۱۶ ژانویه سال ۱۵۴۷ میلادی ـ تاج روسیه بر سر ایوان مخوف

۴۶۵ سال پیش در روز ۱۶ ژانویه سال ۱۵۴۷ میلادی ایوان چهارم مشهور به ایوان مخوف در شهر مسکو در سن ۱۶ سالگی به تخت سلطنت نشست و لقب تزار را بر خود نهاد.
ایوان سه ساله بود که پس از مرگ …

۴۶۵ سال پیش در روز ۱۶ ژانویه سال ۱۵۴۷ میلادی ایوان چهارم مشهور به ایوان مخوف در شهر مسکو در سن ۱۶ سالگی به تخت سلطنت نشست و لقب تزار را بر خود نهاد.

ایوان سه ساله بود که پس از مرگ پدرش گراندوک مسکو شد و در سن ۱۶ سالگی با لقب تزار حکومت شاهزاده نشین مسکو و قلمروی آن روزگار روسیه را دست گرفت.

تزار واژه تغییر یافته سزار است که در زبان آلمانی نیز کایزر «قیصر» نامیده می شود.روس ها قبلا امپراتور بیزانس و خان تاتار را با این لقب می نامیدند.

ایوان چهارم خود را وارث امپراتوران بیزانس می دانست که امپراتوری آنها توسط سلاطین عثمانی منقرض شده بود.

او با اتکا به مردم و طبقه اشراف که هنوز یک طبقه کوچک محسوب می شد ، بویارها اربابان زمین دار بزرگ را مطیع کرد. او می خواست کشورش را از زیر سایه اشغال مغول ها که موجب عقب ماندگی روسیه شده بودند بیرون آورده و به سطح کشورهای غربی برساند.اما تا زمان مرگش موفق نشد روسیه را به یک کشور پیشرفته تبدیل کند.

ایوان چهارم پس از نبردهای بی وقفه با تاتارها که در پیرامون ولگا ، غازان و آستراخان مستقر بودند ، آنها را شکست داد.او با شکست دادن اعقاب دوردست مغول ها دروازه های سیبری بزرگ را گشود.

پس از شکست خان مغول سیبری دهقانان روسی دست به مهاجرت به سیبری زدند.

با این حال ، ایوان چهارم از خان تاتار کریمه شکست سختی خورد و خان تاتار کریمه بی وقفه قلمروی او و حتی شهر مسکو را مورد تهدید قرار می داد.

ایوان چهارم در تلاش هایش برای گشودن دروازه های غرب و دریای بالتیک به روی روسیه نیز با ناکامی مواجه شد. ایوان چهارم در سنین سالخوردگی برای مقابله با تهدیدهای داخلی و خارجی به خود قدرت نامحدودی را برای اعمال نظر به روی زمین های ثروتمندان روسیه قدیم داد.

او بویارها را ازمیان برداشت و ۱۲ هزار خانواده اشراف زمین دار را از زمین هایشان بیرون راند و اموالشان را مصادره کرد.

ایوان چهارم که به دلیل سرکوب لقب ایوان «مخوف» را یافته بود برای مطیع کردن دهقان های روسی آزادی رفت و آمد آنها را محدود کرد و به این ترتیب طبقه روستایی روس تبدیل به رعیت برده شدند.

به این ترتیب ، در روز ۱۶ ژانویه سال ۱۵۴۷ میلادی ایوان چهارم در سن ۱۶ سالگی در شهر مسکو به تخت سلطنت روسیه نشست و خود را تزار نامید.

لقب تزار تا سرنگونی خاندان رومانف عنوان امپراتوران روسیه بود.

ایوان که در دوران جوانی محبوب مردم روسیه بود در دوران سالمندی به دلیل سرکوب و قتل بی رحمانه رعایایش لقب ایوان «مخوف» را یافت.

او پس از کشتار هزاران بویار دستور داد اهالی شهر نووگورد در شمال مسکو که شورش کرده بودند را در رودخانه غرق کنند.

جنون مرگبار او تا جایی پیش رفت که پسر بزرگش را به ضرب چوبدستی کشت.

سرانجام ایوان مخوف در سن ۵۵ سالگی در روز ۱۸ مارس سال ۱۵۸۴ میلادی درگذشت و در پی مرگش روسیه برای چندین دهه دچار آشوب ها و هرج و مرج گردید.

ایوان چهارم که ابتدا نزد مردم محبوبیت داشت ، به دلیل خشونت بیمارگونه و جنون آمیز ملقب به ایوان مخوف شد و نام خود را با این لقب در تاریخ ثبت کرد.

بهرام افتخاری