تناقض اوباما

واشنگتن ورشکسته است اما تمام مشکلات ما را حل خواهد کرد

وقتی رییس‌جمهور آمریکا نطق سالانه خود را در مورد وضعیت این کشور ارائه می‌داد تصویر سه نفر در صفحه تلویزیون قابل مشاهده بود.

رییس‌جمهور، معاون رییس‌جمهور و سخنگوی کاخ سفید. متخصصان رسانه به معاون رییس‌جمهور و سخنگوی دولت آموزش داده بودند که چگونه آنچه می‌خواهند را انجام ندهند و این کار همان توجه به عکس‌العمل‌های افراد حاضر در جلسه بود. به جای آن باید تمام مدت به پشت سر رییس‌جمهور نگاه می‌کردند، تا چنین به نظر برسد که آنقدر جذب سخنان رییس‌جمهور شده‌اند که نمی‌توانند حتی برای لحظه‌ای چشم از او بردارند. دلیل دیگر آن نیز این است که فکر بینندگان مدام مشغول این نباشد که نگاه این دو به سوی کدام یک از حضار است.

احتمالا این کار برای آنها بسیار کسل‌کننده بوده است. بینندگان تلویزیون می‌توانستند چهره رییس‌جمهور را ببینند، اما سخنگوی کاخ سفید و معاون رییس‌جمهور احتمالا در این مدت به این فکر می‌کردند که موهای پشت سر اوباما کمی سفید شده است. علت اینکه نانسی پلوسی در تصویر کمی کدر به نظر می‌رسد این است که او در زمان‌هایی که فکر می‌کند در کادر دوربین قرار ندارد، سعی می‌کند نگاهی به حضار بیاندازد. به نظر می‌رسد جو بایدن از این وضعیت راضی باشد و در طول نطق همواره چهره کنجکاو خود را حفظ می‌کند. اما برای خانم پلوسی این یک چالش است. در حالی که تمام اعضای کنگره در این جمع حضور دارند پلوسی می‌خواهد به چهره جان بونر و هری رید نگاه کند و واکنش‌های آنان را تحت نظر داشته باشد.

اما این زاویه دوربین برای رییس‌جمهور نیز مساله‌ساز بود. این تصویر بر این نکته تاکید می‌کرد که اوباما در حال ایراد اولین نطق خود در جمع دموکرات‌های کنگره، پس از گذشت یک سال از ریاست‌جمهوری خود و بعد از نوشتن لایحه نامحبوب و پرهزینه خدمات درمانی بود.

در دولت ریگان جیمز بکر اجازه نمی‌داد که رییس‌جمهور با اعضای کنگره حتی هم حزبی‌های خود رفت و آمد زیادی داشته باشد. یک رییس‌جمهور موقعیت مهمی دارد و باید از افراد کنگره جدا نگه داشته شود. البته رییس‌جمهور می‌تواند با اعضای کنگره خصوصی دیدار کند. در این دیدارهای خصوصی بود که یک سناتور جمهوری خواه که با یکی از لوایح رییس‌جمهور مخالفت کرده بود، گفت: «آقای رییس‌جمهور شما می‌دانید که اگر از من بخواهید من حاضرم خود را از هواپیما به بیرون پرت کنم اما...» ریگان در جواب او گفت: «پرت کن» و سناتور که گیر افتاده بود کوتاه آمد. این شیوه درست برخورد با چنین افرادی است. نباید به آنها اجازه دهید تصویر شما را مخدوش کنند.

سخنرانی اوباما انشای خوبی داشت و به خوبی نیز توسط رییس‌جمهور اجرا شد. اما سخنرانی‌ها جادو نمی‌کنند و این سخنرانی نیز نخواهد توانست اوباما را از موقعیت سیاسی نامطلوب کنونی نجات دهد، اما شاید بتواند برای مدت کوتاهی به ادامه امور کمک کند. به این مفهوم محدود، این سخنرانی یک موفقیت بود. اما از همین حالا نیز ممکن است تقسیم‌بندی‌ها سخت‌تر شده باشند. بر جای گذاشتن یک چهره منفی در سال اول ریاست‌جمهوری در رسانه‌ها و محیط سیاسی اتفاق بسیار بدی است.

در سخنرانی برخی نکات قوی وجود داشت. وی با صداقت کامل از خرید بانک‌ها صحبت کرد. لحن ناراضی او در این مدت جالب‌ترین وجه سخنرانی بود. طوری که به نظر می‌رسید اقداماتی چون خرید بانک‌ها از روی ناچاری صورت گرفته است. اوباما با لحنی حاکی از عدم تمایل گفت: «ما (حمایت‌ها را) متوقف نخواهیم کرد. اوباما این صحبت‌ها را با شجاعتی خیره‌کننده ادا کرد. اما برای دفاع از خود انتقادات طرح شده علیه خود را به نوعی وارونه مطرح کرد. اوباما گفت که به «بلند پروازی بیش از حد» متهم می‌شود. اما در واقع اوباما بیش از هر چیز به علت عدم پاسخگویی و تصمیم‌گیری‌های اید‌ئولوژیک مورد انتقاد قرار گرفته است.

انتخاب نام برای برنامه رییس‌جمهور با اندکی احتیاط صورت گرفته است. در مورد این برنامه از عبارت «بنیان نوپا» استفاده می‌کنند، گویا اطمینان چندانی به توسعه آن در آینده وجود ندارد. «معامله جدید» عنوان اقدامات جدید فدرال رزرو است که به حضور بیشتر دولت در زندگی آمریکاییان طی سال‌های آینده خواهد انجامید. این یک معامله جدید و یک تعیین مرز جدید بود. این اقدامات شاید بیش از آنکه برنامه باشند، یافتن جهت‌گیری احساسات در سطح جامعه (مود جامعه) و پاسخگویی به آن است.

آنچه در مورد این سخنرانی بسیار جلب توجه می‌کرد تناقض موجود در صحبت‌های رییس‌جمهور بود. در سراسر سخنرانی از واشنگتن به عنوان حلال تمام مشکلات یاد می‌شد، اما در عین حال تصویری که از واشنگتن ارائه می‌شد تصویر مکانی ورشکسته بود. قسمت‌های مختلف این سخنرانی یکدیگر را نقض می‌کرد: شما نیاز دارید که ما وضعیت شما را بهبود بخشیم. به ما اعتماد نکنید، ما به کسی جز خود نمی‌اندیشیم.

«مردم، خوب هستند اما نیاز به راهنمایی واشنگتن دارند». «طبقه متوسط نگران است و واشنگتن می‌تواند این نگرانی‌ها را برطرف کند».» تنها واشنگتن می‌تواند اطمینان حاصل کند که مردم اطلاعات لازم را برای اتخاذ تصمیمات درست اقتصادی در اختیار دارند». «واشنگتن باید سرمایه‌گذاری کند، شغل ایجاد کند و تولید و کارآیی را افزایش دهد.»

در همین زمان واشنگتن مکانی است که در آن «هر روز روز انتخابات است.» جایی که همه چیز «یک کمپین انتخاباتی دائم» است و بهترین کار ممکن «شرمنده کردن مخالفان» و کنار زدن کسانی است که در گذشته با شما رفتارهای نژادپرستانه داشته‌اند.

چرا مردم باید به کسی که می‌خواهد به هر کسی برای انجام هر کاری کمک کند، اعتماد کنند؟

رییس‌جمهور تا نیم ساعت پس از آغاز سخنرانی خود اشاره‌ای به برنامه خدمات بهداشتی نکرد. سپس اوباما گفت: از همگی خواهش می‌کنم که بار دیگر نگاهی به برنامه‌ای که ارائه کرده‌ایم، بیندازند. اگر کسی فکر بهتری دارد، من را از آن مطلع کند. این جملات کوتاه یک حقیقت را آشکار می‌کند و آن اینکه دعوا بر سر برنامه جنجالی اوباما به پایان رسیده است و این برنامه اجرا نخواهد شد. این اظهار نظر گذرا در مورد طرح شیوه‌ای استفهامی برای گریز از بیان صریح این مساله بود که طرح در واقع مرده است.

در صورتی که اوباما می‌گفت من شکست خورده‌ام و مساله تمام شده است، این مساله به عنوان یک شکست در اذهان باقی می‌ماند. در عوض اوباما ترجیح داد که تلویحا به همگان قول دهد که از این مساله عبور کند و به پیش رود. از این پس کم کم، طرح در مه فرورفته و ناپدید خواهد شد. این یک غذای سوخته در یک آشپزخانه بی‌استفاده در یک خانه خالی است. اکنون و در آینده اوباما با صحبت در این مورد به طرفداران خود یادآوری خواهد کرد که تلاش خود را در این زمینه کرده است.

در حالی که دوربین دور می‌زد و از حاضران می‌گذشت، تصویر یکی از آشنایان جمهوریخواه رییس‌جمهور که هیچ خصومتی با رییس‌جمهور ندارد، توجه مرا جلب کرد. پس از مراسم از او سوال کردم که چرا رییس‌جمهور تصمیم نگرفته بود از نظر سیاسی کمی معتدل‌تر صحبت کند. پاسخ او این بود که: «چون رییس‌جمهور بیش از اینها صداقت دارد». وی سپس ادامه داد: فکر نمی‌کنم اوباما بتواند شیوه کلینتون را در پیش گیرد؛ چرا که او بیش از آنکه یک عملگرا باشد یک نظریه پرداز است. او یک سازمانده اجتماعی است. او تبعیضی را که در جوانی تجربه کرده با دشواری‌های زندگی بسیاری از آمریکاییان پیوند می‌زند و می‌خواهد وضعیت را تغییر دهد و راه تغییر نیز برنامه‌های دولت است نه در فرصت‌ها.»

نکته مهمی که این منتقد معتدل به آن اشاره کرد، مساله بدهی‌ها بود. وی گفت: «به عقیده من در زمینه مخارج جمهوری‌خواهان به‌اندازه دموکرات‌ها بد عمل می‌کنند. من امیدوارم که در سال ۲۰۱۰ شاهد تغییرات عمده‌ای باشیم، تنها یک زیان اساسی ممکن است رییس‌جمهور را به تمرکز بر مساله مسکن متقاعد کند.» برای بهبود اوضاع کشور باید خود پسندی را در کاخ سفید از بین برد. ما در کاخ سفید نیاز به یک شخص بالغ داریم. چرا که فعلا کنگره از حضور افراد بالغ محروم است.

پگی نونان

مترجم: نگار حبیبی