۵۰ دانشگاه برتر جهان

راه حل دانشگاه های خصوصی برتر دنیا این بوده که براساس نظام پذیرش سخت گیرانه، از ورود دانشجویان پایین تر از سطح اعتبار دانشگاه خودداری کنند.
با بررسی سازمان های آموزش عالی …

راه حل دانشگاه های خصوصی برتر دنیا این بوده که براساس نظام پذیرش سخت گیرانه، از ورود دانشجویان پایین تر از سطح اعتبار دانشگاه خودداری کنند.

با بررسی سازمان های آموزش عالی در سراسر جهان، می توان آنها را در چهار الگوی متفاوت دسته بندی کرد.

الگوی نخست، نظام آموزش عالی با دانشگاه های دولتی رایگان یا بسیار ارزان است که کشورهای اسکاندویناوی، آلمان و فرانسه جزو برترین اجراکنندگان آن در سطح جهان به شمار می روند. در این کشورها بخش خصوصی حضور بسیار کم رنگی دارد و دولت از محل بودجه عمومی و راهکارهای مالیاتی، هزینه های آموزش عالی را به عهده دارد.

الگوی دوم، حضور دانشگاه های دولتی رایگان یا ارزان در کنار دانشگاه های خصوصی است. در این الگو که در برزیل و هند بیشتر دیده می شود، بخش دولتی بیشتر در خدمت پژوهش علمی در سطح گسترده، حمایت از کارکرد فرهنگی دانشگاه و نیز عدالت آموزشی قرار دارد.

در الگوی سوم، دانشگاه های دولتی (عمومی) در کنار دانشگاه های خصوصی فعالیت می کنند؛ ولی تحصیل در آنها مجانی نیست؛ مانند کانادا، آمریکا، انگلستان و ژاپن.

الگوی چهارم نیز به حضور کمرنگ بخش دولتی در آموزش عالی اختصاص دارد که منجر به برعهده گرفتن نقش اصلی آموزش و پژوهش توسط دانشگاه های خصوصی می شود. کره جنوبی مصداق بارز این الگوی چهارم است.

نکته مهمی که در این چهار الگو باید مورد توجه قرار گیرد، مفهوم بخش خصوصی در آموزش است. آموزش عالی خصوصی در الگوی کشورهایی مانند ایالات متحده که از سنت و تجربه ای چند صد ساله برخوردار است، به معنای استقلال و عدم وابستگی مالی دانشگاه به کمک های دولتی و خودکفایی مالی از طریق اخذ شهریه، کمک های مردمی و یا قرارداد با موسسات اقتصادی خصوصی و دولتی برای اجرای طرح های پژوهشی و کاربردی است. دانشگاه خصوصی در این الگو، موسسه فرهنگی، پژوهشی و علمی مستقلی است که دولت در آن دخالتی ندارد. این استقلال به معنای عدم رابطه با دولت نیست، ولی هر نوع همکاری با رعایت اصل خودمختاری حقوقی دانشگاه صورت می گیرد.

راه حل دانشگاه های خصوصی برتر دنیا (و هم چنین دانشگاه های عمومی و ملی در کشورهای پیشرفته) این بوده که براساس نظام پذیرش سخت گیرانه، از ورود دانشجویان پایین تر از سطح اعتبار دانشگاه خودداری کنند و با ارائه کمک هزینه های بلاعوض و انواع بورس های تحصیلی برای دانشجویان با پیش زمینه درخشان، جذابیت ادامه تحصیل در این دانشگاه ها را ایجاد کنند. مالکین و گردانندگان دانشگاه نیز مخارج خود را با اخذ شهریه از دیگر دانشجویان تأمین می کند.

البته این همه چیزی نیست که دانشگاه به دست می آورد. با گردهم آمدن بهترین دانشجویان و اساتید می توان انتظار داشت جریانی مداوم و بدون توقف از ایده های نو و اختراعات و ابتکارها برقرار شود که در درازمدت به منبع بزرگ درآمد دانشگاه تبدیل خواهد شد (با فروش حق انحصاری اختراعات و نوآوری ها و همچنین قراردادهای پژوهشی با بزرگان صنعت)؛ تا جایی که دانشگاهی مانند هاروارد که برترین دانشگاه دنیا در این رده بندی ها تلقی می شود، ثروتی بالغ بر ۳۰ میلیارد دلار کسب می کند.

محمد جویا