وسایل ارتباط جمعی و مشارکت اجتماعی

امروزه گسترش و شیوع وسائل ارتباط جمعی یا رسانه های گروهی به حدی است که عصر ما عصر ارتباطات نامیده شده است و بعضی آن را یکی از نهادهای اجتماعی شمرده اند

امروزه گسترش و شیوع وسائل ارتباط جمعی یا رسانه های گروهی به حدی است که عصر ما عصر ارتباطات نامیده شده است و بعضی آن را یکی از نهادهای اجتماعی شمرده اند. در بسیاری از موارد خواندن روزنامه، گوش کردن رادیو، تماشا کردن تلویزیون به صورت عادت درآمده است و به عنوان یک نیاز محسوب می شود.

وسایل ارتباط جمعی به عنوان یکی از مهمترین وسایل ایجاد تغییرات در جوامع بشری به جامعه و افراد آن کمک می کند تا در مسیر و خط مشی معین خود موفق تر و با آگاهی و اطلاعات بیشتری حرکت و روند مشارکت اجتماعی تسریع شود و در چگونگی تعامل متقابل شهروندان تاثیر گذاشته و کنش ها و واکنش ها را جهت دار و متناسب با دیگر ابعاد جامعه بسازد .از سوی دیگر اهمیت روزنامه ها، رادیو، تلویزیون و دیگر رسانه ها برای حاکمیت به اندازه ای است که دولت ها ی جهان تمام تلاش خود را به کار می گیرند تا این وسایل را برای تحکیم و تثبیت حاکمت خود بکار گیرند که در این مقاله سعی می شود به آن پرداخته شود.

● تعریف رسانه های جمعی

اصطلاح “رسانه های ارتباط جمعی” به طور کلی به وسایلی اطلاق می شود که مردم یک جامعه از آن برای اعلام پیامها و افکار و انتقال مفاهیم به یکدیگر استفاده می کنند. این وسایل عبارتند از: مطبوعات، رادیو، تلویزیون و خبرگزاریها. پیدایش روزنامه، رادیو، تلویزیون و سینما در زندگی بشر رضایتی بیش از سایر پدیده های علمی و صنعتی ایجاد کرده است. با توجه به پیشرفتهایی که در زمینه تکنولوژی ایجاد شده، رسانه های گروهی بیش از هر دوره ای ارزش و اهمیت یافته اند.

● تاریخچه وسایل ارتباط جمعی

بشر همواره از وسیله ای برای برقراری ارتباط استفاده می کرده است تا بتواند پیام خود را به دیگران برساند،او در ابتدای آفرینش با جانوران تفاوت زیادی نداشت زیرا اطلاعات را به شیوه آنان مبادله می کرد،یعنی از طریق لمس کردن،حرکات چهره و...اما برای روحیه کنجکاو او این وسایل ابتدایی ناکافی بود و نمی توانست نیازهای او را برطرف سازد.

انسان های عصر گذشته در زمان های دور از ارتباطات چهره به چهره و رودررو استفاده می کردند و از طریق کوبیدن بر طبل و دود، پیام هایشان را برای دیگران ارسال می کردند.

بشر این دوره از دنیای بیرون بی خبر بود،بعد از مدتی به زبان شفاهی دست یافت و وارد کهکشان شفاهی شد و ارتباطات مستقیم شنیداری و دیداری داشتند و بیشتر از ۵ حس خود استفاده می کردند. ولی حس غالب،حس شنوایی بود. این روند ادامه داشت تا در یونان حروف الفبا اختراع شد و عصر کتابت آغاز گردید. بعدها با اختراع چاپ توسط گوتنبرگ موجب شد انسان برای ارتباط برقرار کردن به نوشتار چاپی روی آورد و کهکشان گوتنبرگ آغاز شود،حس غالب،حس بینایی بود و علاوه بر محتوا به رسانه و وسیله انتقال پیام توجه شد،مطبوعات یکی از محصولات مهم در جامعه صنعتی بود که به دلیل افزایش جمعیت انسان ها تنها از مطبوعات و روزنامه ها نمی توانستند نیازشان را برآورده کنند.

اختراع برق توسط توماس ادیسون و پیدایش تلگراف توسط ساموئل مورس سبب شد انسان برای نخستین بار اطلاعات را با سرعت بالا به مسافت های طولانی انتقال دهد،پس از مدتی تلفن توسط الکساندر گراهام بل و واتسون بوجود آمد که علاوه بر غلبه به زمان ومکان،صدای انسان دیگری که کیلومترها با آن فاصله داشت از طریق این دستگاه شنیده می شد.اما به دلیل استفاده از سیم، محدودیت در ارتباطات ایجاد شد،با اختراع رادیو توسط مارکنی در قرن ۱۹،انسان وارد عصر الکترونیک شد و درآغاز کهکشان مارکنی،حس غالب،حس شنیداری بود

در مرحله بعد سینما توسط برادران والدنر در آمریکا متولد شد. این وسیله ارتباطی در ابتدا هدفش سرگرمی و پر کردن اوقات فراغت بود. بعد از جنگ جهانی دوم،تلویزیون به عنوان یک رسانه همگانی بوجود آمد که توانست پیام ها را برای میلیون ها نفر به طور همزمان ارسال کند.

در سال ۱۹۵۷ روس ها،نخستین ماهواره به نام اسپوتنیک به مدار زمین فرستادند،ظهور کامپیوتر باعث شد انسان بتواند اطلاعات فراوان در کامپیوتر ذخیره نماید. با راه اندازی شبکه های محلی و شبکه جهانی اینترنت،فیبرهای نوری بالاترین حجم اطلاعات را در کوتاهترین زمان به فواصل مختلف ارسال می کردند و وسایل ارتباط جمعی وارد عرصه انتقال پیام های چندرسانه ای شدند.

● فلسفه وسایل ارتباط جمعی

"فلسفه وسایل ارتباطات جمعی" اصطلاحی است که آن را اکثر کسانی که با مسائل ارتباط جمعی سروکار دارند به کار می برند، ولی دانشمندان متخصص این رشته از به کار بردن آن پرهیز می کنند. هر فروشنده تلویزیونی یا رادیویی، هر مدیر یا بهتر بگوییم هر مجری برنامه و هر سخنگویی برای خود فلسفه وسایل ارتباطات جمعی دارد. بخش های مهم تبلیغاتی و کارمندان رسمی شرکت های بزرگ هم برای خود دارای فلسفه ای در مورد وسایل ارتباطات جمعی هستند، همچنین کارگردانان سینما و فیلمسازان نیز از آن بهره مندند ولی در مورد سیاستمداران باید سکوت کرد. در کشور آلمان می توان گفت که "پتر اسلوتر دیجک و نوربرت بولز" از جمله فلاسفه وسایل ارتباطات جمعی هستند، حتی شاید "اولریش ویکرت" و "هارالد شمیت" نیز از جمله آنها باشند. اما به هر حال "کریستف شلینگی زیف"، "فریدریش کوپرز بوش" و "الکساندر کلوگه" از فیلسوفان ارتباطات جمعی هستند.

بدون هیچ صحبتی باید گفت که اصطلاح "فلسفه وسایل ارتباطات جمعی" جزء اصلی صنعت فرهنگ امروزی به شمار می رود. حداقل تا آنجایی که بستگی به احتیاج زبانی ما تا حالا داشته است. اما می دانیم که استفاده های زبانی می توانند تغییر کنند؛ و استفاده زبانی اصطلاح "فلسفه وسایل ارتباطات جمعی" در حال حاضر در چنین پروسه ای از تغییرات قرار دارد.

● ویژگی وسایل ارتباط جمعی

رسانه های جمعی دارای امتیازات و منابعی هستند که این امتیازها از ماهیت و کارکرد رسانه های نوین که غالبا رسانه های جمعی هستند ناشی می شود. ویژگی رسانه های جمعی نوین به طور خلاصه به شرح ذیل می توان نام برد

۱) سرعت انتشار

۲) نظم انتشار

۳)گستردگی حوزه انتشار

۴) تداوم انتشار

۵) فراگیری و پوشش مخاطبان

۶) دستیابی به قضاوت و داوری مخاطبان انبوه

۷) آسانی دسترسی و هزینه ناچیز

● نقش وسایل ارتباط جمعی

امروزه نقش های گوناگونی برای ارتباط و وسایل ارتباط بیان شده است اما همگی آنها را می توان به سه نوع نقش و نگرش تقسیم کرد .

۱) نقش منفی وسایل ارتباط جمعی : گروهی از متفکران و دانشمندان معتقدند که وسایل ارتباط جمعی وسیله های هستند در جهت تحکیم قدرت حکام و سرمایه داران .

۲) گروهی دیگر نقش وسایل ارتباط جمعی را به صورت منفعل می دانند و معتقداند که وسایل ارتباط جمعی تنها نقش خبررسانی برای دولت ها و نقش سرگرم سازی برای مردم را دارند .

۳) نقش فعال وسایل ارتباط جمعی : وسایل ارتباط جمعی به خاطر پتانسیل های سرعت و پراکندگی وسیع می تواند در جهت ایجاد اتحاد و پیوستگی بین اقوام گوناگون مردم روی کره زمین نقش کاملا فعالی را دارا باشد .

● کارکرد وسایل ارتباط جمعی

هر سازمانی که در متن جامعه پدید میآید، باید دارای کارکردهایی در خدمت جمع و جامعه باشد و چنان تنظیم گردد که بتواند همانند یک تن به صورتی هماهنگ، خدمات خود را به جامعه که منشأ و موجد آن است، عرضه کند. سازمانهای ارتباطی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و همه محققان و دستاندرکاران مسائل و نیازهای جامعه، به ویژه صاحبنظران ارتباطی بدان اندیشیده اند و با توجه به نیازهای روزافزون گروههای وسیع انسانی به استفاده از این وسایل، برای آنها وظایف و کارکردهای متعددی در نظر گرفته اند. که دراین مقاله سعی می شود به کارکردهایی اشاره شود که بیشتر نقش مشارکت اجتماعی جامعه را برجسته می کند که در ذیل بدان اشاره می شود.

الف) کارکرد نظارتی؛کارکرد نظارتی رسانه های جمعی مبیّن اطلاع رسانی و اگاهی بخشی است. رسانه ها در این زمینه مخاطبان را از محیط اجتماعی خود آگاه می سازند تا واکنش های لازم را برای انطباق با آن داشته باشند. این کارکرد مخاطبان را خطرات احتمالی محیطی آگاه ساخته و راه های مقابله با آن ویا جلوگیری از آن را گوشزد می کند. البته اطلاع رسانی و آگاهی بخشی مستلزم رسانه مستلزم ، «شفافیت» و «پاسخگویی» است. شفافیت مستلزم عینیت و عدم پنهانکاری و پاسخگویی به معنای به رسمیت حق دسترسی شهروندان به اطلاعات و آگاهی یافتن در مورد نحوة ایفای تکالیف نمایندگی اجزای حکومت و پذیرش حق نظارت آنان بر نهادها و سازمانهای حکومتی است. در یک حکومت مردم سالار، مردم باید پیوسته در جریان چگونگی و چرایی تصمیم‌گیری‌ها و جزئیات آنچه در دستگاه دیوانسالاری می گذرد، قرار گیرند و رسانه نخستین و مؤثرترین نهادی است که وظیفه شفاف‌سازی و پاسخگو کردن سازمان های اجتماعی را به عهده دارند.

سه رکن بنیادین جامعه دموکراتیک، "مشارکت فعالانه شهروندان در فرآیندهای اجتماعی"، "شفافیت کنش‌های حکومت"، و استقرار ساز و کارهایی با هدف «پاسخ‌پذیری حاکمیت» است. بارزترین مثال شفافیت، دسترسی شهروندان به اطلاعات است. البته اصل مهم مقدم بر دسترسی به اطلاعات، آگاهی شهروندان از وجود اطلاعات موردنظر و چگونگی دسترسی به آن است. هر قدر دسترسی به اطلاعات و چگونگی استفاده از آن در یک جامعة مفروض دشوار باشد (زمان‌بر و هزینه‌بر بودن) به همان نسبت از میزان شفافیت در جامعه کاسته می‌شود. مشارکت فعال نیز مستلزم آن است که دسترسی به اطلاعات به توانمندسازی شهروندان برای مشارکت در فرآیندهای سرنوشت ساز اجتماعی بینجامد. به بیان دیگر اطلاعات موردنظر باید بر ظرفیت تجزیه و تحلیل، فهم و به عمل درآوردن اطلاعات از طریق فرآیندهای ارتباطی بینجامد. جلسه‌های گفت و شنود مشارکتی، ابراز نظریه، مذاکره، میزگرد، گردهم‌آیی و ... همگی مثالهای ساز و کارهای دسترسی، تجزیه و تحلیل و فهم اطلاعات و به اشتراک نهادن نظرات بر پایة اطلاعات هستند. لازمة پاسخ پذیری و اعتماد نیز توجه کردن به نظرات، دغدغه ها و نگرانی‌های مردم و کاربست مسئولانه آنها و طراحی و اجرای سیاست‌ها و رویه‌هاست،‌ پاسخ‌پذیری متضمن پاسخگو بودن حکومت در برابر مردم و در قبال سیاست‌ها و کنش‌هاست این امر تنها هنگامی تحقق می‌یابد که مردم در جریان اطلاعات مربوط به سیاست‌ها و کنش‌ها قرار بگیرند.

ب) کارکرد آموزشی یا انتقال فرهنگ؛ هنگامی که از آموزش رسانه‎ای سخن به میان می‎آید عموماً کاربرد آن در مدارس و آموزش‎های راه دور تداعی شده و مورد توجه قرار می‎گیرد. در حالی که رسانه‎ها به ویژه رادیو و تلویزیون، ظرفیت‎ها و توانایی‎های بسیار گسترده‎تری برای آموزش در تمام سطوح و حوزه‎ها دارند و کارکرد آموزشی آنها تمام اشکال و مواد رسانه‎ای را در بر می‎گیرد. از این رو نقشی که رسانه‎های گروهی در شکل‎دهی به هنجارها، ارزش‎ها، نگرش‎ها و رفتارها ایفا می‎کنند، نوعی آموزش تلقی می‎شود که بسیار فراتر از آموزش‎های رسمی است و کل گستره مخاطبان رسانه‎ها را شامل می‎شود. مخاطبان آموزش‎های رسانه‎ای مستقیم عموماً کسانی هستند که به صورت تعمدی برای کسب اطلاعات از رسانه‎ها استفاده می‎کنند اما هنگامی که از آموزش‎های غیرمستقیم یا پنهان سخن می‎گوییم، مخاطبان گاه به صورت منفعل و ناخودآگاه در معرض اطلاعات رسانه‎ای قرار می‎گیرند و برای انجام رفتارهای خاص و کسب مهارت‎ها، هنجارها و ارزش‎های ویژه آموزش می‎بینند.

یکی از حوزه‎هایی که در جهان امروز به شدت تحت تأثیر درونشدها و اطلاعات رسانه‎ای قرار دارد رفتارهای مدنی و مهارت‎های شهروندی می باشد. پژوهشگران بسیاری نقش‎های مثبت و منفی رسانه‎ها را در این گستره مورد بررسی قرار داده‎اند. بررسی یافته‎ها حاکی از آن است که رسانه‎ها می‎توانند با ارائه الگوهای رفتاری، چهارچوب‎های مرجع و اطلاعات مطلوب، به افزایش مهارت‎های شهروندی و شکل‎گیری رفتارهای مدنی کمک کنند. این مسئله به خصوص در مورد رسانه‎های جدیدتر مانند اینترنت و تلویزیون‎های تعاملی، بیشتر مورد تأکید قرار گرفته است اما در مقابل، برخی دیگر با اشاره به تسلط سرمایه‎داری بر رسانه‎ها و بهره‎گیری قدرت‎های سلطه‎جو از آنها برای نیل به اهداف و اغراض ویژه، نقش رسانه‎ها را مورد انتقاد قرار داده‎اند. از نظر آنان تسلط ارزش‎های تجاری و سیاسی موجب شده است که رسانه‎ها با تحریف ارزش‎های اجتماعی مانند مردم سالاری و مشارکت‎های اجتماعی و با ارائه اطلاعات یک سویه و تک‎بعدی، جهت‎دهی به نگرش‎های مخاطبان را بر مبنای علایق گردانندگان خود دنبال کنند.

با این حال ظرفیت و توانایی رسانه‎ها در این گستره غیرقابل انکار است. از این رو آنچه مهم است افزایش تأثیرات مثبت و کاهش آثار و پیامدهای منفی درونشدهای رسانه‎ای است. پژوهشگران مفهوم سواد رسانه‎ای را برای نیل به این هدف پیشنهاد کرده‎اند. بر این مبنا، مخاطبان به مهارت‎هایی دست می‎یابند که از طریق آنها می‎توانند با رویکردی انتقادی به درونشدها و اطلاعات رسانه‎ای و با کشف اغراض، اهداف، ساز و کارها و محرک‎های مورد استفاده رسانه‎ها، آثار مثبت را جذب کرده و از آثار منفی اجتناب کنند.

به عبارت دیگر نقشی که رسانه‎های گروهی در شکل‎دهی به هنجارها، ارزش‎ها، نگرش‎ها و رفتارها و اموزش مهارت های مانند رفتارهای مدنی و مهارت‎های شهروندی و.. در یک گستره همگانی برای مخاطبان ایفا می‎کنندمی تواند نقش عمده در مشارکت اجتماعی آنان ایفا کند.

ج) کارکرد نوگرایی و توسعه؛ امروزه وسایل ارتباط جمعی (رادیو،سینما، تلویزیون و مطبوعات و... ) با انتقال اطلاعات و دانشهای جدید و تبادل افکار و عقاید عمومی در راه پیشرفت و توسعه فرهنگ و تمدن بشری نقش اساسی بر عهده دارند، عصر ما عصر ماهواره‌‌‌ها و کامپیوترهاست عصر تسلط بشر بر زمان و مکان، زمین و جهان است. امروز همه چیز در شرف تغییر و تحول قرار دارد و این تغییر همه اقشار را در بر می‌گیرد چه در شهر و چه در روستا و در این راه نمی‌توان از نقش وسایل ارتباط جمعی در این تحولات چشم پوشید.

اکنون دیگر بدون اطلاع از وقایع روزمره و بدون استفاده از وسایل ارتباط جمعی نمی‌توان زندگی کرد، زیرا انسان تنها به واسطه آن می‌تواند مراحل رشد و تکامل مادی و معنوی خویش را طی کند. بسیاری از محققان مربوط به مسایل توسعه کشورهای جهان سوم معتقدند که با استفاده صحیح از وسایل ارتباط جمعی می‌توان با فقر و بی سوادی به مبارزه برخاست و همچنین با آموزش فنون و روشهای نوین در اشکال اطلاعات و آگاهی‌ها نقش مشارکت های اجتماعی در زمینه‌‌‌های گوناگون اعم ازصنعت، خدمات، کشاورزی، باغداری، دامداری و...... برجسته کرد.

د) کارکرد راهنمایی و رهبری؛ نقش رهبریکننده وسایل ارتباطی و اثر آنها در بیداری و ارشاد افکار عمومی، امری واضح بوده و روز بهروز بر اهمیت آن افزوده میشود، در نظامهای دموکراسی، وسایل ارتباط جمعی میتوانند در راه گسترش ارتباط میان رهبریکنندگان و رهبریشوندگان، خدمات مهمی را انجام داده و بهعنوان آیینه تمامنمای افکار عمومی در جلب همکاری مردم و شرکت دادن آنها در امور اجتماعی، تأثیر فراوانی بهجای بگذارند.

● نقش وسایل ارتباطات جمعی در مشارکت اجتماعی

وسایل ارتباط جمعی به عنوان یکی از نظام های فرعی جامعه، متاثر از نظام اجتماعی اند و موفقیتشان در جلب مشارکت مردم در چارچوب نظام حاکم بر این وسایل قابل ارزیابی است. این موفقیت مشروط به وجود نظام مردمی و ثبات آن به عنوان پیش شرط لازم در ایجاد وحدت و عامل زمینه ساز مشارکت های اجتماعی است. انتظار موثر واقع شدن پیام رسانه های همگانی در جلب حمایت و مشارکت مردم در اجرای برنامه های توسعه ملی در صورت فراهم نبودن زمینه های لازم برای مشارکت، تعلیق به محال است، حال آنکه رسانه ها قادرند در فضایی مردمی، در مجموعه ای از عوامل هماهنگ، در مشروعیت بخشیدن به نظام و ایجاد باور میان توده ها و حاکمیت و در نهایت ترغیب و تشویق مردم به مشارکت بیشتر در امور موثر واقع شوند. عدم توجه به این واقعیت رسانه های جمعی را به دستگاه های ارتباطی و فاقد کارایی لازم و متناسب با جامعه متحول رو به توسعه تبدیل خواهد کرد.

با این حال اگرچه وجود نظام های مردمی شرایط را برای فعالیت رسانه های جمعی در انجام وظایفشان آماده می کند و زمینه تسریع توسعه را فراهم می سازد اما بخشی از موفقیت رسانه ها موکول به نحوه عملکرد خود آنها و همخوانی و هماهنگی شان به عنوان یکی از نظام های فرعی با نظام اجتماعی است. به عبارت دیگر وجود یک نظام مردمی پیش شرط لازم در موفقیت رسانه های جمعی در زمینه جلب مشارکت مردم است، اما این موفقیت در مرحله بعد مشروط به عواملی چون مدیریت، تخصص کارگزاران رسانه های گروهی و آگاهی آنها از دانش پیشرفته ارتباطی است و همچنین نکات دیگری که در ذیل به آنها اشاره می شود.

۱) رسانه ها باید از هرگونه مبالغه و اغراق که سبب عدم انطباق حرف و عمل می شود بپرهیزند.

۲) توجه به مرز میان استثمار و آگاه کردن مردم.

۳) توجه به رسانه های جمعی به عنوان بانک اطلاعاتی جامعه.

۴) توجه به محتوای رسانه ها و اثر انواع پیام بر گروه های اجتماعی بخشی از مطالعات رسانه ها را تشکیل می دهد.

۵) استفاده از کارکردهای مختلف وسایل ارتباط جمعی که در صفحات قبل ذکر شد.

● نقش وسایل ارتباط جمعی در حاکمیت

جوامعی که رسانه های قوی با کارکردهای مثبت اجتماعی دارند، در بسیاری موارد گامهای ترقی را بیشتر و بهتر از جوامعی بر می دارند که در آنها نقش کمرنگی را از خود نشان می دهند. رسانه ها چون نقش راهبردی مهمی در جامعه دارند و در هدایت افکار عمومی موثرند در نتیجه به عنوان ابزار مهمی برای مردمی کردن آرا و منویات دولتمردان و سیاسیون تلقی می شوند.

به عبارت دیگر امروز نقش اطلاعات د ر سازوکارهای تصمیم گیری از اهمیت بالایی برخورد ار است و همین امر نقطه تلاقی رسانه و قد رت را شکل می دهد .

اگر د ر برد اشتی وسیع، امنیت را پویایی و پاید اری ارزش ها و هنجارها د ر اشکال انتزاعی آن بد انیم، با توجه به تأثیر مستقیم و غیر مستقیم اطلاعات و تأثیر پنهان و آشکار رسانه د ر شکل د هی و تحول ارزش ها و هنجارها، به راحتی می توان از آثار ناشی از تولد رسانه های تازه بر امنیت اجتماعی سخن گفته و اطلاع حاصل کرد . این ارتباط د ر صورتی که د ر چارچوب الگویی خاص به تعریف د رآید ، پویایی و بالند گی هر عامل یعنی رسانه و امنیت را د ر پی خواهد د اشت.

کارکرد رسانه های جمعی د ر ایجاد روابط افقی و عمود ی د ر جوامع بیش از پیش چشمگیر شد ه است. چشمگیری کارکرد یاد شد ه د ر هیچ د وره ای از تاریخ به اندازه د وران حاضر نبود ه و بشر هیچ گاه خود را تا این حد بد ان نیازمند ند ید ه است. رسانه های گروهی با انعکاس اخبار و اطلاعات مربوط به روید اد ها و مسائل اجتماعی، د ر واقع میان مرد م ارتباط (افقی) برقرار کرد ه و آنها را نسبت به مسائل یکد یگر مطلع می سازند . این کارکرد به خصوص د ر تصمیم گیری های سازگار با برنامه های زند گی برای مرد م (یا مخاطبان رسانه ها) سود مند است و از طرفی قاد ر خواهد بود با جمع آوری و انعکاس نظرات، انتقاد ات و عقاید مرد م و مسئولان، ارتباط عمود یمیان د ست اند رکاران امور حکومت و مرد م را برقرار سازد . کارکرد رسانه ها د ر این عرصه بار د یگر نقش آنها را د ر انسجام و شکل گیری زند گی اجتماعی و روابط برخاسته از آن یاد آور می شود .

● نتیجه گیری

۱) اصطلاح “رسانه های ارتباط جمعی” به طور کلی به وسایلی اطلاق می شود که مردم یک جامعه از آن برای اعلام پیامها و افکار و انتقال مفاهیم به یکدیگر استفاده می کنند

۲) فلسفه وسایل ارتباطات جمعی" اصطلاحی است که آن را اکثر کسانی که با مسائل ارتباط جمعی سروکار دارند به کار می برند، ولی دانشمندان متخصص این رشته از به کار بردن آن پرهیز می کنند

۳) ویژگی وسایل ارتباط جمعی شامل: سرعت انتشار،نظم انتشار،گستردگی حوزه انتشار، تداوم انتشار،فراگیری و پوشش مخاطبان ، دستیابی به قضاوت و داوری مخاطبان انبوه، آسانی دسترسی و هزینه ناچیز

۴) نقش وسایل ارتباط جمعی شامل : نقش منفی ،نقش منفعل،نقش فعال می باشد

۵) کارکردهای وسایل ارتباط جمعی شامل: کارکرد نظارتی،کارکرد آموزشی یا انتقال فرهنگ،کارکرد سرگرمسازی و پرکردن اوقات فراغت، کارکرد نوگرایی و توسعه،کارکرد همگنسازی،کارکرد راهنمایی و رهبری،کارکرد بحرانزدایی،کارکرد آگاهسازی می باشد

۶) وسایل ارتباط جمعی به عنوان یکی از نظام های فرعی جامعه، متاثر از نظام اجتماعی اند و موفقیتشان در جلب مشارکت مردم در چارچوب نظام حاکم بر این وسایل قابل ارزیابی است. این موفقیت مشروط به وجود نظام مردمی و ثبات آن به عنوان پیش شرط لازم در ایجاد وحدت و عامل زمینه ساز مشارکت های اجتماعی است

۷) رسانه ها چون نقش راهبردی مهمی در جامعه دارند و در هدایت افکار عمومی موثرند در نتیجه به عنوان ابزار مهمی برای مردمی کردن آرا و منویات دولتمردان و سیاسیون تلقی می شوند.

ذبیح الله تجری

- نقش رسانه ها در بستر سازی مناسب جهت تحقق چشم انداز برنامه بیست ساله جمهوری اسلامی ایران روزنامه رسالت > شماره ۵۹۷۶ ۹/۷/۸۵ > صفحه ۱۸

- جامعه شناسی وسایل ارتباط جمعی، daneshnameh.roshd.ir

- فلسفه وسایل رسانه های جمعی چیست، ماه نامه اطلاعات حکمت و معرفت ۱۳۸۸ شماره ۴۰، تیر

- منبع: ویژگی وسایل ارتباط جمعی، http://babapour.blogfa.com/post-۵۲.aspx

- نقش ارتباطات و وسایل ارتباط جمعی در پیشرفت جامعه darush۱۳۵۳.javanblog.com

- رسانه ها، نظارت و دموکراسی، ://www.cybernetic.blogfa.com

- بررسی نقش رسانه هادر آموزش مهارت های شهروندی و رفتارهای مدنی، محمد رضا بایندر، فصلنامه پژوهش های ارتباطی ،سال دهم، شماره ۳۳، بهار ۱۳۸۲

- نقش اطلاع‌رسانی و رسانه‌‌‌های ارتباط جمعی در توسعه، islahweb.org

- کارکرد وسایل ارتباط جمعی www.pajoohe.com

- توسعه، دموکراسی و اهمیت رسانه های جمعی، روزنامه شرق > شماره ۷۶۱ ۲۶/۲/۸۵ > صفحه ۱۳

- نقش رسانه ها در بستر سازی مناسب جهت تحقق چشم انداز برنامه بیست ساله جمهوری اسلامی ایران، روزنامه رسالت > شماره ۵۹۷۶ ۹/۷/۸۵ > صفحه ۱۸

- رسانه ها شکل دهنده نظام اجتماعی (www.aftab.ir

تهیه و تنظیم :ذبیح الله تجری غریب آبادی کارشناس تاریخ