اینترنت كم سرعت بلای جان توسعه ایران

به نظر می رسد روز بیست و هفتم هر ماه باید منتظر اختلال اینترنت باشیم ۲۷ تیر و ۲۷ مرداد اینترنت ایران قطع شد و اگر این اتفاق در ۲۷ شهریور بیفتد باید آن را در كتاب ركوردهای گینس به ثبت رساند

چندان مهم نیست كه قطعی به خاطر لنگر كشتی انگلیسی است یا تعمیرات فیبر نوری. مهم این است كه قطعی اینترنت كم كم در ایران به یك عادت پایدار تبدیل شده است. شاید اكنون حداقل در شهرهای بزرگ قطعی برق چندان اتفاق نمی‌افتد و قطعی آب به دلیل پایان سال‌های خشكسالی كم كم به یك اتفاق نادر تبدیل شده است اما قطعی و اختلال اینترنت روز به روز افزایش بیشتری یافته است. ‌

بر طبق آمارها در سال گذشته ۱۹۰ بار اختلال اینترنت در ایران روی داده و امسال این آمار رشدی ۱۷ درصدی داشته است. طی ۴ سال اخیر ارتباطات اینترنتی كشور از طریق فیبری تامین شده است. شركت‌های ارائه دهنده اینترنتی همواره از ماهواره به عنوان خطوط پشتیبان استفاده می‌كردند اما پس از جمع آوری دیش‌های ماهواره و انحصار پهنای باند اینترنتی، كاربران هنگام اختلال اینترنت با چراغ‌های خاموش ارتباط اینترنتی روبرو می‌شوند. ‌

جالب اینجاست كه برخی از سرویس دهنده‌های اینترنتی به جای قطع ارتباط و توضیح به كاربران، به ارائه خدمات بدون كیفیت ادامه می دهند. البته شكی نیست كه در این ماجرا ‌ICP ها و ‌ISP ها مقصر نیستند، اما از آنها توقع می‌رود كه در چنین وضعیتی به طور شفاف حقیقت را به مردم بگویند. آنچه در وضعیت كنونی اینترنت ایران قابل توجه است، اهمیت خطوط پشتیبان است. ‌ در حال حاضر بیش از ۳۰ هزار كیلومتر شبكه‌اصلی فیبر نوری داخل كشور وجود داشته كه به دلایل مختلف مانند حفاری پیمانكاران، كشاورزان یا حوادث طبیعی و ساخت ‌وساز دچار قطعی می‌شود.

به هرحال این قطعی اینترنت امری اجتناب ناپذیر است اما باید فكری اساسی به حال قطعی اینترنت در ایران كرد.هنگامی كه اینترنت جاسك- فجیره قطع شد، مسوولان شركت ارتباطات زیر ساخت، فیبرنوری ‌ ۱STM بین ایران و تركیه را مورد بهره برداری قراردادند اما براساس گفته مسوولان، فیبرنوری جنوب بیش از ۹۰ درصد ارتباط اینترنتی ایران را تامین می كند و در صورتی كه این خط دچار مشكل شود، فیبر نوری ایران- تركیه نمی تواند پشتیبانی خوبی به عمل آورد. ‌

بسیاری از كشورهای جهان از خطوط ماهواره ای به عنوان خطوط پشتیبان استفاده می كنند، مخابرات ایران نیز می‌تواند با خطوط ماهواره‌ای هم پهنای باند اینترنت در ایران را افزایش دهد و هم این كه در مواقع ضروری از آن استفاده كند. ‌

البته طبیعی است كه به علت سودسرشار انحصار خطوط فیبرنوری وزارت ارتباطات به هیچ عنوان حاضر نیست از این چشمه سهمی به بخش خصوصی بدهد. شركت مخابرات ایران با حق انحصاری خود اینترنت تركیه را به قیمت ۴۵ هزار دلار و اینترنت كشورهای جنوب را ۴۰ هزار دلار خریداری می كند. ‌

قیمت فروش كلی این خطوط در ایران ۷۶ میلیون تومان است. یعنی بیش از ۲ برابر قیمت خرید. این در حالی است كه فروش جزئی اینترنت هم بیش از ۱۵۰ میلیون سود دارد. البته یك مسئله دیگر هم وجود دارد، پیمانكاران دولتی و یا شبه خصوصی با طول دادن مدت زمان عملیات اجرایی سود خود را افزایش می‌دهند و همین امر باعث شده تا در سال‌های اخیر روند گسترش اینترنت در ایران به كندی پیش رود. ‌

واقعا اكنون كاربران اینترنت در ایران به چه امكانی دسترسی دارند. بسیاری از كاربران جهان با اینترنت فیلم می‌بینند و با ویدئوكنفرانس از این سر دنیا با آن سر دنیا ارتباط برقرار می كنند و همدیگر را به طور واضح (نه فریم فریم) می بینند. ‌

بسیاری از كاربران با اینترنت خرید و فروش می‌كنند، در حراجی‌های اینترنتی دنبال كالاهای دست دوم می‌گردند اما كاربر ایرانی با اینترنت چه كار می‌كند؟ اصلا چه كار می‌تواند بكند. از همان روزهایی كه اینترنت به ایران آمده سرعت اینترنت به اندازه رشد كاربران افزایش نیافته است. ‌

هیچ تغییر محسوسی برای كاربرانی كه از خطوط‌ dial up استفاده می كنند، ایجاد نشده است. حتی به نظر می رسد سرعت اینترنت پایین تر هم آمده باشد. با آنكه هفته گذشته اعلام شد كه با بهره برداری از فیبرنوری ایران و تركیه، ۳۰ درصد به پهنای باند اینترنت افزوده شده اما به نظر نمی‌رسد تغییری محسوس در وضعیت اینترنت ایران پدید آمده باشد.

چند سال پیش یكی از مسوولین دولتی می‌گفت: <اصلا كاربران ایرانی اینترنت پرسرعت می خواهند چكار؟> برای پاسخ به این سوال كافی است از یك محقق دانشگاهی پرس و جو كنید كه چه وقت صرف می كند تا صفحات اینترنتی با كلی عكس لود شود اما به نظر می‌رسد در این میان تنها چیزی كه اهمیت ندارد، زمان است. ‌

پایین بودن سرعت اینترنت باعث می‌شود، سرعت جست‌وجو در سایت‌های مختلف پایین بیاید و كاری كه می توان آن را به طور مثال در یك ساعت انجام داد، پنج ساعت زمان می‌برد. ‌

اگر ایران می‌خواهد كه به رشد اقتصادی قابل قبولی برسد و ارتباط الكترونیكی و بدون كاغذ را در ادارات رایج كند، اگر می‌خواهد دولت الكترونیك و بانك الكترونیك را توسعه دهد، باید بر روی بستری به نام زیرساخت‌های اینترنتی سرمایه گذاری بیشتری انجام گیرد. مادامی كه سرعت اینترنت در ایران كند باشد و اختلالات اینترنتی ادامه داشته باشد، آب از آب در اقتصاد ایران تكان نمی‌خورد.

افشین

afshinland.persianblog.com