دوشنبه, ۸ بهمن, ۱۴۰۳ / 27 January, 2025
گیس بریده
با بررسی خلاصه داستانی كه توسط خود عوامل فیلم «گیس بریده» نوشته شده است، كار نقد این فیلم راحت تر و سریع تر صورت می پذیرد:
«مریم» سال آخر دبیرستان را می گذراند و ٧١ سال سن دارد. او به خاطر نامه های عاشقانه ای كه برایش به مدرسه و خانه فرستاده می شود، مورد سوءظن اولیای مدرسه و خانواده اش قرار می گیرد. تلفن های مكرر و نامه های نامشخص، مریم را در شرایط سختی قرار می دهد. پدرش كه در خانواده ای مردسالار بزرگ شده است، مقابل مریم و اندیشه های او واكنش شدیدی نشان می دهد. مریم باید چه كند؟ فرار از خانه؟! یا مقاومت و تمكین از اندیشه های پدر، كه ممكن است دست پدر و یا یكی از اطرافیان به خون او آغشته شود!؟ یا خودكشی؟! ولی مریم راه درستی را انتخاب می كند و آن...
در این متن چند كلمه ناهمگون وجود دارد، كه نمایانگر تفكرات و آرمان های عمیق فیلمساز است. كلمات و جملاتی چون «خانواده مردسالار»، «اندیشه های پدر» و «مریم راه درستی را انتخاب می كند»، نشان از رویكرد كارگردان به ساخت یك فیلم چند لایه روشنفكرانه و فمینیستی دارد. نتایج این نوع نگاه را در چند جای فیلم می توان پیگیری كرد: سكانسی كه مریم (گلشیفته فراهانی) و پدرش (محمدرضا شریفی نیا) دور میز صبحانه نشسته اند و رادیو دارد خبر مرگ میلوشویچ جنایتكار جنگی صرب را اعلام می كند. این سكانس اشاره به تفكرات مستبدانه پدر و نابودی این تفكر در دنیای جدید دارد یا جایی كه مریم برای شكایت از پدرش مردد است. اما خودروهای آب پاشی شهرداری او را به سمت دادگاه سوق می دهند.
در همین راستا جنبه های فمینیستی فیلم هم تقویت شده است: همه آدم های خشن و بد داستان مردند (پدر، عمو، دایی و اقوام پدری مریم) و همه آدم های خوب فیلم، زن هستند، (مادر، خانم، معلم، و خود مریم) البته در اینجا یك استثناء هم وجود دارد.
قاضی دادگاه مرد خوبی است، چون پدر «مریم» را به زندان می اندازد و او را، از چنگ یك مرد مزاحم نجات می دهد. یعنی از نظر فیلمساز تنها راه نجات زنان در یك جامعه مردسالار، پناه بردن به دامان قانون و مراجع قضایی است، زیرا دیگر راه ها همگی به بن بست ختم می شوند (به خلاصه داستان دقت كنید كه در آن آمده است: مریم راه درستی را انتخاب می كند).
البته هیچ اشكالی ندارد كه كارگردانی بخواهد تحلیل های شخصی اجتماعی اش را، از طریق فیلم به مخاطبانش عرضه كند. مشكل اینجاست كه سایر عناصر فیلم، همپای این تحلیل های بلندپروازانه حركت نمی كنند.
فیلم می توانست یك ملودرام ساده جذاب باشد. روایت «گیس بریده» این ظرفیت را دارد كه مخاطب را تا لحظه آخر در سالن سینما نگه دارد. درامی كه فیلمنامه نویس خلق كرده، هر لحظه به سمت خشونت پیش می رود و در آن همه اتفاقات، برخلاف پیش بینی مخاطب رخ می دهند. اینها مولفه هایی هستند كه به جذاب تر شدن روایت كمك می كنند. دقیقا در لحظه ای كه انتظار داریم «مریم» در نهایت پشیمانی پیش پدر برود و از او معذرت خواهی كند، عكس این ماجرا اتفاق می افتد و او با پاسخی طلبكارانه و معترضانه با پدرش برخورد می كند.
همچنین در سكانس «دختران خیابانی»، مخاطب بنا به عادت فیلم های مشابه انتظار دارد، شخصیت اول داستان جذب این گروه شود. «نه گفتن سر سفره عقد» و «اسلحه گرفتن پیرزن به سمت عمو» نیز از اتفاقاتی هستند كه جنبه جنایی داستان را بیشتر می كنند.
با این حال اصرار «حیدری» بر نمایاندن تصاویر اغراق شده، به باورپذیری روایت لطمه زده است. او بدون این كه هیچ پیشینه ای از شخصیت پدر ارائه دهد، مرد خشنی را معرفی می كند كه دخترش را تا سرحد مرگ كتك می زند.
روایت «گیس بریده» هیچ گاه به این سوال پاسخ نمی دهد كه این پدر، بیماری روانی دارد، یا این كه به دخترش مشكوك شده است. اشارات گنگ اطرافیان «مریم» درباره شخصیت «لمپن» و «بی سواد» پدر، نیز ناكافی و گیج كننده به نظر می رسند. همچنین برای تماشاگر این سوال پیش می آید كه چگونه این پدر شكاك و خشن در ماجرای گم شدن «مریم» اصلا ناراحت و نگران نمی شود؟
در نشان دادن زیاد فلاش بك های ذهنی «مریم» هم اغراق به چشم می خورد. (تصاویر دویدن او در دشت و بیابان و به یاد آوردن خاطرات كودكی). این تمهید فقط یك جا مناسب به نظر می رسد و آن سكانس پایانی است، كه پدر در رویاهایش «مریم كوچك» را در آغوش می گیرد. این صحنه نیز با نمونه واقعی اش به صورت موازی مونتاژ می شود.
«گیس بریده» به شدت متكی به بازی دو بازیگر اصلی اش (محمدرضا شریفی نیا و گلشیفته فراهانی) است. گلشیفته فراهانی به خوبی توانسته از پس نقش برآید و برخی از ضعف های فیلم را بپوشاند. او همچون فیلم «بوتیك»، در قالب شخصیت یك دختر به بن بست رسیده و سرخورده فرومی رود. با این تفاوت كه شخصیت جدیدش شیطنت و ساده لوحی قبلی را ندارد، زیرا قرار است ویژگی های یك دختر مقاوم و روشنفكر را داشته باشد.
در مجموع «گیس بریده» می توانست با تاكید بیشتر بر مایه های جذاب و عامه پسند، فیلم سرراست تر و منسجم تری باشد. برخلاف فیلم كنونی كه تكلیفش با تماشاگر روشن نیست. چون می خواهد هم جذاب و سرگرم كننده باشد و هم دارای پیام های جدی و هشداردهنده.
ایران مسعود پزشکیان دولت چهاردهم پزشکیان مجلس شورای اسلامی محمدرضا عارف دولت مجلس کابینه دولت چهاردهم اسماعیل هنیه کابینه پزشکیان محمدجواد ظریف
پیاده روی اربعین تهران عراق پلیس تصادف هواشناسی شهرداری تهران سرقت بازنشستگان قتل آموزش و پرورش دستگیری
ایران خودرو خودرو وام قیمت طلا قیمت دلار قیمت خودرو بانک مرکزی برق بازار خودرو بورس بازار سرمایه قیمت سکه
میراث فرهنگی میدان آزادی سینما رهبر انقلاب بیتا فرهی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی سینمای ایران تلویزیون کتاب تئاتر موسیقی
وزارت علوم تحقیقات و فناوری آزمون
رژیم صهیونیستی غزه روسیه حماس آمریکا فلسطین جنگ غزه اوکراین حزب الله لبنان دونالد ترامپ طوفان الاقصی ترکیه
پرسپولیس فوتبال ذوب آهن لیگ برتر استقلال لیگ برتر ایران المپیک المپیک 2024 پاریس رئال مادرید لیگ برتر فوتبال ایران مهدی تاج باشگاه پرسپولیس
هوش مصنوعی فناوری سامسونگ ایلان ماسک گوگل تلگرام گوشی ستار هاشمی مریخ روزنامه
فشار خون آلزایمر رژیم غذایی مغز دیابت چاقی افسردگی سلامت پوست