چگونه نوجوان را از خطر اعتیاد منع کنیم؟

سال‌های پیش از بلوغ (حوالی ۱۲ سالگی) بهترین سن این آموزش‌هاست. البته اگر فرزند شما در اطراف خود می‌بیند و می‌شنود که بزرگ‌ترها به خاطر احساس لذت، به دست آوردن آرامش، بی‌خیالی …

سال‌های پیش از بلوغ (حوالی ۱۲ سالگی) بهترین سن این آموزش‌هاست. البته اگر فرزند شما در اطراف خود می‌بیند و می‌شنود که بزرگ‌ترها به خاطر احساس لذت، به دست آوردن آرامش، بی‌خیالی و فارغ شدن از مشکلات و یا هر عنوان که مطرح می‌شود یک سری مواد مثل سیگار یا الکل را استفاده می‌کنند، بهتر است این آموزش‌ها را متناسب با سن عقلی او شروع کنید حتی اگر او ۱۰ساله باشد. این دوران، مهم‌ترین و حساس‌ترین دوران تربیت کودک و آشنایی او با خطرات و زیان‌های مواد مخدر است. این آموزش می‌تواند به چند روش صورت گیرد ولی قطعا نباید با شیوه تهدید یا امری بچه‌ها را منع کرد: «اگر یه روزی بفهمم سراغ سیگار رفتی، خودت می‌دونی چیکارت می‌کنم!» بهترین راه این است که با بچه‌ها درباره آینده صحبت نکنید چون آنها معمولا از شنیدن سخنرانی‌های اخلاقی شما سودی نمی‌برند. باید در مورد زمان حال و اینکه این مواد جسم آنها را بیمار می‌کند، حرف بزنید.

بسیاری از والدین در اثر نگرانی و ترسی که از دچار شدن نوجوانان‌شان به اعتیاد یا سیگار در دل دارند، این واقعیت را فراموش کرده‌اند که با نهی مستقیم نمی‌توان آنها را از تجربه استعمال سیگار، قلیان و مواد بازداشت. باید در حالی که خط قرمز پررنگی روی هر نوع اعتیاد می‌کشید، با نوجوان طوری صحبت کنید که بداند همواره باب گفتگو باز است و همیشه می‌تواند به والدین‌اش تکیه کند. شما باید با صراحت واقعیت‌ها را بیان کنید. واقعیت‌هایی که او همه آنها را در خیابان می‌بیند و یا از دیگران می‌شنود اما نمی‌داند مواد چه عوارضی در بدن و مغز انسان ایجاد می‌کنند.

ضمنا خودتان باید الگوی مناسبی باشید و اساس اطلاع‌رسانی به کودک را طوری پایه‌ریزی کنید که بتوانید در دوران رشد او، آنچه در نظر دارید را به تدریج، به او آموزش دهید. برای این کار شاید لازم باشد از حوالی ۴سالگی متناسب با درک کودک و با استفاده از اینکه او شوق آموختن از بزرگ‌ترها را دارد در مورد خطرات مصرف این‌گونه مواد نکاتی را بیاموزید. اگر او در مورد اعتیاد یا سیگار کشیدن پرسشی نمی‌کند، مبادا این مهم را به تاخیر بیندازید. او به زودی در جامعه نمونه‌هایی را خواهد دید و از همسایه و دوست تا فامیل کم نیستند کسانی که سیگار می‌کشند و یا اعتیاد خاصی دارند. پس اگر آرزو دارید نوجوان‌تان دنبال اعتیاد و سیگار نرود، باید از وقتی او کم‌سن و سال است و مدام به این می‌اندیشد که آنچه استفاده می‌کند تمیز است یا آلوده، مورد اطمینان است یا سمی، عادات درست خوردن، درست آشامیدن و اهمیت به سلامتی را در او ایجاد کنید. از این طریق می‌توانید در سال‌های بعد، به راحتی و با مرور آمار تصادفات و تلفات هولناکی که در اثر استعمال موادمخدر رخ می‌دهند یا بیماری‌هایی مثل سرطان ریه و دیگر بیماری‌هایی که یک سیگاری دچار آن می‌شود، او را از رفتن به سراغ این مواد منع کنید.

دکتر حسن آذری‌پور

معاون اجرایی انجمن زندگی بدون دخانیات