اجازه نمی دهم مرا گریم کنند

گفت وگو با جورج کلونی, بازیگر فیلم «بی وزنی»

جورج کلونی پنجاه و دو ساله، یکی از بازیگران مطرح روز سینماست که دستی هم در کارگردانی فیلم‌ها دارد. او که بازیگر فیلم‌های عامه‌پسند و روشنفکرانه است، در عالم فیلمسازی چند فیلم مستقل غیرمتعارف و منتقد‌پسند کارگردانی کرده است.

کارش را به عنوان بازیگر با رسانه تلویزیون شروع کرد و شاید بتوان گفت تنها بازیگر رسانه کوچک است که توانست در دنیای سینما هم موفقیت های بزرگی کسب کند و به یکی از سرشناس ترین بازیگران پرده سینما تبدیل شود. با مجموعه درام و پزشکی ER در دهه ۸۰ مشهور شد و سال ۱۹۹۶ با دو فیلم «یک روز خوب» و «از شفق تا فلق» به صورت بازیگر سینما درآمد. در فیلم های موفقی مثل «بتمن و رابین» (در نقش ابرقهرمان بتمن)، «سه سلطان»، «توفان کامل»، «اوه، برادر تو کجایی؟»، «یاران اوشن»، «بالا در آسمان» و «نوادگان» بازی کرده است. برای «سیریانا» اسکار بهترین بازیگر مرد نقش مکمل را گرفت و در کنار چند بار نامزدی برای دریافت اسکار جایزه بهترین بازیگر مرد، دو بار هم نامزد دریافت جایزه اسکار بهترین کارگردان شد.

«اعترافات یک ذهن خطرناک» (۲۰۰۲) اولین فیلم سینمایی کلونی در مقام کارگردانی است. او «شب بخیر و خوش باشی»، «کله چرمی ها»، «نیمه مارس» و «مقبره های انسان» را هم کارگردانی کرده است. این بازیگر با موهای جوگندمی خود در این گفت وگوی اینترنتی به صحبت درباره بازی در فیلم های مستقل و مردم پسند، فیلمسازی، اسکار و عدم علاقه اش به گریم می پردازد.

کار با چه نوع فیلمسازانی را دوست دارید؟

فیلمسازانی که در زمان فیلمبرداری فیلم هایشان تغییری در فیلمنامه ایجاد نمی کنند یا مقدار تغییرات کم و اندک است. دوست ندارم فیلمنامه های فیلم هایم در زمان کار فیلمبرداری تغییر کند. در حقیقت، من دعوت به بازی در فیلم ها را براساس فیلمنامه هایی قبول می کنم که خوانده ام. اگر قرار باشد آنها در زمان ساخت تغییر کند، دیگر آن فیلمنامه ای نیست که من تمایل به بازی در آنها را داشته ام. نمی دانم چرا برخی فیلمسازان چنین کاری می کنند. من هم چون قرارداد و بازی در آن فیلم را امضا کرده ام، مجبور به بازی هستم و باید خواست کارگردان را بپذیرم.

می توانید به فیلمساز خاصی اشاره کنید؟

کار با برادران کوئن را خیلی دوست دارم. آنها به ندرت چیزی از فیلمنامه را در طول کار تغییر می دهند و اغلب اوقات، فیلم دقیقا براساس فیلمنامه هایشان جلوی دوربین رفته و ساخته می شود. تا به حال اتفاق نیفتاده در طول فیلمبرداری صحنه ای را دوباره بازنویسی کنند. فیلمنامه ای که نوشته اند، همان چیزی است که فیلمبرداری می شود و این خیلی خوب است.

خودتان در مقام کارگردان، چنین کاری را انجام نمی دهید و فیلمنامه را سر صحنه فیلمبرداری دوباره نویسی نمی کنید؟

خیر، چنین کاری نمی کنم. من همان فیلمنامه ای را که خودم یا دیگران نوشته اند، جلوی دوربین می برم. از قبل از فیلمبرداری می دانم چه می خواهم و قرار است چه کاری انجام دهم. به همین دلیل، سر صحنه فیلمبرداری فقط آنچه را قبلا نوشته شده است، فیلمبرداری می کنم. این طور، هم خودم احساس آرامش و امنیت می کنم و هم بازیگران و دیگر عوامل تولید فیلم.

بازی گرفتن از خودتان وقتی کارگردان فیلم هستید سخت است؟

نه خیلی زیاد. البته سعی می کنم در فیلم هایی که کارگردانی می کنم، بازیگر اصلی نباشم تا بتوانم با خیال راحت به کارگردانی بپردازم. نقش هایم در این فیلم ها، نقش مکمل است و نیازی به راهنمایی یا هدایت خیلی زیادی ندارد. در این حالت، فرصت آن را دارم که با بازیگر نقش اصلی کار کنم و سعی ام این باشد که بازی خوبی از او بگیرم. برعکس برخی فیلمسازان بازیگر که معمولا نقش اصلی فیلم هایشان را هم خودشان بازی می کنند، علاقه ای به ایفای نقش اصلی فیلم هایم ندارم. خوشبختانه، هنوز فیلمسازان دیگر ایفای نقش های اصلی فیلم هایشان را به من می سپارند و نگرانی ای از بازی در فیلم های سینمایی ندارم!

شما که بازیگر موفقی بوده و هستید، چرا سراغ فیلمسازی رفتید؟

فیلمسازی را هم به اندازه بازیگری دوست دارم. حقیقت امر را بخواهید، تمام عمرم علاقه ام این بوده فیلم های سینمایی را کارگردانی کنم. عشق به حضور در پشت دوربین، بیشتر از بازی در جلوی دوربین برایم اهمیت داشت، اما کسی حاضر به سرمایه گذاری روی یک فیلمساز جوان ناشناس نبوده و نیست. شما نمی توانید براحتی وارد حرفه فیلمسازی شوید و فیلم مورد علاقه تان را کارگردانی کنید. هیچ تهیه کننده ای حاضر به سرمایه گذاری ۳۰ یا ۴۰ میلیون دلاری روی شما و فیلم تان نیست، ولی وقتی یک بازیگر موفق هستید، اوضاع فرق می کند. در این حالت شما را می شناسند و در این رابطه همکاری بیشتری با شما می کنند. با این حال، وقتی می خواستم اولین فیلمم را سال ۲۰۰۲ در مقام کارگردان بسازم، باز هم با موانع و مشکلاتی همراه بودم. خیلی ها می گفتند تو که یک بازیگر مشهور و موفق هستی، دیگر چرا می خواهی فیلمساز شوی!

خب، شما که موفق و مشهور بودید، واقعا چرا می خواستید فیلمساز شوید؟

در حرفه بازیگری، کاری را انجام می دهم که دیگران می خواهند و نقشی را بازی می کنم که از من خواسته می شود، اما در حرفه فیلمسازی، کاری را انجام می دهم که خودم می خواهم. مضمونی را تبدیل به فیلم می کنم که دغدغه ذهنی خودم است و دلم می خواهد درباره اش صحبت کنم.

در مقام فیلمساز، فروش فیلم هایتان برایتان اهمیت دارد؟

به هر حال جدول گیشه نمایش سینماها در تعطیلات آخر هفته و فروش سه روز اول فیلم ها (یا به قولی فروش افتتاحیه آنها) از اهمیت زیادی برخوردار است. اگر فیلمی با استقبال تماشاگران روبه رو نشود، شما چه بازیگر باشید و چه فیلمساز، برای ادامه کارتان با مشکلاتی جدی روبه رو خواهید شد. برای من هم رقم فروش فیلم هایم مهم است. ولی هدفم از فیلمسازی، چیزی بالاتر و فراتر از این است. فیلم هایم را با نیت و هدف پرفروش شدن نمی سازم. آنها را می سازم، چون احساس می کنم حرفی برای گفتن دارم و نیازمند آن هستم که این حرف را به زبان تصویر و فیلم بزنم. با این حال، سعی ام این است که فیلم هایم در مقام کارگردان هزینه تولید بالایی نداشته باشد تا مجبور نباشند فروش بالایی کرده تا ضرر مالی نکنند.

بازیگر مورد علاقه تان کیست؟

اسپنسر تریسی؛ عاشق نوع بازی اش هستم، او قهرمان من است. شنیده ام هیچ وقت نمی گذاشت او را گریم کنند و همان طور که بود جلوی دوربین می رفت. می گفت باید خودم باشم و علاقه ای به گریم و آرایش ندارم. این صداقت و بی ریایی اش را خیلی دوست دارم. خیلی کم این جور آدم ها را می توانیم در حرفه هنر و نمایش پیدا کنیم. به همین دلیل، از او تبعیت می کنم و نمی گذارم مرا هم گریم کنند. در هیچ یک از فیلم هایم گریم یا آرایش نداشته ام. جلوی دوربین همیشه همان کسی بوده ام که هستم.

این نوع رفتار کمک می کند همچنان احساس کنم یک آدم عادی هستم و می توانم به زندگی آرام و دور از هیاهوی خود ادامه دهم، اما برای ساده بودن و ساده ماندن باید سخت مبارزه کنی. وقتی مشهور هستی، پنچری ماشین ات را دستیارت می گیرد و تو راحت در گوشه ای نشسته ای و داری استراحت می کنی. وقتی مشهور هستی به مجرد حضور در یک مکان عمومی، همه به طرفت می آیند و می خواهند با تو عکس بگیرند، اما من تلاشم این است که ساده زندگی و رفتار کنم و ادای آدم های مشهور و سرشناس را در نیاورم. برای همین است که می گویم برای حفظ این سادگی باید بجنگی.

نمایش عمومی مقبره های انسان را از اواخر سال جاری میلادی به فصل بهار منتقل کردید. موفقیت بالای بی وزنی باعث شد چنین کاری را انجام دهید؟

خیر، مقبره های انسان یک درام جنگی است که سکانس های جلوه های ویژه زیادی دارد. اگر فیلم برای امسال روی پرده می رفت، زمان زیادی برای انجام کار بهتر روی این سکانس ها نداشتم. این موضوع را به تهیه کنندگان فیلم در شرکت سونی گفتم و آنها نظر مرا تائید کردند. حالا فرصت کافی برای انجام کار لازم روی این صحنه ها را دارم. باورم این است فیلمی که می سازم باید یک کار خوب، آبرومند و قابل دفاع باشد.

گفته می شود «مقبره های انسان» ظرفیت بالایی برای نامزدی در رشته های مختلف اسکار و از جمله بهترین کارگردانی دارد. نگران نیستید رقابت های اسکار امسال را از دست بدهید؟

خب، اسکار سال آینده که هست! وقتی فیلم شما کاری مقبول باشد، شانس بیشتری هم برای موفقیت در رقابت های حرفه ای سینمایی و از جمله اسکار خواهد داشت. در عین حال، فراموش نکنید من امسال «بی وزنی» را هم در مقام بازیگر روی پرده سینماها داشته ام.

انتظار چنین موفقیت مالی بالایی را برای «بی وزنی» داشتید؟

اصلا. «بی وزنی» از آن نوع فیلم هایی نیست که برای فروش بالا در جدول گیشه نمایش ساخته شده باشد. آلفونسو کارون، کارگردان آن یک فیلمساز مستقل است که قصد داشت کاری غیرمتعارف ارائه دهد. خودش سر صحنه فیلمبرداری این نکته را گفته بود و همه ما در زمان بازی و تولید فیلم به خودمان می گفتیم مشغول بازی و کار در یک اثر مستقل و غیرمتعارف هستیم. به همین دلیل، فروش بالای «بی وزنی» همه ما را شگفت زده ـ و البته خوشحال ـ کرد. این مساله نشان می دهد تماشاگران امروزی سینما از فیلم های مستقل خوش ساخت هم استقبال خوبی می کنند و این یک خبرخوش برای سینمای مستقل و فیلمسازان غیرمتعارف و مستقل است.

فیلم جدید چه دارید؟

همان طور که می دانید بازیگر پرکاری نیستم و معمولا در طول سال فقط در یک فیلم بازی و سعی می کنم نقش ها و فیلم هایم را با دقت انتخاب کنم و از کلیشه سازی و بازی در نقش های تکراری اجتناب می ورزم. این روزها جلوی دوربین «سرزمین فردا» هستم. براد بیرد کارگردان انیمیشن «خانواده اینکر دیبل ها» کارگردان آن است و حال و هوایی علمی ـ تخیلی و پررمزوراز دارد و احساسم این است که یکی از فیلم های خوب سال آینده میلادی باشد.

آسوشیتدپرس

مترجم: کیکاووس زیاری