تیمی برای هیچ فصل

لورکوزن تنها باشگاهی است که بدون سابقه قهرمانی در لیگ داخلی به عنوان اروپائی دست یافته است

● باشگاهی برای ”اول“ نشدن

همه چیز از نامه شب ۲۷ نوامبر ”ویلهم هاوشیلد“ آغاز شد. او به‌عنوان رئیس یک شرکت بزرگ داروسازی نامه‌ای نوشت و ۱۰۷ نفر از کارکنان شرکت ”فردریش بایر“ با امضاء خود، خواسته بزرگ ریس را تأیید کردند. در این تقاضانامه از درخواست برای تأسیس یک تیم ورزشی نوشته شده بود. جواب شرکت خیلی یر و در تاریخ اول ژوئیه ۱۹۰۴ به دفتر کار ولهم هاوشیلد ارسال شد: ”شما می‌توانید یک تیم فوتبال تشکیل دهید و ما از هرگونه کمک مالی دریغ نخواهیم کرد“.

به همین سادگی باشگاهی که هم‌اکنون ”ایر لورکوزن“ نامیده می‌شود؛ تأسیس شد. این تیم از همان ابتدا با ساختاری متفاوت از سایرین متمایز می‌شد. کاملاً خشک و اداری، به دور ا احساس و بدون آنکه ذره‌ای در اهالی منطقه احساس تعلق‌خاطر برانگیزاند. به این‌گونه بود که آنها زودتر از هر باشگاهی صاحب امکانات خاص شدند.

به‌طور دقیق در ۳۱ می ۱۹۰۷ لورکوزن مجتمع فوتبالی تأسیس کرد. این بنای ماندگار در نوع خود بی‌نظیر و تیم ثروتمند ”بایر“ را از سایر باشگاه‌ها متمایز می‌کرد اما تحول بزرگ، ۸ ژوئن ۱۹۲۸ شکل گرفت. لورکوزن در هندبال نیز صاحب تیم و عملاً به باشگاه تبدیل شد. در همان زمان بخش مدیریت تصمیم گرفت زنگ سنتی قرمز و مشکی را جایگزین رنگ‌های آبی و زرد کند اما برخلاف آنچه در بیرون از میدان به نفع لورکوزن تمام می‌شد، در چمن سبز اوضاع بر وفق مراد نبود.

در دهه دشوار ۳۰؛ لورکوزن مانند ”یویو“ بین دسته سوم و چهارم در حرکت بود. در ششمین سال این دهه منحوس، باشگاه به دسته دوم راه یافت و مردم در خیابان‌های شهر یکی از بزرگترین موفقیت‌های تیم محبوب خود را جشن گرفتند. آن سال برای اولین بار نام ”بایر“ مطرح شد و دهان به دهان چرخید.

● شکوفائی پس از جنگ جهانی دوم

منظور از دسته دوم، رقابت‌های محلی منطقه ”بایر“ بود وگرنه این تیم تا سال ۱۹۵۱ حتی جرأت فکر کردن به بازی در سطح رقابت‌های بزرگ را نداشت! در آن سال لورکوزن برای اولین بار جواز صعود به رقابت‌های منطقه‌ای غرب آلمان را به‌دست آورد. نیم دهه بازی در این سطح با خاطرات زیبائی توأم شد و سرانجام در غروب تلخ یکی از روزهای داغ تابستان ۱۹۵۶ لورکوزن به دسته پائین‌تر سقوط کرد. باشگاه تا سال ۱۹۶۲ رنگ ”اوبرلیگا“ را ندید.

آنها یک سال قبل از تأسیس رقابت‌های بوندس‌لیگا به جایگاه سابق برگشتند با این وجود چندین سال در آرزوی حضور در بالاترین سطح فوتبال آلمان سوختند و ساختند. در فصل ۱۹۶۸ صعود بایر به بوندس‌لیگا حتمی به‌نظر می‌رسید اما آنها در بازی پلی‌آف مغلوب شده و از کسب یک افتخار بزرگ محروم شدند. چند فصل بعد نه تنها اوضاع بهبود نیافت که خبر رسید لورکوزن در پایان فصل ۱۹۷۲ به جائی سقوط کرد اما یک سال بعد بازگشت که هم‌اکنون ”بوندس‌لیگای ۲“ نامیده می‌شود. ۴ سال بی‌ثمر و راکد سپری شد تا اینکه لورکوزن پس از پشت سر گذاشتن بدشانسی‌های پلی‌آف، برای اولین بار بالاترین سطح فوتبال آلمان را تجربه کرد. این اتفاق در فصل ۱۹۸۰-۱۹۷۹ رخ داد. اواسط دهه ۸۰ حضور بایر در دسته اول شکل قطعی گرفت.

در این راستا طی سال ۱۹۸۴ لورکوزن باشکوه تمام ۵۰ سالگی خود را جشن گرفت. مسئولان تصمیم گرفتند رنگ‌های آرم باشگاه را از قرمز و مشکی به قرمز و سفید تغییر دهند. اما حداقل فوتبالیست‌های به رنگ سنتی پیراهن لورکوزن وفادار ماندند.

● اولین افتخار

پس از محکم شدن جای پای لورکوزن در دسته اول، نوبت افتخارآفرینی فرا رسید. باشگاه در نهایت ناباوری به فینال جام یوفای فصل ۱۹۸۸ راه یافت و رویاروی اسپانیول قرار گرفت. تیم اسپانیائی در بازی رفت به پیروزی ۳ بر صفر دست یافت اما لورکوزن با جادوگری یک کره‌ای به‌نام چابوم کئون“ (بازیکن قرن فوتبال آسیا) هر ۳ گل را جبران کرد و در خانه کار به ضربات پنالتی کشید. بازیکنان رقیب با تمسخر به هواداران کم‌تعداد لورکوزن که به مانند ”شرکتی‌ها“ بلد نبودند با حرارت تیم خود را تشویق کنند می‌نگریست.

اما دروازه‌بان تیم آلمانی با درخشش فراوان جور کمبود احساس را کشید و وقتی پنالتی پایانی حریف به اوت رفت، او دوان دوان با فریاد درآمیخته با اشک زیر برق فلاس دوربین‌ها به سمت نیمکت دوید و ... و همه این فعل و انفعالات یک معنا داشت: لورکوزن تیمی که یک مرتبه هم قهرمان آلمان نشده جام یوفا را بالای سر برد. در سال‌های آتی با حضور مدیر ورزشی‌ای به‌نام رابیز کالموند دنیای زیبای لورکوزن رنگی شد.

● کالموند، مرد هزار چهره و فرشته نجات لورکوزن

این مرد احساساتی که بیشتر در عرصه مطبوعات مشهور بود (کالموند در چند روزنامه محلی ”بایر“ تا مقام سردبیری نیز پیش رفت) سبب‌ساز یک تحول عظیم شد. راینر یک دهه و نیم بر لورکوزن حکومت کرده و طلائی‌ترین دوران باشگاه را رقم زد. پس از فروپاشی دیوار برلین کالموند با زیرکی خاص یک روزنامه‌نگار سابق و تاجر فعلی، ستارگان فوتبال آلمان شرقی نظیر اولف کرستن، آندریاس توم و ینس ملزیگ را به خدمت گرفت.

این ۳ بازیکن با ارائه زیباترین نمایش‌ها لورکوزن بی‌ادعا را در زمره مدعیان ”سینی“ بوندس‌لیگا قرار دادند. کالموند با جذب خوان فیگز، یکی از بهترین مدیر برنامه‌های برزیل، بازار فوتبال این کشور را به‌دست گرفت و از این طریق ستارگان بزرگی مانند جورجینیو و ”پائولو سرجیو“ را به عضویت تیم درآورد. ستارگان دیگری که ”پاول هاپل“ اهل چک، برند شوستر و رودی فولر در زمره آنها بودند، علاوه بر کمک به اعتلاء نام باشگاه به محبوبیت و رشد هر چه بیشتر لورکوزن کمک شایانی نمودند.

● هو شدن توسط هواداران خودی

لورکوزن در فصل ۱۹۹۳ به فینال جام حذفی آلمان رسید و رویاروی تیم آماتورهای هرتابرلین قرار گرفت. بهتر بود قبل از آغاز بازی جام را به کاپیتان لورکوزن هدیه کنند اما درون زمین تیم آماتور دردسرهای زیادی به‌وجود آورد. لورکوزن به‌سختی با گل دقایق پایانی آن هم در شرایطی که حریف چند بازیکن خود را از دست داد پیروز شد اما هنگام اهداء جوایز از سوی هواداران همچنان کم‌تعداد خود، مورد تمسخر و تحقیر قرار گرفت.

آنها روی سکو با القاب زشتی سرود قهرمانی سر دادند! پس از اینکه باشگاه در فصل ۱۹۹۶ در یک رقابت میلی‌متری از سقوط نجات یافت، تبدیل به مدعی همیشگی قهرمانی شد. این تحول توسط کریسوف دام، و بازیکنان بزرگی چون بالاک، لوسیو، امرسون و زی روبرتو رقم خورد. هر چند دام به خاطر اعتیاد به کوکائین نه تنها لورکوزن که شغل آینده خود (مربیگری تیم ملی آلمان) را نیز از دست داد. لورکوزن در فصول ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۲ همواره بین ۴ تیم اول بوندس‌لیگا جای داشت.

● Never kusen

وقتی در هفته ماقبل پایانی فصل ۲۰۰۰ گل پنجم را وارد دروازه حریف نگونبخت خود کرده و با تفرعن بطری‌های آب را روی یکدیگر خالی کردند رؤیای اولین قهرمانی کاملاً واقعی به‌نظر می‌رسید اما در هفته آخر با گل به خودی بالاک ۲ بر صفر به تیم مونیخی اونترها خینگ (که از طرف همشهری خود بایرن مونیخ شارژ مالی شده بود) باخته و بایرن مونیخ به برتری ۳ بر یک مقابل وردربرمن با امتیازی برابر و به خاطر تفاضل گل بالاتر قهرمانی را از چنگ آنها درآورد. ۲ سل بعد اتفاق تلخ تکرار شد. لورکوزن که در فاصله ۳ هفته مانده به پایان فصل ۵ امتیاز از دورتموند پیش بود، ۲ بار پیاپی مغلوب شد تا زرد و مشکی‌ها با ۳ پیروزی متوالی، بردلورکوزن در اخرین بازی را خنثی کرده و قهرمان شوند.

”بایر“ در جام حذفی مغلوب شالکه و در فینال لیگ قهرمانان مغلوب رئال مادرید شد. حل آنکه در مراحل قبلی یوونتوس، لیورپول و منچستر یونایتد را حذف کرده بود. اشک‌های بالاک در آخرین روزهای حضور در بایر به همان میزان به یادماندنی بود که تیتر یک روزنامه‌های انگلیسی با عنوان Lever Kusen, Never kusen.

کلمه Never به معنای هرگز. ناتوانی بایر در کسب عنوان قهرمانی را به رخ می‌کشید.

پس از خروج کلاوس تاپ مولر، باشگاه دچار بحران شد. به حدی که در فصل ۲۰۰۳ تنها از سقوط نجات یافت. حضور کوتاه‌مدت مربی بی‌تجربه‌ای به نام ”توماس هورستر“ ثمری در پی نداشت و اوگن تالر جایگزین شد. او در اولین فصل، لورکوزن را به مقام سوم (همان رتبه آشنای گذشته) رساند. این مقام برای تیمی که یک فصل قبل با غلبه بر نورنبرگ از سقوط رهائی یافته بود، ارزشمند تلقی می‌شد. ۲ فصل پیش با کسب یک پیروزی از ۴ مسابقه ابتدائی و همچنین شکست مقابل زسکا صوفیه در جام یوفا، بدترین شروع ۲۰ سال اخیر لورکوزن شکل گرفت. رودی فولر به‌عنوان مربی موقت تیم برزیده شده، و پس از مدتی نوبت به میشائیل اسکبیه دستیار وی در تیم ملی آلمان رسید. اسکبیه در فصل گذشته بایر را به مقام پنجم و جام یوفا رهنمون کرد.

● اندکی از لورکوزن...

ورزشگاه بای آره‌نا، در میان تمام ورزشگاه‌های آلمان دارای صمیمی‌ترین جو است. طبق آمار این ورزشگاه بیش از سایر استادیوم‌ها شاهد حضور خانواده‌ها است.

▪ لورکوزن همواره از سلامت مالی برخوردار بوده اما از سوی مخالفان باشگاهی پلاستیکی، مدرسه پیرمردها، بدون تاریخ و سنت و متکی به پول‌های کارخانه بایر خطاب می‌شود. هر چند باشگاه‌هائی چون پارما، آیندهوون و سوشو نیز از درآمد کارخانه‌های حامی خود منتفع می‌شوند.

▪ لورکوزن تنها باشگاهی است که بدون سابقه قهرمانی در لیگ داخلی به‌عنوان اروپائی دست یافته است.

● تیم قرن بایرلورکوزن

رودیگر والبورن، جورجینیو، لوسیو، ینس نوونتی، خوآن، امرسون، میشائیل بالاک، زی روبرتو، برند اشنایدر، اولف کرستن و رودی فولر.