اهمیت و ضرورت مدیریت مصرف انرژی

الف) به لحاظ آموزه‌های دینی و اخلاقی، اسراف در بهره‌برداری از منابع، یا به عبارت دیگر زیاده‌روی در مصرف یا مصرف بیش از حد و اندازه، غیرمومنانه و غیرانسانی و موجب غضب خداوند …

الف) به لحاظ آموزه‌های دینی و اخلاقی، اسراف در بهره‌برداری از منابع، یا به عبارت دیگر زیاده‌روی در مصرف یا مصرف بیش از حد و اندازه، غیرمومنانه و غیرانسانی و موجب غضب خداوند است (ان‌الله لایحب المسرفین)

ب) به لحاظ علمی و عقلی، اتلاف منابع موجود یا استفاده غیرعالمانه، بدون حساب و با کارآیی کم‌غیرمنطقی و غیرعاقلانه است.

ج) به لحاظ فرهنگ انسانی و عدل و انصاف، تصاحب و در اختیار گرفتن منابع توسط کسانی یا نسلی خاص، غیرعادلانه و غیرمنصفانه، بلکه ظالمانه و تجاوزکارانه است (محمدیان روشن / ص ۴ - مرجع ۱)

بخصوص که مصرف بی رویه و نادرست هر چیزی ( بویژه انرژی ) ، به دلیل تلفات طبیعی گریزناپذیر، اثرات مخرب و مضری بر محیط زندگی (محیط زیست و یا جنبه‌های دیگر زندگی ) انسان‌ها می‌گذارد.

بنابراین، راهی به جزء به کار گیری منابع و مصرف آنها بر اساس آموزه‌های درست (اعم از آموزه‌های علمی، فرهنگی، دینی و اخلاقی) باقی نمی‌ماند. در غیر این صورت، دیر یا زود ، اثرات نامطلوب و مخرب آن بروز و عرصه را بر انسان تنگ خواهد کرد. چرا که همه مخلوقات (نظیر انرژی) اعم از مادی و غیرمادی، در ذات خلقت خود از نظر حد و اندازه و وسعت و گستره، محدودند (بخصوص در مورد انرژی ، اصل بقای انرژی مطرح است) که این حد و محدودیت، خود به معنی عدل و انصاف است و برخورد عادلانه و منصفانه را با خود می‌طلبد (و وضع المیزان = و برای هر چیزی حد و میزانی قرارداد، الا تطغوفی المیزان = بهوش باشید و از میزان تجاوز نکنید، واقیموالوزن بالقسط ولا تخسر والمیزان = و وزن و اندازه را براساس قسط بنا دارید و در میزان خسران نورزید.)

-۵ ضرورت و اهمیت ارتقای کارایی یا بهینه‌سازی مصرف انرژی (محمدیان روشن / ص ۴ و ۵ - مرجع ۱)

هیچ‌یک از اعمال انسانی و دنیایی ، بازدهی صددرصد ندارند. از این روست که استفاده بهینه و ممانعت از هدر رفتن امکانات، یک بحث اولیه و اساسی است. این موضوع آن گاه با اهمیت‌تر و جدی‌تر می‌شود، که کار مایه انجام هر عملی، یعنی انرژی، مورد بحث و مدنظر باشد.

منظور از ارتقای کارایی یا بهینه‌سازی (یا منطقی‌سازی ) مصرف انرژی ، انتخاب الگوها و اتخاذ روش‌ها و سیاست‌هایی در مصرف انرژی است، که از نقطه نظر اقتصاد ملی مطلوب باشند و استمرار وجود و دوام انرژی ، این کار مایه حیات و در نتیجه ادامه حیات و حرکت، تضمین شود. در این چارچوب ، تعیین سهم صورت‌های مختلف انرژی در سبد انرژی هر جامعه، با توجه به امکانات درازمدت آن جامعه، همچنین به کارگیری پر بازده‌ترین شیوه استفاده از آنها، که متضمن کاهش تخریب منابع انرژی و نیز کاهش تاثیرات سوء ناشی از استفاده ناصحیح از انرژی بر عوامل حیات و حرکت باشد، مدنظر است.

به جرات می‌توان مدعی شد که با توجه به محدودیت‌های یاد شده و اهمیت نقش انرژی در ادامه حیات و حرکت انسان و شواهد اثبات کننده فراوان دیگر، اعمال مدیریت (بهینه‌سازی) مصرف و ارتقای کارایی انرژی ، امری اجتناب‌ناپذیر و نیازی دائمی است.

به عبارتی دیگر، مدیریت (یا بهینه‌سازی ) مصرف و ارتقای کارایی انرژی، به معنی تنظیم برنامه و ایجاد ساختار و سازماندهی مناسب برای کنترل و نظارت دائم بر نحوه به کارگیری منابع انرژی همچنین بازنگری مرتب و مستمر در تعیین سهم صورت‌های مختلف انرژی برای مصرف، ارتقای سطح تکنولوژی و اعمال اهرم‌های لازم برای افزایش کارآیی و اثربخشی و به بیان دیگر، نیل به بهره‌وری بالاتر ، در مصرف انرژی می‌باشد که امری گریزناپذیر است.

به عبارت ساده‌تر، بهینه‌سازی مصرف و ارتقای کارایی انرژی ، به معنی استفاده درست و به قدر نیاز انرژی، برای تضمین توسعه پایدار و تامین انرژی برای همگان و برای همه نسل‌ها و نیز جلوگیری از مضرات زیست محیطی ناشی از مصرف نادرست و مسرفانه انرژی در حد مقدورات ، است.

لازم به ذکر است که بخصوص مصرف انرژی، به دلیل تبدیل بخش قابل ملاحظه‌ای از صورت‌های مختلف انرژی به انرژی گرمایی طی پروسه تبدیلات، موجب بیشترین آثار سوء بر محیط زیست به دلیل افزایش آنتروپی و در نتیجه ، کاهش راندمان انرژی جهانی می‌شود.

رسیدن به اهداف فوق‌الذکر، اتخاذ خط‌مشی‌هایی خاص و تدوین و تصویب قانونی مناسب و فراگیر و جامع و جدی برای ارتقای کارایی انرژی را می‌طلبد.

جالب است بدانیم که «پروژه آینده انرژی » دانشگاه‌ هاروارد در آمریکا، تخمین زده بود که بالا بردن راندمان استفاده از انرژی می‌تواند۴۰ % از مصرف انرژی آمریکا را بکاهد و بنیاد علوم ملی عنوان نموده بود که اگر پشتکاری که در راه استفاده بهتر از انرژی وجود دارد ادامه یابد، مصرف انرژی در سال ۲۰۱۰ حدودا کمتر از مصرف سال ۱۹۸۰ خواهد بود . (آندرسون / ص۱)

بدون توجه به اینکه انواع تکنولوژی جدید انرژی چیست ، صاحبان قدرت هم رایند که صرفه‌جویی انرژی، یک هدف اصلی است ، چرا که سریع‌ترین ، آسان‌ترین و ارزان‌ترین راه پاسخ به نیازهای مربوط به انرژی محسوب می‌شود. (مرجع -۶ ص ۲۳۱)

مسیح محمدیان روشن