دستگاههای امنیتی انگلیس و پازل حمله های تروریستی لندن

با سپری شدن زمان بیشتر از سلسله بمب گذاریها در شبكه قطارهای زیرزمینی و اتوبوسرانی شهر لندن, عمق غافلگیركنندگی این حادثه مرگبار تروریستی اكنون بیشتر از گذشته رخ می نماید

چهار روز از سه انفجار پیاپی در شبكه مترو و انفجار یك دستگاه اتوبوس در مركز شهر لندن گذشته است، انفجارهایی كه میزان تلفات آن رو به افزایش است و هنوز ‪ ۶۳‬مجروح آن در بیمارستانها تحت درمان قرار دارند. پاكسازی محلهای انفجار در تونلهای زیرزمینی مترو همچنان ادامه دارد و بر اساس اعلام منابع پلیس هرم گرما و عفونت ناشی از اجساد باقی مانده در لابه‌لای واگنهای منهدم شده، عملیات پاكسازی را با مشكل مواجه كرده است. تمركز توجه رسانه‌ای مقامهای سیاسی، انتظامی و امنیتی دراین مدت عمدتا بر میزان تلفات، چگونگی امدادرسانی، اصلاح اطلاعات اولیه و پیگیری سرنوشت ناپدیدشدگان بوده و پس از چهار روز اطلاعات كمی درباره عاملان این حادثه،اهداف آنان و نسبت حادثه با مسایل دیگر منتشر شده است. علت مهم چنین وضعی گذشته از گستردگی و تلفات نسبتا بالای این حملات تروریستی، در عمق غافلگیركنندگی آن نهفته است. حمله تروریستی به شهر لندن تا حدی برای دستگاههای امنیتی و پلیس انگلیس غافلگیركننده بود كه تا دو ساعت پس از نخستین انفجار بر این تصور بودند كه احتمالا بار دیگر سیستم برق شبكه مترو دچار مشكل شده و یا دو قطار زیرزمینی با یكدیگر برخورد كرده‌اند. این میزان غافلگیری برای دستگاههای امنیتی كشوری ثبت شده است كه سه‌دهه مقابله بااقدامهای تروریستی خانگی ناشی از فعالیت خشونت بار ارتش جمهوریخواه ایرلند شمالی را تجربه كرده و در چهار سال گذشته نیز بنا بر اعتراف مقامهای سیاسی، دهها "توطئه" تروریستی را خنثی و صدها تن را با همین اتهام دستگیر كرده است. به همین دلیل حملات تروریستی اخیر لندن تبدیل به پازل پیچیده‌ای شده است كه با گذشته چهار روز تنها چند تكه از آن كنار هم قرار گرفته، بدون آنكه تصویری هرچند مبهم از كل پازل به دست بدهد.

عاملان حمله‌های تروریستی لندن

مقامهای سیاسی و امنیتی انگلیس از ابتدای وقوع انفجارها، شناسایی و دستگیری عاملان این حملات تروریستی را اولویت اول خود اعلام كرده‌اند ولی تاكنون هیچ اطلاعات مشخصی در این مورد منتشر نشده است. به رغم اینكه ساعاتی پس از انفجارها یك گروه با عنوان "شاخه اروپایی القاعده" مسوولیت این انفجارها را بر عهده گرفت، مقامهای امنیتی تاكنون ادعای این گروه را تایید نكرده‌اند. در حالی كه مقامهای سیاسی و امنیتی در مورد عاملان این بمب‌گذاریها سكوت پیشه كرده‌اند، رسانه‌های خبری بااستناد به دیدگاه كارشناسان چند گزینه را محتمل می‌دانند. بیشترین اجماع دراین زمینه بر روی دخالت داشتن شبكه القاعده است در این گزینه شباهتهای موجود میان بمب گذاریهای لندن با بمب گذاریهای مادرید مطرح می‌شود. هر دو حملات تروریستی در شبكه حمل و نقل شهری صورت گرفت و پیامدهای مشابهی نیز داشته است. "جك استراو" وزیر خارجه انگلیس از جمله افرادی است كه در نخستین روز بمب گذاریهای لندن، بطور تلویحی این گزینه را تایید كرد، اگرچه پس از آن مقامهای سیاسی و امنیتی انگلیس اظهارنظر دیگری در این مورد نداشته‌اند. تایید این گزینه در شرایط حاضر بویژه برای دستگاههای امنیتی انگلیس دردساز خواهد شد، چرا كه قانع‌سازی افكارعمومی با توسل به این گزینه امكانپذیر نیست. شاید یك علت سكوت مقامهای سیاسی و امنیتی انگلیس در مقابل ادعای شاخه اروپایی القاعده نیز در همین مشكل نهفته باشد. پذیرش این گزینه به معنای تن دادن دستگاههای امنیتی انگلیس به شكست اطلاعاتی دیگر است، موضوعی كه هم‌اكنون برخی از احزاب سیاسی این كشور بر آن متمركز شده‌اند. برای نخستین بار حزب محافظه‌كار با ارسال نامه‌ای به "تونی بلر" نخست وزیر دولت كارگری خواستار بررسی علت شكست اطلاعاتی دستگاههای امنیتی در پیش بینی حملات تروریستی لندن شد ولی این درخواست بلافاصله با مخالفت بلر مواجه شده است. گزینه مطرح دیگر در رسانه‌های انگلیس، نسبت دادن این حملات تروریستی به یك گروه از شهروندان تندرو این كشور یا به عبارت دیگر یك شبكه جدید از تروریستهایی است كه ارتباط مستقیمی با شبكه القاعده ندارند. وجود شبكه جدیدی از تروریستها در انگلیس از دو سال پیش در برخی محافل رسانه‌ای و امنیتی این كشور مطرح بوده است، اگرچه هیچگاه بطور رسمی از سوی دستگاههای امنیتی مورد تایید قرار نگرفته است. "سر جان استیونس" رییس پلیس سابق انگلیس از جمله طرفداران این گزینه است كه روز گذشته نیز با انتشار مقاله‌ای در یكی از هفته‌نامه‌ها آشكارا بر این نكته تاكید كرده است. وی معتقد است، بمب گذاریهای پنجشنبه گذشته لندن بطور مشخص كار یك گروه از "جوانان تندرو انگلیسی، باهوش و با تحصیلات دانشگاهی" است. بر خلاف گزینه اول، در این گزینه انگشت اتهام آشكارا به سوی مسلمانان تندرو نشانه نمی‌رود بلكه طیف گسترده‌تری در مظان اتهام قرار می‌گیرند. رییس پلیس سابق انگلیس معتقد است افرادی كه حملات تروریستی اخیر لندن را سامان دادند اولا اطلاعات كاملی از شرایط مختلف این كشور داشتند، ثانیا از هوشمندی بالایی برخوردار بودند و ثالثا از توان علمی خوبی بویژه در زمینه بهره‌گیری از امكانات رایانه‌ای و مهندسی بهره گرفته‌اند. این گزینه طیفی از شهروندان سرخورده از نظام حاكم بر انگلیس را اعم از مسلمان و غیرمسلمان دربر می‌گیرد. اگرچه تاكنون آشكارا اعتراف نشده است، ولی یك سر این گزینه به تشبیه كردن بمب‌گذارهای لندن با انفجار یك دهه پیش "اوكلاهاما" در آمریكا ختم می‌شود. این تنها گزینه‌ای است كه می‌تواند شكست اطلاعاتی دستگاههای امنیتی انگلیس را توجیه كند، اگر چه تایید آن در صورت وجود مدارك متقن، نیازمند جسارتی است كه به‌نظر می‌رسد در حال حاضر در دستگاههای امنیتی و سیاسی انگلیس یافت نمی‌شود. دركنار این دو گزینه اصلی، گزینه‌های دیگری نیز مطرح است كه یكی از آنها دست داشتن نیروهای تندرو ارتش جمهوریخواه ایرلند شمالی است. وزیر كشور انگلیس دو روز پس از انفجارهای اخیر لندن اعلام كرده بود كه دستگاههای امنیتی از این گزینه نیز غافل نشده‌اند، اگر چه ساعاتی پس از حملات اخیر، مقامهای ارتش جمهوریخواه بطور رسمی دست داشتن در این حادثه را تكذیب كردند. یك تئوری بدبینانه نیز دراین زمینه وجود دارد و آن تحلیل حمله‌های تروریستی اخیر به عنوان یك اقدام از پیش طراحی شده با اهداف خاص از سوی دستگاههای امنیتی اسراییل و آمریكا و با همكاری یا اغماض دستگاههای امنیتی انگلیس است. اگر چه بنیاد این تئوری بر "توهم توطئه" استوار است، ولی با اغماض از میزان تلفات این انفجارها، اطلاعات كافی برای منطقی جلوه دادن آن وجود دارد. طرح‌كنندگان این تئوری بیش از همه موقعیت زمانی انفجارها را مورد توجه قرار داده و تلاش دارند تا آن را موجه جلوه دهند.

یك ابهام بزرگ به نفع تئوری توطئه

گذشته از موقعیت زمانی وقوع انفجارها،ابهام بزرگی در این حملات تروریستی وجود دارد كه سبب تقویت ادله طرفداران تئوری توهم توطئه می‌شود. ساعاتی پس از وقوع انفجارهای لندن، یك مقام سفارت اسراییل در لندن به خبرگزاری محلی "آسوسیشن" انگلیس گفته بود كه مقامهای امنیتی شهر نسبت به وقوع حملات تروریستی به آنان هشدار داده بودند. این مقام سفارت اسراییل كه نامش فاش نشد، زمان دریافت هشدار از سوی دستگاه امنیتی انگلیس را ساعاتی پیش از وقوع انفجارها ذكر كرده بود.

---