جمعه, ۲۸ اردیبهشت, ۱۴۰۳ / 17 May, 2024
به کوچههای بنبست
نگاهی به «سایهام را بر دیوار جا گذاشتهام»
تنها چیزی که از برف
بیرون مانده
یک میله خالی
از پرچم است
(ص ۱۱)
شعری است کوتاه و سادهنما، اما به اندازه یک هایکوی خوب، حال و گیرایی دارد و شما را وا میدارد یا بر میانگیزد. بزنید به انبوهه «برف» و تندیسهای مرگ و شکست و ویرانی و بیهودگی را بیرون بکشید. مظفریساوجی در سال ۱۳۸۶ با مجموعه شعر «رنگها و سایهها» (ناشر: مروارید) جزو دو سه جوانی بود که با اشعه افق آرای خیرهکنندهای از پشت ارتفاعات شعر نو طلوع کردند و ما را به ادامه یک تحول خلاق در شعر جوان امروز امیدوار کردند. بررسی دو مجموعه اخیر و مطابقه آنها نشان میدهد که شاعر در کتاب جدید خود از جنبه ذهنی، موشکافتر و خردهبینتر واخواستگراتر شده و این فرق مثبتی شمرده میشود اما از جهت عینی در این دو سه ساله به مزیت جدیدی نرسیده و در این مجموعه علاقه به ایجاز و گرایش به بعد به اندازه مجموعه قبلی نمونه نشان میدهد.
با این وجود، شاعر در این مجموعه به کشفهایی رسیده که میتواند خون تازهتری در سرخرگ شعر سپید ما بدواند و شاعر جوان این حقیقت را پذیرفته یا به نوعی از آن الهام گرفته که در غیاب وزن و قافیه باید صناعی و دقایقی سود جسته شود که فقر و بیپیرایگی دامن سخن شگرف شعر نامیده شده را نگیرد. از جمله این هنرورزیها، استفاده از تضادها و کوپلهای معنایی است، مثلا در قطعه آخر مجموعه: گاهی وقتها/ پیش از آنکه غم / بیاید / تا هر چه را که کم گذاشته/ با خود بیاورد/ شادی/ برگشته است/ تا چیزهایی را که جا گذاشته/ بردارد (ص ۱۰۰)
یا در بند اول از شعر «دل تاریکی»:
به فکر فرو رفتهام/ مثل چراغی در دل تاریکی/ آیا ماه فرورفته در فکر ابرها/ یا ابرها فرو رفتهاند در فکر ماه؟ (ص ۹۲)
شگرد دیگر، بازی با پروسه زمان است با القای نوعی حرکت که معمولا اما خلاف عادت از انتها به ابتداست، مثلا در قطعه «عزیربنی»:
حتما کسی اینها را/ به اینجا آورده/ این خانههای سر به فلک کشیده / با پای خودشان که نیامدهاند / چه کسی این در را/ به کوچههای بنبست / باز کرده است؟ (ص ۶۵)
یا در قطعه «درخت» که میخوانیم:
این در چوبی / که سالهاست/ روی یک پاشنه میچرخد / و جز صدای چرخیدن کلید / و پچپچ موریانهها / در گوشش / صدایی نپیچیده است / روزگاری / فقط / به روی بهار / باز میشد / (ص۷۶)
که یکی از زیباترین نوسیونها از درخت صنعت گذرانده است با القای ظرافتمندانه نوعی نوستالژی.
و اما چنانکه در ابتدای مقال گفته شد، مظفری شاعر در این مجموعه ، شاید به منظور تخلیه روحی یا رفع یک تضاد مزاحم، کمی درازگویی کرده چنان که در قطعهای با نام «تقصیر باد نیست» که بیست و چند سطر دارد چنین به نظر میرسد که میشد به این صورت خلاصهنویسی یا عصارهکشی کرد:
قرار بود / بهار بیاید / (و چه کارها بکند)/ نگاه کن / به سایههاشان / کلاغها / پرستو هستند / (ص ۴۶ و ۴۷)
اما در شعر «پرواز» درست برعکس این جریان، شاعر حتی یک کلمه زیادی ندارد، یا کلمهای که لازم بوده بیاید و نیامده باشد:
آرامش پنجره را / باد / بههم زده است / پرده / مثل پرندهای که / پایش را بسته باشند / در هوای تقلاست / (ص۳۲)
قطعه خوش سروده «غمهای من» هم نمونه دیگر بلکه بهتری است:
پردههای اتاق را
کنار زدهام
روانشناس گفته است
آفتاب
غم را
از دل میبرد
غمهای من اما
برف نیست
(ص۲۶)
قطعات دیگر مثل شعر شیوای (آپوکالیپس) در مقایسه پسنگرانه، نمایانگر مزیتهای بازمانده و ادامهیافتهای است، چنانکه در صفحه ۲۰ میخوانیدش. از نظر روانشناسی شاعر، پیداست که آقای مظفری ساوجی تضادی خصوصی را حل کرده و بر مشکلی که کاملا جنبه شخصی دارد فایق آمده است و بر اثر این پدیده که برای آن صفتی تعریف نمیکنیم در مقام مقابله با آسیبها و دردهای اجتماعی، گرایش به طنز و حتی هزل در او قوت گرفته بیآنکه نتواند در مجموعه اخیر آن را ادارهای و احاطهای بسزا داشته باشد.
به هر حال من مهدی مظفری ساوجی را شاعری نمیبینم که فقط چالهها را پر کند بیآنکه به ارتفاعی رسیده باشد.
نمایندگی زیمنس ایران فروش PLC S71200/300/400/1500 | درایو …
دریافت خدمات پرستاری در منزل
پیچ و مهره پارس سهند
تعمیر جک پارکینگ
خرید بلیط هواپیما
ایران دولت سازمان ملل رئیسی مجلس شورای اسلامی رئیس جمهور دولت سیزدهم شورای نگهبان احمد وحیدی قوه قضائیه سید ابراهیم رئیسی مجلس دوازدهم
سیل مشهد هواشناسی پلیس تهران سازمان هواشناسی بارش باران قوه قضاییه شهرداری تهران قتل آموزش و پرورش فضای مجازی
خودرو چین ایران خودرو قیمت دلار قیمت خودرو قیمت طلا مالیات بازار خودرو مسکن بانک مرکزی دلار سایپا
نمایشگاه کتاب کتاب نمایشگاه کتاب تهران تلویزیون سریال سینمای ایران موسیقی سینما همایون شجریان فردوسی شاهنامه
سرعت اینترنت دانشگاه تهران
اسرائیل رژیم صهیونیستی غزه فلسطین روسیه آمریکا جنگ غزه حماس ترکیه اوکراین نوار غزه طوفان الاقصی
فوتبال پرسپولیس استقلال تراکتور سپاهان جام حذفی لیگ برتر بازی باشگاه استقلال لیگ برتر ایران لیگ برتر انگلیس رئال مادرید
هوش مصنوعی آیفون اپل گوگل عیسی زارع پور سامسونگ تبلیغات دوربین تلفن همراه موبایل
بارداری چای دیابت کاهش وزن زوال عقل سرماخوردگی دندان عقل