كمبود نیروهای متخصص جبران می شود

وضعیت علمی مؤسسات و مراكز تحقیقاتی یكی از مهم ترین مباحث قابل طرح در رشد و توسعه اقتصادی صنعتی كشورها محسوب می شود بی دلیل نیست كه در اغلب نقاط جهان به جز مراكز دانشگاهی كه اقدام به آموزش نیروهای متخصص در رشته های گوناگون می كنند, موسساتی نیز با اهداف خاص تاسیس و به صورت عملی نه صرفا تئوری اقدام به آموزش نیروها در عرصه های گوناگون می كنند افرادی كه بتوانند نیاز صنایع كشور به نیروهای كارآمد را پاسخگو باشند اغلب كشورهای در حال توسعه در تحلیل نهایی خود به این نتیجه رسیده اند كه تنها راه از بین بردن فاصله عقب ماندگی آن ها با كشورهای پیشرفته, تمسك به دانش و فناوری برای نیل به توسعه در عرصه های گوناگون است

علی رغم اعلام نظر مساعد مسئولان در خصوص مورد تاییدبودن مدارك فارغ التحصیلان دوره های علمی _ كاربردی، هم اكنون تعدادی از این افراد موفق به اشتغال در واحدهای مربوطه نشده اند. این درحالیست كه فارغ التحصیلان فوق با امید به اشتغال و با تكیه بر عملی بودن آموزش ها، نگرش مثبتی نسبت به آینده فعالیت كاری خود داشته و دارند.رئیس گروه آموزش وزارت صنایع و معادن ازجمله افرادی است كه این دوره ها را كاملا تایید می كند.مهندس حبیب اعتماد می گوید: هدف اصلی از دوره های علمی _ كاربردی تربیت نیروهای كاربردی با كار عملی به جای صرفا تئوری و تربیت نیروهای متخصص برای واحدهای تولیدی است.وی در مورد نحوه راه اندازی این دوره ها اظهار می كند: موسسه های آموزشی و پژوهشی پیش از آنكه درخواست خود مبنی بر دوره های علمی _ كاربردی را ارایه كنند، باید اقدام به یك نظرسنجی از طریق مكاتبه با واحدهای تولیدی نمایند. پس از این مرحله، موسسه بر حسب دوره ای كه می خواهد راه اندازی كند به مراجع ذی ربط باید مراجعه نماید. به عنوان مثال اگر درخواست، مربوط به بخش صنعت باشد ابتدا موسسه درخواست خود را به وزارت صنایع ارایه می كند، پس از بررسی آن از سوی وزارتخانه درخواست فوق به دانشگاه علمی _ كاربردی فرستاده می شود كه درصورت تصویب در شورا نهایتا به وزارت علوم و دفتر گسترش برای اخذ مجوز نهایی می رود.

وی می گوید: دوره های این موسسات علمی _ كاربردی شامل پودمانی، ترمی و كارشناسی است كه مدارك آن مورد تایید وزارت علوم است و در برخی رشته ها مانند یك سری از رشته های فنی و مهندسی، درخواست اشتغال از سوی واحدهای تولیدی بالاست چنانچه هنوز افراد فارغ التحصیل نشده اند امكان كار برایشان وجود دارد.

وی به كمبود نیرو در مقطع كاردانی در زمینه های مختلف در واحدهای تحت پوشش وزارت صنایع اشاره می كند و در پاسخ به این پرسش كه چرا بعضی از واحدهای صنعتی نظیر ایران خودرو به دنبال اشباع نیروی كاری درصدد اخراج و بازخرید تعدادی از نیروها هستند، اظهار می كند: این مساله ناشی از وجود تعدادی نیروی كاری دیپلمه و زیر دیپلمه است كه در گذشته جذب شده اند. نیروهای كاردانی و كاردانی به بالای شاغل در این قبیل مجموعه ها اخراج و بازخرید نخواهند شد.

اشرف سمنانی: تشكیل ۵۰ واحد آموزشی درون واحدهای صنعتی

باید گفت با حركت صنعت به سمت صنایع پیشرفته نیاز بیشتری برای تخصصی ترشدن آموزش ها احساس می شود، چراكه هرچقدر فرایندها پیشرفته تر شوند، تخصصی ترشدن آن ها مهم تر می شود نه عمومی بودنشان.در كشورهای پیشرفته با اندكی توجه به هرم نیروی انسانی متوجه می شویم ۲۵ درصد از جمعیت دارای تحصیلات لیسانس به بالا، ۲۵ درصد تكنسین و بقیه در رشته های پایین تر فعال هستند، اما این درصد در كشور ما به ویژه در مقاطع تكنسین و لیسانس به بالا كمتر از استانداردهای موردنظر است.مهندس رضا اشرف سمنانی قائم مقام معاونت برنامه ریزی و توسعه فناوری وزارت صنایع هدف اصلی تشكیل دوره های علمی _ كاربردی را جبران كمبود نیروهای متخصص به ویژه در بخش صنعت كشور می داند و می گوید: این دوره ها با هدف تربیت نیروهای كاربردی و تكنسین تشكیل شده اند تا بحث های نظری كه به درد كار اجرایی نمی خورند حذف شوند.

وی به حضور بخش های دولتی و خصوصی در این عرصه اشاره می كند و می افزاید: با راه اندازی این دوره ها مشخص شد كه برخی از افراد استعداد بالاتری دارند و این چنین نبود كه فقط در مقطع تكنسین بحث كاربردی نباشد، حتی در مقاطع دكترا، لیسانس و فوق لیسانس نیز مقداری مشكل وجود داشت. از این رو كه زمینه ادامه تحصیل در دوره های كارشناسی ناپیوسته برای این افراد مهیا گردید.اشرف سمنانی درباره تفاوت دوره های علمی _ كاربردی با رشته های نظری اظهار می كند: در رشته های نظری مشتری مشخص نیست و موضوع عمومی است، اما در دوره های علمی _ كاربردی به یك موضوع كاملا ریز و تخصصی نگاه می شود، از این روست كه فارغ التحصیلان در این رشته ها سریع تر به كاربرد می آیند.وی بر این باور است كه بسیاری از دوره هایی كه در رشته های نظری وجود ندارد در دوره های علمی _ كاربردی وجود دارند چراكه نوع تقسیم بندی رشته ها متفاوت است به نحوی كه افراد می توانند تا دوره های فوق لیسانس به ویژه در بخش های طراحی و تكنولوژی با دید علمی _ كاربردی ادامه تحصیل دهند.

وی در پاسخ به اینكه وضعیت بهینه بودن واحدها چگونه ارزیابی می شود، می گوید: از آنجا كه افراد فارغ التحصیل بلافاصله با واحدهای مصرف كننده در تماسند، لذا اگر كارآیی نداشته باشند به دنبال دخیل بودن دستگاه های اجرایی به سرعت واحدهای فوق بهینه خواهند شد.

وی در مورد دوره های پودمانی نیز اظهار می كند: در این دوره ها در یك رشته با یك پودمان تخصصی مورد نیاز آموزش داده می شود و نیازی به گذراندن درجات دیگر وجود ندارد. این امر خود باعث افزایش بهره وری می گردد.وی اذعان می كند: اغلب واحدهای علمی _ كاربردی در مجاورت واحدهای صنعتی ایجاد شده اند تا حداقل بین ۵۰ تا ۱۰۰ درصد فارغ التحصیلان جذب واحدهای متقاضی شوند.وی می گوید: بیش از ۵۰ واحد آموزشی درون واحدهای صنعتی و كنار آنها شكل گرفته اند كه خود واحدهای صنعتی متقاضی تشكیل آنها بوده اند.

اجرای طرح كارورزی فارغ التحصیلان جوان دانشگاهی در سایر نهادها

برقراری ارتباط میان علم و صنعت كه جزو لاینفك توسعه صنعتی _ اقتصادی به شمار می آید، مسلما با تكیه صرف بر دوره های علمی- كاربردی میسر نمی شود بلكه اقدامات دیگری نیز در كنار این دوره ها باید انجام پذیرد.قائم مقام معاونت برنامه ریزی و توسعه و فناوری وزارت صنایع این عبارت را تایید می كند و در پاسخ می گوید: طرح كارورزی یا طرح فاجت (فارغ التحصیلان جوان دانشگاهی) از ۵/۳ سال گذشته در وزارت صنایع و مجموعه های ذی ربط درحال اجراست كه براساس آن از فارغ التحصیلان دوره های نظری دانشگاه در رشته های تحصیلی خودشان نیز بهتر استفاده خواهد شد.وی بر این باور است كه این طرح منجر به علمی كردن بخش صنعت می شود چنانچه طی مدت یادشده جمعاً ۱۰هزار نفر در مقاطع تحصیلی لیسانس به بالا به كار گرفته شده اند.وی مدت طرح یادشده را یكسان بیان می كند و می گوید: به مدت ۱۱ ماه، ۵۰ درصد حقوق از سوی دولت و ۵۰ درصد مابقی از طرف كارفرما پرداخت می شود و اگر پس از دوره فوق مقرر گردید كارورز در واحد مربوطه یا واحدهای خصوصی یا دولتی مشابه به ادامه كار بپردازد، كل حقوق از سوی كارفرما پرداخت خواهد شد.

وی عنوان می كند حداقل ۸۰ درصد از كارورزان معرفی شده به واحدها امكان ادامه فعالیت در واحد كاری خود یا واحد مشابه را پیدا می كنند.

اشرف سمنانی می گوید: طرح موفق وزارت صنایع براساس تصویب آن در قانون برنامه به سایر بخش ها و نهادهای كشور هم منتقل شده و متقاضیان با مراجعه مستقیم به نهادها می توانند اقدام كنند.

وی با اشاره به این موضوع كه افراد می توانند در رشته كاری خود كارآفرین شوند، می افزاید: در راستای كارآفرین شدن این افراد طرح مبتكرین را هم داریم.وی تاكید می كند: به افرادی كه می خواهند در راستای این طرح اقدام به ساخت نمونه صنعتی بكنند، وام كم بهره ۶ درصد با بازپرداخت ۲ تا ۴ ساله بسته به زمان اجرای طرح پرداخت می شود.وی می گوید: فعالیت بیش از ۵۶ درصد از مبتكران در بخش صنعتی كاربرد قابل توجهی داشته است و زمینه ادامه فعالیت آنان در مقیاس صنعتی را در پی داشته است.وی در خصوص اخذ وام از سوی مبتكران نیز اظهار می كند: این اشخاص یا با مراجعه مستقیم به بانك ها وام می گیرند یا اینكه پس از موفقیت در نمونه صنعتی خود با اخذ مجوز از واحد صنعتی، ظرف چند ماه وام مورد نیاز را دریافت می كنند.

وی سقف وام را بسته به نوع فعالیت متفاوت می داند و می گوید: در پرداخت میزان وام محدودیتی وجود ندارد.