یک کتاب مرجع

انسان ها بیشتر عمرشان را در گروه ها زندگی می کنند. آنها به عنوان اعضای خانواده، ساکنان یک محله یا شهر، اعضای یک گروه خاص اجتماعی یا اقتصادی یا مذهبی و قومی و نیز به عنوان شهروندان …

انسان ها بیشتر عمرشان را در گروه ها زندگی می کنند. آنها به عنوان اعضای خانواده، ساکنان یک محله یا شهر، اعضای یک گروه خاص اجتماعی یا اقتصادی یا مذهبی و قومی و نیز به عنوان شهروندان یک ملت با یکدیگر رابطه دارند. انسان ها حتی اگر خودشان هم آگاه نباشند که اعضای یک گروهند، باز به شیوه هایی فکر و عمل می کنند که دست کم بخشی از آنها را عضویت در گروه تعیین می کند. نوع لباسی که آدم ها می پوشند، نوع خوراک و نحوه خوردن آنها، عقاید و ارزش هایشان و رسومی که رعایت می کنند، همگی تحت تاثیر عضویت آنان در گروه های گوناگون است.

جامعه شناسی را می توان به عنوان بررسی علمی زندگی گروهی انسان ها تعریف کرد. از آنجا که اصطلاح های جامعه شناسی و جامعه شناس غالباً به صورت نادرست به کار برده می شوند، بهتر است در اینجا گفته شود جامعه شناسی چه چیزهایی نیست. جامعه شناسی به عنوان یک رشته علمی، فلسفه اجتماعی نیست و نیز نظامی از ارزش ها نیست که به مردم بگوید چگونه باید خودشان را سازمان دهند و چه رفتاری باید داشته باشند. جامعه شناسان در واقع می کوشند تا آنجا که ممکن است این نکته را به دقت و به گونه یی عینی توصیف و تبیین کنند که انسان ها چرا و چگونه در گروه با یکدیگر رابطه دارند. روش تحقیق جامعه شناسی مانند تحقیق های علمی دیگر باید از طریق این گام ها تا رسیدن به نتیجه پیش برود؛ صورت بندی یک فرضیه، طرح پژوهشی، گردآوری داده ها، تحلیل داده ها، و نتیجه گیری.

با این وجود جامعه شناسی جوان ترین رشته علوم اجتماعی است. واژه «جامعه شناسی» را در سال ۱۸۳۸ آگوست کنت فرانسوی بدعت گذاشت. کنت را عموماً بنیانگذار جامعه شناسی می دانند. او معتقد بود علم جامعه شناسی باید بر پایه مشاهده منظم و طبقه بندی استوار شود. کتاب درآمدی بر جامعه شناسی که بسیار مورد استقبال قرار گرفته و می تواند منبعی باشد برای پژوهش های جامعه شناسی در ۲۰ فصل تنظیم یافته به این گونه؛ پژوهش های جامعه شناختی و روش های تخصصی آن، فرهنگ، منزلت و نقش، اجتماعی شدن و شخصیت، گروه های اجتماعی، نهادهای اجتماعی، خانواده، نظارت اجتماعی، رفتار انحراف آمیز، طبقات اجتماعی، تحرک اجتماعی، جمعیت و بوم شناسی، اجتماع روستایی و اجتماع شهری، رفتار جمعی، روابط نژادی و قومی، جنبش های اجتماعی، دگرگونی اجتماعی و فرهنگی و...

بیژن تلیانی