ایران در رخداد المپیك

شادروان جهان پهلوان با كسب ۳ مدال طلا, نقره و برنز از بازی های المپیك و حضور در ۴ دوره این بازی ها هنوز هم ركورددار حضور ورزشكاران ایرانی در این بازی ها است

پس از این كه در سال ۳۹۴ كشور یونان دستخوش آشوب و ورود قبایل مختلف از جمله روم شد، بازی های المپیك كه سال ۷۷۶ پیش از میلاد مسیح آغاز شده بود به دستور امپراطور روم متوقف شد. یك دانشمند فرانسوی به نام «پی یر بارون دو كوبرتن» پس از سال ها عبور از توقف این مسابقات و با تلاش تعدادی دیگر از دوستان محققش در سال ۱۸۸۹ در پاریس همایشی تشكیل داد و اساس بازی های «المپیك جدید» را بنا نهاد. روز ۵ آوریل (۱۶فروردین)، سالگرد احیای مجدد این مسابقات بود كه همین زمان بهانه ای شد تا به تاریخچه این مسابقات و حضور ایران در این رقابتها پرداخته شود. به اعتقاد باستان شناسان و مورخان، یونانیان در دوره باستان جشن هایی ترتیب می داده اند كه در ابتدا جنبه مذهبی داشته و بعدها به سوی زورآزمایی و مبارزه های ورزشی گرایش یافته است. چون این جشن ها در دامنه كوه معروف «المپ» برگزار می شد و دوره پررونقی داشت به جشن «المپیا» مشهور گردیده است.

با نگرش در تاریخ یونان و آثار كشف شده به سال ۷۷۶پیش از میلاد مسیح برخورد می كنیم كه «تیمائوس» نخستین مورخ یونانی در نوشته های خود از مردمی به نام «كره ابوس» یاد كرده است كه در راه رفتن از همه سریع تر بوده است. این جشن ها از آن جهت رونق گرفت كه عاملی بود برای ورزیده شدن و آماده كردن جوانان برای مقابله با هر نوع تجاوز به خاك یونان. همین اصل در ورزش باستانی و زورخانه ای ایران نیز دیده می شود. عملیات سربازی، دوره های طولانی، مشت زنی، كشتی گیری و مسابقه ورزش های پنج گانه «پنتاتلن» از جمله بازی های المپیك بود.

در این مسابقات نوجوانان، جوانان و پهلوانان به طور جداگانه به مبارزه می پرداختند و علاوه بر زورآزمایی، مسابقه های شعر و شاعری، سخنوری و موسیقی هم برگزار می شد. جشن های المپیا همچنان ادامه داشت تا سال ۳۹۴؛ (زمانی كه كشور یونان دستخوش آشوب و ورود قبایل مختلف از جمله روم شد) كه امپراطور روم آن را تعطیل كرد. این تعطیلی طولانی سبب ویرانی المپیا و نمایشگاه «زئوس» نماد قدرت و قهرمانی گردید.

●مسابقات المپیك نوین

پس از توقف بازی های المپیك و ویرانی المپیا، یك باستان شناس آلمانی به نام كورتیوس در دل تپه های خاموش المپیا به كاوش پرداخت و آثار شگفتی را كشف كرد. در این زمان بود كه فكر احیای این بازی ها قوت گرفت. سرانجام دانشمندان اروپا به سراغ یونان رفتند و ادبیات این كشور را ترجمه كردند كه در این راه موضوع بازی های المپیك مطرح شد. دانشمندان و محققان فرانسوی، آلمانی و یونان به جست وجوی آثار «دهكده المپ» پرداختند و میدان و بناهای مخروبه تأسیسات را پیدا كردند و به پیشنهاد «پی یر بارون دو كوبرتن» فرانسوی در سال ۱۸۸۹ همایشی در پاریس تشكیل و اساس بازی های جدید المپیك پایه گذاری شد. نخستین دوره از این مسابقات در سال ۱۸۹۶ در آتن برگزار شد و به صورت هر ۴ سال یك بار ادامه می یافت. كشورهای برگزار كننده این مسابقات برچند پایه استوار شدند؛ تقدس، صلح طلبی، برابری، غیرناسیونالیستی، آماتوری، جشن و شادمانی.

برگزاری مسابقات المپیك یكی از بزرگترین و مهم ترین وقایع ورزشی است كه هر ۴ سال یك بار در جهان برگزار می شود و تیم های زیادی از كشورهای مختلف دنیا در این مسابقات به مصاف یكدیگر می روند.

در مسابقات المپیك تابستانی ۲۰۰۴ آتن ۱۰۵۰۰ ورزشكار از ۲۰۲كشور در ۳۰۱مسابقه حضور یافتند. رسانه ها و مطبوعات زیادی نیز همراه و همگام با برگزاری مسابقات المپیك برای پوشش اخبار آن فعال می شوند. در مسابقات المپیك ۲۰۰۰ سیدنی بیش از ۱۶ هزار رسانه جهانی برای پوشش اخبار این مسابقات در سیدنی -محل برگزاری مسابقات- حضور داشتند.

امروزه ۲۰۲ كشور مختلف در مسابقات المپیك شركت می كنند، اما با به رسمیت شناخته شدن یك كشور جدید از سوی كمیته بین المللی المپیك (IOC) این تعداد اضافه می شود و به دلیل مسایل سیاسی بین كشورها شاید گهگاهی این تعداد كمتر شود.

اگر چه پس از احیای مسابقات المپیك و شروع المپیك نوین، «دو كوبرتن» اظهار امیدواری كرد كه برگزاری این مسابقات دیگر متوقف نشود و به صورت مداوم هر ۴ سال یك بار برگزار شود اما به دلیل وقوع جنگ جهانی اول، در سال ۱۹۱۶ و جنگ جهانی دوم، در سال های ۱۹۴۰ و ۱۹۴۴ مسابقات المپیك برگزار نشد.

●ایران در المپیك

تا سال ۱۹۳۶ ایران در بازی های المپیك شركت نكرد. در آن سال ایران با گروهی از دانشجویان ایرانی كه برای تحصیل به فرانسه، ایتالیا، بریتانیا، آلمان و اتریش رفته بودند وارد المپیك شد و برای اولین بار با گروهی ۱۹ نفره پا به دهكده المپیك نهاد .به دلیل وقوع جنگ جهانی دوم و آثار آن، بازی ها در سه دوره تعطیل شد تا این كه در سال ۱۹۴۸دوره دیگری از این بازی ها در انگلیس برگزار شد. در این سال گروه ورزشی ایران با ۵۲ نفر از ورزشكاران، مربیان، سرپرستان و... عازم لندن شد. تیم ایران در این دوره از مسابقات به دو مقام پنجمی رسید. منصور ریشی در كشتی مقام چهارم را كسب كرد و جعفر سلماسی تنها ورزشكار ایرانی بود كه در مسابقات وزنه برداری توانست مدال برتر را به خود اختصاص دهد.

در سال ۱۹۵۲ در مسابقات المپیك هلسینكی فنلاند، ایران پس از بازی های المپیك لندن و نشان برنز سلماسی و امتیاز دیگر ورزشكاران، با تدارك و تصمیم گیری های بهتر به این مسابقات رفت. در این دوره از المپیك تیم ایران ۲ مدال نقره و ۳ مدال برنزكسب كرد.

در المپیك ۱۹۵۶ ملبورن، تیم اعزامی ایران ۲ مدال طلا و ۳ مدال نقره به خود اختصاص داد.در سال ۱۹۶۰ و المپیك رم ،تیم ایران یك مدال نقره و ۳ مدال برنز به دست آورد. در المپیك ۱۹۶۴ توكیو، ایران تنها توانست ۲ مدال برتر را در این مسابقات به خود اختصاص دهد.

المپیك ۱۹۶۸ مكزیكوسیتی ۲ مدال طلا، ۱ نقره و ۲ برتر برای ایران به همراه داشت. در المپیك ۱۹۷۲ مونیخ تیم ایران ۲ مدال نقره و یك مدال برتر به خود اختصاص داد. در سال ۱۹۷۶ و در المپیك مونترال رهاورد تیم ایران یك مدال نقره و یك مدال برتر بود. در مسابقات المپیك ۱۹۸۸ سئول، تیم ایران فقط یك مدال نقره به دست آورد. تیم ایران در مسابقات المپیك ۱۹۹۲ بارسلون نیز یك مدال نقره و ۲ مدال برتر به خود اختصاص داد.

مسابقات المپیك ۱۹۹۶ آتلانتا برای تیم ایران ۱ مدال طلا، ۱ نقره و ۱ برنز به همراه داشت. در مسابقات المپیك ۲۰۰۰ سیدنی تیم ایران ۳ مدال طلا و یك مدال برتر به خود اختصاص داد.

در آخرین مسابقات المپیك برگزار شده تا كنون یعنی در مسابقات المپیك ۲۰۰۴ آتن نیز تیم ایران ۲ مدال طلا، ۲ مدال نقره و ۲ مدال برنز كسب كرد. ایران بازی های المپیك ۱۹۸۰ مسكو و ۱۹۸۴ لس آنجلس را تحریم كرد و در این دوره ها شركت نكرد. تحریم بازی های مسكو به دلیل جنگ شوروی با كشور اسلامی افغانستان بود و علت تحریم بازی های لس آنجلس نیز دشمنی آمریكا با ایران و نیز حمایت آمریكا از حضور اسرائیل در سرزمین های فلسطین بود.

فاطمه ابوطالبی