سال نو مبارک

بهترین فیلم های کریسمسی تاریخ سینما به انتخاب مجله امپایر

در آستانه آغاز سال نو و در ایام کریسمس هستیم. به همین مناسبت مجله امپایر در نظرسنجی از خوانندگانش خواسته که فیلم‌های برتر مربوط به کریسمس و سال نو را انتخاب کنند. همان‌طور که در مقدمه‌ای که امپایر بر این نظرسنجی نوشته آمده، ایام کریسمس را با فیلم‌های کریسمسی دوست داریم. رسم دیدن فیلم‌هایی که بابانوئل شخصیت اصلی‌شان است یا به هر ترتیبی به سال‌نو می‌پردازند، چند دهه است که با دوستداران سینما همراه شده. لذت دیدن فیلم‌های کریسمسی در ایام سال نو را با هیچ چیز نمی‌توان عوض کرد و این هم انتخاب خوانندگان امپایر:

● مکان‌های تجاری(۱۹۸۳)

▪ کارگردان: جان لندیس

▪ بازیگران: دن آکروید، ادی مورفی، جیمی لی‌کرتیس.

این داستانی است که حوالی کریسمس اتفاق می‌افتد درباره دو مرد بانکدار شریر که به جزای کارهای‌شان می‌رسند اما «مکان‌های تجاری» تنها تا همین جا با فیلم‌های کاپرا قابل قیاس است اما مشخص است که جورج بیلی (قهرمان فیلم کاپرا در چه زندگی شگفت‌انگیزی است) هرگز مثل ادی مورفی اینطور تند و عامیانه و به سبک مردم کوچه و خیابان صحبت نمی‌کند. با این وجود هر دو فیلم داستان‌های اخلاقی دارند و از آنجا که تمام داستان «مکان‌های تجاری» زمان کریسمس اتفاق نمی‌افتد، آن قسمتی از فیلم که برادران دوک زندگی آکروید را نابود می‌کنند، باعث می‌شود که فیلم از قالب یک فیلم کریسمسی الکی خوش فاصله بگیرد.

● تنها در خانه۲‌(۱۹۹۲)

▪ کارگردان: کریس کلمبوس

▪ بازیگران : مک ‌کالی کالکین،‌کاترین اوهارا، جان هیرد و جو پشی.

خب این دنباله مایه شرمندگی نیست. سازندگان «تنها در خانه» این بار قهرمان‌شان را از خانه‌اش دور کردند تا به این ترتیب شاید فیلم‌شان از قسمت اول پیشی بگیرد و هیجان‌انگیزتر شود. با وجود اینکه این ایده باعث شده که کمی بیش از اندازه فیلم دچار اغراق شود و تیتراژ هم غلط‌انداز به نظر برسد اما به هرحال فیلم فرصت بیشتری در اختیار قهرمانش قرار داده تا خودی نشان بدهد. البته ناگفته نماند که با دیدن این قسمت «تنها در خانه» به فکرمان می‌رسد که کاترین اوهارا و جان هیرد به عنوان والدین بی‌توجه باید زندانی شوند. یک بار گمکردن بچه ممکن است از روی بدشانسی باشد اما وقتی برای دومین بار این اتفاق می‌افتد دیگر ناشی از بی‌دقتی و حواس‌پرتی است.

● قطار سریع‌السیر قطبی(۲۰۰۴)

▪ کارگردان: رابرت زمه‌کیس

▪ صداپیشگان: تام هنکس، لزلی زمه‌کیس و پیتر اسکولاری.

این اولین فیلم انیمیشن کامپیوتری رابرت زمه‌کیس، ضیافت چشم‌نوازی برای چشم‌های خسته و کدر است. فیلم صحنه‌های اکشن هیجان‌انگیزی دارد(به خصوص اگر به صورت ۳d و روی پرده ببینید). در این قطار جادویی که بچه‌ها را به قطب شمال و به دیدن بابانوئل، پدر کریسمس، می‌برد، زیبایی عجیب و غریبی وجود دارد. فیلم همچنین به تام هنکس این شانس را می‌دهد که بتواند در شش نقش متفاوت صداپیشگی کند. هرچند هنکس نتوانسته رکورد الک گینس را در «قلب‌های مهربان و نیم‌تاج» بشکند که در هشت نقش ظاهر شد، اما حضور قابل تحسینی داشته است.

● سانتا کلوز(۱۹۹۴)

▪ کارگردان: جان پسکوئین

▪ بازیگران: تیم آلن و پیتر بویل.

فرض بر این است که خوانندگان جوانتر امپایر با دیدن اسم این فیلم حس نوستالژی بهشان دست دهد. تیم آلن سعی کرده تا با اضافه کردن داستان غمگین پدری که از همسرش طلاق گرفته و نمی‌تواند زندگی پسرش را روبه‌راه کند، فیلمش را احساساتی‌تر و ترحم‌برانگیزتر کند. این پدر سانتا کلوز را روی پشت‌بام خانه‌اش پیدا می‌کند و مجبور می‌شود تا به جای او نقش پدر کریسمس را بازی کند. هرچند صحنه‌ها و شخصیت‌های فیلم کلیشه‌ای هستند اما فیلم همچنان می‌تواند خودش را سرپا و بامزه نگهدارد.

جان رینولدز در نقش پدرخوانده و دیوید کرامهولتز در نقش الف،‌برای تماشاگران جذاب و بانمک هستند.

● بازگشت بتمن(۱۹۹۲)

▪ کارگردان: تیم برتون

▪ بازیگران: مایکل کیتون، میشل فایفر.

ممکن است از این انتخاب تعجب کنید ولی چرا؟این یک فیلم کریسمسی است. دومین فیلم بتمنی برتون،‌ یک جدال هوشمندانه و سرسخت با حضور شخصیت‌های شروری است که تردستی می‌کنند. جدال در فستیوالی کریسمسی اتفاق می‌افتد. بتمن، زن گربه‌ای، پنگوئن و ماکس شرک، روی برف‌های کریسمس با هم دست‌وپنجه نرم می‌کنند و در این مبارزه‌شان حتی دکورهای کریسمسی را هم بی‌نصیب نمی‌گذارند و هر جا لازم است آنها را به طرف هم پرت می‌کنند. درخت کریسمس یک مکان مناسب برای پنهان شدن خفاش‌هاست. این فیلم یک اکشن عظیم، یک کمیک بوک پرسروصداست که باید بیشتر از اینها تحویل گرفته می‌شد.

● معجزه در خیابان سی‌وچهارم

▪ کارگردان: جورج سیتون، لس میفیلد.

▪ بازیگران: مورین اوهارا، ناتالی وود، ریچارد آتن‌بورو.

ممکن است وقتی اسم این فیلم می‌آید، خوانندگان متوجه نشوند که منظور نسخه اصلی آن محصول سال ۱۹۴۷ است یا نسخه بازسازی شده‌ای که در سال ۱۹۹۴ به بازار آمد اما هر کدام هم که باشد ارزش آمدن اسمش در این فهرست را دارد. نسخه اصلی پشت تصاویر سیاه و سفیدش یک جور معصومیت و درخشش و زیبایی را پنهان کرده. نسخه بازسازی شده هم به لطف درخشش ریچارد آتن‌بارو در نقش کریس کرینگل دوست‌داشتنی از آب درآمده. گرچه برخی صحنه‌ها بابانوئلش شبیه به اپیزودهای کریسمسی الی مک بیل درآمده و بازیگر نقش کودک است که صحنه را اداره می‌کند و می‌درخشد اما با این وجود فیلم از آنچه به‌نظر می‌رسیده بهتر از آب درآمده.

● چگونه گرینچ کریسمس را دزدید؟(۲۰۰۰)

▪ کارگردان: ران هاوارد.

▪ بازیگران: جیم کری، جفری تامبور.

با وجود همه رنجی که جیم کری زیر آن گریم سنگین تحمل کرده،‌ با این همه در این اقتباس از شعر دکتر سئوس عالی ظاهر شده. فیلم از نسخه انیمیشن آن که در سال ۱۹۶۶ ساخته شد، گریم و صحنه‌های شگفت‌آوری داشت و آزادی‌عمل بیشتری دارد.

● همه جا طنین زنگ‌هاست!(۱۹۹۶)

▪ کارگردان: برایان لوانت

▪ بازیگران: آرنولد شوارتزنگر، جیمز بلوشی و فیل هارتمن

برای بسیاری از والدینی که فشار و استرس زیادی تحمل می‌کنند، این فیلم که داستانش درباره پدر ناامیدی است که می‌خواهد پسرش را خوشحال کند، احتمالا خیلی قابل درک است و شاید به همین دلیل هم در فهرست ما چنین رتبه‌ای را توانسته کسب کند. گرچه اکثر والدین قدرت و توانایی شوارتزنگر را در اداره چنین موقعیتی ندارند.

● اجنه (۱۹۸۵)

▪ کارگردان: جو دانته

▪ بازیگران: زاک گالیگان، جکی ژوزف، فوب کیتس

این احتمالا بامزه‌ترین فیلم هیولایی سینماست که همه تزئینات و تجملات کریسمسی را رمزگشایی می‌کند و یکی از تراژیک‌ترین پدرهایی را دارد که سعی می‌کند نقش سانتا کلوز را برای فرزندش بازی کند.

● داستان کریسمس (۱۹۸۳)

▪ کارگردان: باب کلارک

▪ بازیگران: پینر بیلینگسلی، ملیندا دیلون، دارن مک‌گاوین.

این فیلم که یکی دیگر از تلاش‌های دهه ۸۰ برای ایام کریسمس است را در انگلستان کسی به یاد نمی‌آورد اما در آمریکا فیلم بسیار محبوبی است. فیلمی که ماجراجویی‌های رالف جوان در فصل تعطیلات اتفاق می‌افتد. فیلم برمبنای تلاش‌های رالف است که می‌خواهد پدر و مادر و حتی سانتا کلوز را قانع کند که به عنوان هدیه کریسمس یک تفنگ بزرگ به وی بدهند. همه از جمله بابانوئل و معلم رالف معتقدند که تفنگ برای یک بچه ۹ ساله هدیه خطرناکی است که احتمالا با آن به خودش صدمه می‌زند ولی رالف در تصمیمش مصمم است.

● سرود کریسمس عروسک‌ها‌(۱۹۹۲)

▪ کارگردان: برایان هنسن.

▪ بازیگران: مایکل کین، فرانک اوز، استیون مک‌اینتاش.

مایکل کین برای گروهی از عروسک‌ها آواز می‌خواند.قاعدتا نباید ایده خوبی باشد ولی جالب اینجاست که عالی از کار درآمده. این عروسک‌ها به نوعی با داستان زمستانی چارلز دیکنز همخوانی دارند اما از سوی دیگر هم سبک آنارشیستی کمدی خودشان را هم به همراه می‌آورند. کین یکی از باوفاترین اسکروج‌های تاریخ سینماست و گونزو که در قرن نوزدهم جایی نداشته یکی از بهترین راویان است که بیشتر ادای دین به کتاب از لحن و زبان وی می‌آید.

● عشق واقعی (۲۰۰۳)

▪ کارگردان: ریچارد کرتیس

▪ بازیگران: هیو گرانت، اما تامپسون، کالین فرث

این فیلم کریسمسی دوست‌داشتنی، بهترین فیلمی است که این فصل از سال می‌شود تماشایش را توصیه کرد. همیشه در فیلم‌های کریسمسی داستان‌های غمگینی هم برای ما وجود دارند. اینجا وفاداری لورا لینی به برادرش و قلب شکسته اما تامپسون است که زنگ‌های صداقت و حقیقت را به صدا درمی‌آورند.

● کابوس پیش از کریسمس (۱۹۹۳)

▪ کارگردان: هنری سلیک

▪ صداپیشگان: دنی الفمن،‌کریس ساراندون، کاترین اوهارا.

فوق‌العاده‌ترین چیز درباره این استاپ‌موشن کلاسیک‌هنری سلیک، که اقتباسی از داستان تیم برتون است،‌ این است که بعد از هالووین تا زمان فرا رسیدن کریسمس هرموقع که خواستید می‌توانید این فیلم را نگاه کنید و به شما کمک می‌کند که خیلی زودتر از فرارسیدن سال نو در حال و هوا و اشتیاق آن روزها قرار بگیرید.

● سانتای بد ‌(۲۰۰۳)

▪ کارگردان: تری زویگوف

▪ بازیگران: بیلی باب تورنتون، تونی کاکس، برت کلی.

همه ما سانتا را می‌شناسیم، درست است؟همان مرد چاق و بذله‌گو و نجیبی که هر شب کریسمس وارد خانه می‌شود. البته استثنایی هم هست. در این یکی فیلم سانتا دائم‌الخمری است که مدام فحش می‌دهد و سیگار می‌کشد. بیلی باب‌تورنتون برای بازی در این نقش‌زاده شده و دست آخر هم توسط کودکی به آرامی سر به راه می‌شود اما نه یک کودک نازنازی بلکه چاق‌ترین و عجیب‌ترین پسر بچه‌ای که در تاریخ سینما دیده‌اید.

● هجو ملی تعطیلات کریسمس(۱۹۸۹)

▪ کارگردان: جرمیا.اس.چچیک

▪ بازیگران: چوی چیس، جولیا لوییس دریفوس، دنی کواید.

این دومین فیلم این فهرست است که فیلمنامه‌اش را جان هیوز نوشته. این فیلم درباره یک مرد خانواده است که بیشترین تلاشش را می‌کند تا یک کریسمس خانوادگی شاهکار برای خانواده‌اش فراهم کند اما انتظاراتش با شکست روبه‌رو می‌شود. طرح داستان در اصل برمبنای قانون مورفی است؛ هر چیزی که امکان خراب شدن داشته باشد، خراب می‌شود.

● اسکروچ (۱۹۸۸)

▪ کارگردان: ریچارد دونر

▪ بازیگران: بیل مورای، جان فورسایت، رابرت میچم.

فیلم‌های زیادی از روی داستان کریسمس ساخته شده و روایت‌های زیادی از این داستان وجود دارد اما وقتی نوبت به مدیوم سینما می‌رسد این احتمالا بهترین فیلمی است که ساخته شده. ابنزر اسکروچ از یک مرد سرد و سنگدل تبدیل به یک تهیه‌کننده تلویزیونی خوش‌قلب می‌شود. به‌رغم رفتار نفرت‌انگیز شخصیت اسکروچ، بیل مورای یکی از دوست‌داشتنی‌ترین شخصیت‌های کارنامه‌اش را بازی می‌کند.

● تنها در خانه (۱۹۹۰)

▪ کارگردان: کریس کلمبوس

▪ بازیگران: مک‌کالی کالکین، جو پشی، دنیل استرن و کاترین اوهارا.

این در اصل یک انیمیشن کوتاه بوده که جان هیوز فیلمنامه‌اش را نوشته بود و تبدیل به فیلم شد. «تنها در خانه» ممکن است خیلی هوشمندانه و شاهکار نباشد اما بی‌تردید سرشار از شوخی‌‌های بامزه و خنده‌دار است و دیدن آن لذتبخش است. فیلم به راه و روش خودش به اهمیت عشق و خانواده اشاره می‌کند. این فیلم به اندازه «چه زندگی شگفت‌انگیزی است» کاپرا روی این سوژه‌ها تاکید دارد.

● چه زندگی شگفت‌انگیزی است‌ (۱۹۴۶)

▪ کارگردان: فرانک کاپرا

▪ بازیگران: جیمز استوارت، دانا رید،‌لیونل بریمور.

فیلم کلاسیک جاودان کاپرا هرچند در صدر فهرست ما قرار نمی‌گیرد ‌اما این مهم‌ترین فیلم کریسمسی است که باید دید. دیدن داستان جورج بیلی،‌مردی که می‌خواهد کارهای خوب انجام دهد ‌اما در نهایت آنقدر شکست می‌خورد که تصمیم به خودکشی می‌گیرد،‌سخت است. و دیدن دنیا بدون حضور نیت خوب این مرد، که خوشبختانه با دخالت فرشته برایم میسر می‌گردد، سخت‌تر هم هست اما پایان خوش فیلم ارزش همه اینها را دارد و فیلم را به جای یک اثر هنری کوچک و بی‌اهمیت تبدیل به یک فیلم کریسمسی بزرگ می‌کند.

● اِلف ‌(۲۰۰۳)

▪ کارگردان: جان فاورو

▪ بازیگران: ویل فرل، جیمز کان،‌باب نیوهارت.

فیلمی که به تازگی و چند سال است وارد جدول فیلم‌های کریسمسی شده اما بی‌شک آن‌قدر تاثیرگذار بوده که در فهرست انتخابی هر کس که آن را دیده،‌قرار می‌گیرد و واقعا هم استحقاقش را دارد. وقتی فیلم دسامبر امسال، یک روز یک‌شنبه، از تلویزیون بریتانیا پخش شد،‌اینترنت را منفجر کرد . بس که فیلم دیالوگ‌های فوق‌العاده‌ای داشت که همه جا نقل قول شده بود.

● ‌جان‌سخت (۱۹۸۸)

▪ کارگردان: جان مک‌تیرنان

▪ بازیگران: بروس ویلیس، آلن ریکمن.

این فیلم را بهترین اکشن تاریخ سینما می‌دانند و حالا تبدیل به بهترین فیلم کریسمسی تاریخ سینما هم شده است. شخصیت جان مک‌کلین که بروس ویلیس نقش‌اش را بازی می‌کند کمی شبیه به سانتا کلوز است. هدیه‌ای که او برای کریسمس می‌دهد بهترین هدیه است. او تروریست‌هایی را که در روز کریسمس تصمیم به گروگان‌گیری در میدان ناکاتومی کرده‌اند، نابود می‌کند. نه‌فقط این فیلم برای خوانندگان امپایر بالاتر از درخت‌های کریسمس زیبای فیلم‌های دیگر قرار گرفته، که مطمئن هستیم برای شما هم هیچ چیز به اندازه یک تیرانداز خوش‌نیت جالب نخواهد بود.

مترجم: صوفیا نصراللهی