با لبخند طبیعت جوان بمانید

مادر بزرگ بیماری های زیاد ی را پشت سر گذاشته بود و درست در آغاز سالمندی به دلیل این که نیمی از ریه اش را سال ها پیش برداشته بودند , دکتر به او گفت شما دیگر در تهران دوام نمی آوری آلودگی هوا و استرس باعث می شود  قلب و ریه ات سریع تر فرسوده شود 

مادر بزرگ بیماری‌های زیاد ی را پشت‌سر گذاشته بود و درست در آغاز سالمندی به‌دلیل این که نیمی از ریه‌اش را سال‌ها پیش برداشته بودند ، دکتر به او گفت شما دیگر در تهران دوام نمی‌آوری. آلودگی هوا و استرس باعث می‌شود  قلب و ریه‌ات سریع‌تر فرسوده شود .

آن زمان مادربزرگ شصت و پنج ساله بود  و خیلی زود  تصمیم خود  را گرفت و به دیار پدری نقل مکان کرد .

باغچه‌ای ۳۰۰ متری و خانه‌ای کوچک برای او کافی بود که به علایقش یعنی کاشت گل و گیاه و د ار ود رخت بپرد ازد . خدابیامرز ۸۶ سال عمر کرد  و خانه‌ای برای خود  درست کرده بود مانند  بهشت. هر بار برای ویزیت نزد  دکترش می‌رفت، او می‌گفت، زند ه ماند نت تا این سن مثل معجزه است و مادربزرگ می‌گفت، همین گل‌ها و گیاهان مرا سرزنده نگه د اشته‌اند .

● پیوند با طبیعت

محققان در استرالیا د ریافتند ، ماد ه‌ای که پس از کاشت گیاهان و گل‌ها در فضای باغ یا باغچه منتشر می‌شود ، ذهن سالمندان را فعال می‌کند  و فشارهای روحی آنان را کاهش می‌دهد .

این گروه از محققان، با درک تاثیرات درمانی باغبانی، عطری ساخته‌اند که بوی آن شبیه گیاهان تازه هرس شده است و اثر مطلوب و مستقیمی بر مغز د ارد .

● یک تجربه عملی

سال ۱۳۷۷ طرح کشاورزی معلول و سالمند  در آسایشگاه کهریزک به مرحله اجرا درآمد . فضایی به مساحت ۴۰۰۰ مترمربع با نظر متخصصان در نظر گرفته شد تا معلولان و سالمندان، د ر هر سن و سال و با هر وضعیت جسمانی، قادر باشند  باغچه‌‎ای را به نام خود  داشته باشند  و انواع گل‎های فصلی یا گل‎های آپارتمانی یا سبزی‌ها و میوه‎‌هایی مثل توت‎‌فرنگی، خیار، انگور، گوجه‌‎فرنگی، فلفل سبز و باد ام‌زمینی و امثال آن را بکارند  و از آن استفاد ه مطلوب ببرند .

باغچه‌ها، بعضی در ارتفاع قرار داشتند ، به‌طوری که معلولی که از ویلچر استفاده می‎کند ، بتواند  به محل کشت خود  دسترسی د اشته باشد ؛ برخی از باغچه‌‎ها از بلندی آویزان است و در هر ارتفاعی لازم باشد  جلوی د ست معلول و سالمند  قرار می‎گیرد  تا انجام کارهای باغبانی میسر و آسان باشد .

افرادی هستند  که می‎توانند  به صورت نشسته کار کنند ، برای آنان هم فضای مناسبی در نظر گرفته شده است.

ایجاد کار و اشتغال ، به وجود آوردن نشاط و روحیه بهتر در مددجو و کسب درآمد  از جمله اهداف این طرح بوده است.

آلاچیق‎های متعددی در فضای اطراف این آسایشگاه با ارتفاع مناسب احداث شد ه‌‎اند  که درختان انگور بر بالای آنها دیده می‎شود ، به‌طوری که چیدن انگور برای معلول امکان‎پذیر است.

گلخانه زمستانی جهت کشت و کار در فضای سرپوشیده نصب و مورد  استفاده قرار دارد .

تمامی این امکانات سبب می‌شود  سالمندان و معلولان روحیه بهتری پیدا کنند  و به زندگی امید وارتر شوند .

پزشکان در انگلیس دریافته‌اند ، فعالیت‌های ساد ه‌ای از قبیل باغبانی یا تعمیر یک دوچرخه می‌تواند  از سلامت روان محافظت و به مردم در برخورداری از زندگی پربارتر کمک کند .

فعالیت‌هایی مانند  ورزش و سرگرمی‌هایی از قبیل باغبانی یا پیاده‌روی آرام روزانه موجب احساس بهتری در فرد و حفظ تحرک و تند رستی می‌شود . همچنین در یادگیری کار با یک وسیله، مثل باغبانی، چالش و رضایت موجب احساس لذت و اعتماد  در فرد  می‌شود .

● گل‌های ضد استرس

گیاهانی که آنها را می‌کارید ، آب می‌دهید  و از آنها مراقبت می‌کنید پیش از هرکس د یگر جواب خوبی‌هایتان را می‌د هند . آنها آرامش ‌بخشند  و به شما شادابی هدیه می‌کنند .

کاپلان نیز ازجمله روان‌شناسانی است که معتقد  است طبیعت و محیط سبز نقش بسزایی د ر ارتقای سلامت افراد دارد .

طبق گفته او وقتی‌ فرد  د ر طبیعت قرار می‌گیرد به‌طور غیرارادی توجه و افکارش به طرف گل و گیاه کشیده می‌شود  و با دور شدن فکر از نگرانی‌ها فرد  احساس راحتی‌ و رهایی می‌کند .

طبیعت به فرد  فرصت اکتشاف و یاد گیری تجربه‌های جد ید  را می‌د هد . او همچنین می‌‌افزاید ، وقتی‌ فردی به کارهای باغبانی مشغول می‌شود  با انجام د اد ن و به اتمام رساندن مراحل مختلف کار احساس کارایی و خود ارزشی می‌کند .

گفته می‌شود  یک ارتباط ذاتی بین باغبانی کردن و امید واری وجود  دارد . برای این که کشت یک دانه مستلزم امید ، انتظار و پیش‌بینی‌ برای یک نتیجه خوب طبیعی است. در همین راستا، باغبانی یک فرآیند رشد فردی و اجتماعی در نظر گرفته می‌‌شود  که به‌واسطه آن بهبود  فرد  با رشد بذر قرین شده و این روند به عنوان یک وسیله د رمانی به کار گرفته می‌شود .

باغبانی یک فعالیت قابل انعطافی است که با توجه به شرایط و توانایی‌های فردی و محیطی‌ افراد  قابل تغییر است. این فعالیت می‌‌تواند  به شکل‌های‌ مختلفی‌ نظیر فعالیت فردی یا گروهی؛ فعالیت در محیط باز یا داخل ساختمان و در زمینه‌های مختلف مانند  گلکاری، سبزیکاری، کاشت انواع میوه و... صورت گیرد .

● نمونه اروپایی

در بسیاری از کشورهای اروپایی، د ولت‌ها و شورا‌های محلی زمین‌های کشاورزی منطقه‌ای را به قطعات کوچکی‌ تقسیم کرده و آن را با اجاره‌بهای بسیار ناچیز در اختیار مردم قرار می‌د هند .

این زمین‌ها فقط برای کشت سبزیجات و به‌منظور خود کفایی خانواده های داوطلب مورد  استفاده قرار می‌گیرد . تاریخچه این نوع کشت در انگلیس به بیش از یکهزار سال پیش برمی‌گردد .

اخیرا، علاقه‌مندی مردم به مصرف مواد  غذایی طبیعی و سالم باعث رونق گرفتن مجدد  این فعالیت شده است. علاوه بر این جنبه تعاملات اجتماعی و ارتباطی‌ این فعالیت توجه بسیاری از علاقه‌مند ان را به خود  جلب کرده و آن را به عنوان یک تفریح سالم و سازند ه تبد یل کرد ه است.

تا آنجا که امروزه تعداد قابل‌توجهی‌ از مراکز درمان و بهداشت، بازپروری و ترویج سلامت طرح استفاده از این قطعات را جزئی از برنامه‌های مداخله د رمانی خود  کرد ه‌اند . حتی با توسعه شهرهای بزرگ برخی‌ از این قطعات در مراکز د اخلی شهرها حفظ شده و هنوز قابل بهره‌برد اری است.

● گل‌های آرامش‌بخش

همه رنگ‌هایی که د ر طبیعت می‌بینیم چه به صورت نشانه، چه نماد و چه سنبل از نظر روانی اهمیت فراوانی د ر زند گی ما دارند . رنگ‌های موجود  در طبیعت حتی روی عملکرد فیزیولوژیکی و طبیعی بدن ما تاثیر می‌گذارند و به همین خاطر است که شما د ر یک محیط سرسبز و با تماشای شالیزار حس متفاوتی از وقتی دارید که به تماشای یک دشت گل سرخ یا کوه‌های پوشیده از برف می‌نشینید . ثابت شده رنگ‌ها به خاطر تاثیر بر عملکرد فیزیولوژیکی بدن بر روحیه و روان ما هم تاثیر د ارند .

دکتر فروم کین شواهد ی را از تأثیر رابطه انسان با طبیعت ارائه می‌د هد . به گفته وی تماس با حیوانات اهلی، گیاهان، مناظر طبیعی و درختان اثرات عمیقی روی بهداشت روانی انسان دارد . او در این پژوهش نتیجه‌گیری می‌کند که افراد ی که د ارای رابطه با طبیعت هستند در مقایسه با افراد شهرنشین سلامت جسمی و روانی بالاتری دارند و مشکلات جسمی کمتری از قبیل فشار خون بالا و حملات قلبی به آنها روی می‌آورد .

آنها همچنین توانایی بالایی را برای مقابله با استرس‌های روانی د ارند . او اشاره می‌کند  که تماس با گیاهان و د رختان از طریق فعالیت‌های باغبانی می‌تواند منجر به افزایش سلامت جسمی و روانی شود . برای مثال وجود  گیاهان و گلدان‌های گل د ر محیط اد اره و کار منجر به احساس آرامش می‌شود .

بر پایه یافته‌های محققان و روان‌شناسان فعالیت‌های باغبانی مانند  کاشتن گل‌ها، دروکردن محصولات کشاورزی و کندن علف‌های هرز می‌تواند منجر به افزایش سلامت جسم و روان، عزت نفس، اعتماد به نفس، مهارت‌های اجتماعی و کیفیت زندگی بشود .

امروزه در برخی از کشورهای اروپایی انجام فعالیت‌های باغبانی برای کاهش بعضی از بیماری‌های روانی، به ویژه افسردگی توصیه می‌شود .

● پیاده‌روی درست برای سالمندان

پیاده‌روی برای افراد سالمند  و میانسال توصیه می‌شود ، اما بایدبرای این کار ملاحظات پزشکی و ورزشی را حتما رعایت کنید .

شما با یک برنامه پیاده‌روی که به آرامی شروع شد ه و به‌طور تد ریجی سرعت و مسافت آن افزایش یافته است، پس از مدتی می‌توانید  توانایی‌های تنفسی خود را به حد یک فرد جوان برسانید . بهتر است قبل از شروع پیاده‌روی با حرکات کششی، عضلات خود  را گرم کنید . سپس برای مدت ۱۰ تا ۱۵ دقیقه پیاد ه‌روی کنید .

مدت پیاده‌روی را به تدریج افزایش دهید ، تا حد اکثر به یک ساعت در روز برسد . بهتر است پیاده‌روی را د ر دو نوبت صبح و عصر و هر بار ۳۰ دقیقه انجام دهید . اگر توانایی انجام ۳۰ دقیقه پیاده‌روی مد اوم را ند ارید ، می‌توانید به جای آن سه پیاده‌روی ۱۰ دقیقه‌ای داشته باشید . برای پیاده‌روی مسیری هموار و با هوای تمیز انتخاب کنید .

یک بطری آب همراه خود داشته باشید .کفش‌های راحت، کاملا اندازه و بند د ار و جوراب‌های ضخیم نخی که عرق پا را جذب و پاها را حفظ کند، بپوشید .

لباس‌های راحت، سبک و متناسب با دمای هوا بپوشید . در تابستان لباس‌های با رنگ روشن بپوشید و در زمستان به جای یک لباس ضخیم، چند  لباس نازک‌تر بپوشید تا بتوانید به تدریج با گرم شدن بدن در حین پیاده‌روی، لباس ‌های خود را کم کنید .

زهره زیارتی