رفع حوایج مؤمنین

‏"لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب و لکن البر من آمن بالله و الیوم الاخر و الملائکه و الکتاب و النبیین و آتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل …

‏"لیس البر ان تولوا وجوهکم قبل المشرق و المغرب و لکن البر من آمن بالله و الیوم الاخر و الملائکه و الکتاب و النبیین و آتی المال علی حبه ذوی القربی و الیتامی و المساکین و ابن السبیل و السائلین و فی الرقاب و اقام الصلوه و اتی الزکاه و الموفون بعهدهم اذا عاهدوا و الصابرین فی الباساء و الضراء و حین الباس اولئک الذین صدقوا و اولئک هم المتقون"(بقره: ۱۷۷).‏

از قرآن مجید استفاده می‌شود که آنچه به سود مردم باشد، پایدار و جاوید خواهد بود و آنچه سودمند نباشد، مانند کف روی آب بزودی از میان می‌رود و اثری از آن باقی نمی‌ماند، همچنان که می‌فرماید: "فاما الزبد فیذهب جفاء و اما ما ینفع الناس فیمکث فی الارض کذلک یضرب الله الامثال اما کفها به بیرون پرتاپ می‌شوند، ولی آنچه به مردم سود می‌رساند(آب یا فلز خالص) در زمین می‌ماند؛ خداوند این‌چنین مثال می‌زند"(رعد:۱۷). امام صادق (ع) در تفسیر آیه شریفه "و جعلنی مبارکا این ما کنت"(مریم: ۳۱) که درباره حضرت عیسی (ع) نازل گشته می‌فرماید: "مقصود از جعلنی مبارکا"؛ "جعلنی نفاعاً" می‌باشد، یعنی خداوند عیسی را برای مردم بسیار سودمند قرار داد.

در حدیث دیگری آمده است: آن گاه که از رسول خدا (ص) پرسیدند: محبوبترین مردم کیست؟ فرمود: آن کس که وجودش برای مردم سودمندتر باشد. امام صادق (ع) می‌فرماید: "هر کس هفت بار خانه خدا را طواف کند خداوند عز و جل برای او ثواب شش هزار حسنه می‌نویسد و شش هزار گناه از نامه عمل او محو می‌کند و شش هزار درجه به او می‌دهد (آن‌گاه اسحاق بن عمار اضافه می‌کند که امام فرمود: خدا شش هزار حاجت او را برمی‌آورد) و سپس امام صادق (ع) فرمود: برآوردن حاجت مومن برتر از ده طواف است"(بحارالانوار، ج۷۱، ص ۳۲۶). از رسول خدا(ص) نیز روایت شده: "بنده‌ای از بندگان خدا در اثر اینکه شاخه خاری را از سر راه مسلمین برداشت، اهل بهشت شد"(سفینه البحار، ج۳، ص ۸۲).‏

بعضی از مردم گمان می‌کنند که عبادت تنها به نماز خواندن و روزه گرفتن است و پاره‌ای از اینان به حدی در غفلت و نادانی و خودخواهی فرو رفته‌اند که اگر در برابر دیدگانشان مردم از گرسنگی جان دهند هیچ متاثر نمی‌شوند. در حالی که این تصور برخلاف منطق قرآن است، همچنان که در آیه صدر بحث آمده است: "نیکی تنها این نیست که (به هنگام نماز) روی خود را به سوی مشرق و (یا) مغرب کنید بلکه نیکی (و نیکوکار) کسی است که به خدا و روز رستاخیز و فرشتگان و کتاب (آسمانی) و پیامبران، ایمان آورده، و مال (خود) را، با همه علاقه‌ای که به به آن دارد، به خویشاوندان و یتیمان و مسکینان وواماندگان در راه و سائلان و بردگان، انفاق می‌کند، نماز را بر پا می‌دارد و زکات را می‌پردازد، و (همچنین) کسانی که به عهد خود، به هنگامی که عهد بستند، وفا می‌کنند و در برابر محرومیتها و بیماریها و در میدان جنگ استقامت به خرج می‌دهند، اینها کسانی هستند که راست می‌گویند (و گفتارشان با اعتقادشان هماهنگ است) و اینها هستند پرهیزکاران".‏

مکرر دیده شده که برخی افراد حتی در مسافرتهای عبادی مانند زیارت و حج، تمام اوقات خود را به زیارت و دعا و اعمال مستحبه فردی می‌گذرانند و هیچ کمکی به همراهان و همسفران خود نمی کنند با اینکه می‌دانند در میان آنها افراد ضعیف و ناتوان فراوان وجود دارند که سخت به کمک و مساعدت نیازمندند. در هر حال، یکی از اسباب سلوک، حسن سلوک با مردم و حس خیرخواهی نسبت به بندگان خداست و این احساس، انسان را از خودخواهی و خودبینی باز می‌دارد و به اخلاق الهی و ملکوتی متخلق می‌سازد. خداوند متعال می‌فرماید: "همچنان که خداوند با فضل و رحمت با شما رفتار می‌کند، شما نیز نسبت به یکدیگر دارای فضل و نیکی باشید "و لا تنسوا الفضل بینکم" مبادا این رابطه فطری و الهی را فراموش کنید.

رضا جاودان