گام بلند اما نه ایده آل

توسعه کمی در حوزه ارتباطات وجای خالی کیفیت

وزارت ارتباطات و فناوری در عرصه حرکت در چارچوب برنامه پنجساله چهارم طی ۲/۵ سال گذشته، انصافا پرقدرت عمل کرده است. حرکت شتابنده این وزارت خانه در مسیر برنامه بگونه ای است که می توان آن را از حیث فعالیت های کمی، وزارت خانه ای کاملا موفق ارزیابی کرد که حتی در برخی شاخص ها نیز از برنامه پیش افتاده است.

هفته گذشته، محمد سلیمانی وزیر و وفا غفاریان معاون وی در مراسم روز جهانی ارتباطات گزارشی آماری در خصوص رشد و توسعه شبکه و فضای ارتباطی کشور طی ۲/۵ سال گذشته ارائه کردند. غفاریان در خصوص بازار سیاه تلفن های ثابت و همراه و قیمت های میلیونی آن سخن گفت و سلیمانی از رنجی که بخاطر وجود چنین مناسباتی در بازار وجود داشت، حرف زد و خاطره هم گفت.با اینحال به نظر می رسد نکته ای که در تمام گزارش مسئولان ارشد ارتباطات کشور در آن جلسه مغفول ماند، بحث ایجاد سیستم یا نظام نظارتی و مراقبتی هوشمند است، بویژه آنجا که علاوه بر ماموریت ویژه فرهنگی ای که به اعتقاد رئیس جمهوری نسبت به جامعه جهانی داریم، می بایست نهاد خانواده و جامعه را از عوارض و پیامدهای منفی این فناوری هم مصون نگهداریم.

در آن جلسه که وزارت ارتباطات آن را فرصت مناسبی برای طرح دستاوردهای مدیران خود یافته بود، رئیس جمهوری دیدگاهی را مطرح کرد که نشان از نظارت، اشراف و توجه وی به عملکرد این وزارت خانه اعم از کمی و کیفی و فیزیکی و فرهنگی دارد.به گزارش موبنا، وی بدون رد یا تایید صریح عملکرد کمی این وزارت خانه که الحق هم قابل ملاحظه است، به کیفیت استفاده از این فناوری نیز اشاره کرد که به اعتقاد وی می بایست در خدمت روابط انسانی و ارزشهای دینی و ملی قرار گیرد.

از فحوای سخنان رئیس جمهوری در آن جلسه می توان اینگونه نتیجه گرفت که فناوری اطلاعات می بایست به بستری برای بهره گیری نخبگان و اندیشمندان جهت انتقال پیام ها و مفاهیم انسانی و اسلامی ملت ایران به ملت های جهان تبدیل شود.نگاه رئیس جمهوری در این مقوله از آن جهت قابل تامل است که بی شک ملتی می تواند در سطح نظام بین الملل تاثیر گذار باشد و از ابزار فناوری در این مسیر استفاده کند که خود از این فناوری ها، بویژه فناوری اطلاعات دچار آسیب نشده باشد.به اعتقاد بسیاری از کارشناسان و جامعه شناسان، توسعه بی برنامه و غیر هدفمند در حوزه ارتباطات و در اختیار قرار گرفتن این وسایل ارتباطی، از جمله موبایل که حالا نه به عنوان اسباب بازی که واقعا در اختیار کودکان و نوجوانان هم قرار گرفته است، پیامدها و عوارض متعددی دارد.عوارض و پیامدهای این کالاهای ارتباطی نیز بحدی عمیق و سریع است که بسیاری از کشورهای غربی و توسعه یافته برای فرار از عوارض منفی آن برنامه ریزی می کنند; مانند راه اندازی شبکه های تلفن همراه پاک، ویژه خانواده ها و کودکان.اکنون باید نگاهی اجمالی به وضعیت و روند توسعه ارتباطات در کشور بویژه در حوزه موبایل و تلفن همراه بیاندازیم و این سوال را مطرح نماییم که "آیا در سایه توسعه کمی که وزارت ارتباطات در کشور ایجاد کرده، حرکت فرهنگی مشخص و یا فرهنگ سازی مناسب هم به موازات آن شکل گرفته است؟ یا اینکه برای مراقبت و حفاظت از کیان خانواده سیستمی وجود دارد و یا در خصوص موضوعاتی مانند مزاحمت های تلفنی که بعضا می تواند به حادثه یا فاجعه غیر قابل جبرانی منجر شود، کاری شده است؟اساسا چه کسی متولی است؟

حالا که مخابرات در آستانه ورود به بورس قرار داشته و به بخش خصوصی انتقال می یابد و دیگر شرکت های بین المللی نیز وارد عرصه ارتباطات سیار ایران شده اند، آیا در متن قراردادها و یا پروانه ها و اساسنامه ها، به وظایف ذاتی آنان، شامل اشاعه و گسترش درست فرهنگ استفاده از فناوری، ایجاد مکانیزم های پیشگیرانه مزاحمت ها و یا مشخص کردن حد و مرزهای فعالیت این شرکت ها، بویژه در عرصه تبلیغات اشاره شده است؟بخش خصوصی تلفن همراه در ایران، طی دو سال گذشته با تمام توان و سرمایه خود به عرصه تبلیغات با هدف صرفا فروش وارد شد.