسبی و یا آن كه بوسیله پلاستیك بپوشانند .پس از گذشت ۳۰ تا ۴۰ روز جوانه های انتهایی در محیط گرم و مرطوب شروع به رشد كرده و برگ های سفید شده و به هم چسبیده آن حاضر و آماده برای برداشت می باشند .

در این زمان لازم است كود و خاك اره و یا پلاستیك را كنار زده ریشه ها را از خاك خارج نموده و برگهای سفید شده را از حدود یك الی ۲ سانتیمتر زیر طوقه قطع كرده و در جعبه داخل كاغذ مومی بسته بندی و به بازار عرضه نمود .

نوشته : مهندس منوچهر كارگر

برگرفته از كتاب : سبزیكاری در خانه و آپارتمان