سی سال گذشت سوال از برخی مدعیان

سی سال پیش در چنین روزی رهبر فقید انقلاب در حالی وارد کشور شد که حدود پانزده سال از آغاز نهضت او می گذشت بسیاری از کسانی که ۱۲ بهمن ماه سی سال قبل, بازگشت رهبر پیروز خود از تبعید را جشن گرفتند, تا چند ماه قبل از آن روز بیادماندنی, دسترسی به کلام و پیام امام نداشتند, در عین حال کلام او آنچنان بردل آنها نشست که در استقبال از رهبر خود سر از پا نمی شناختند و پس از آن نیز اجرای فرامین او را وظیفه ای برای خود برمی شمردند

سی سال پیش در چنین روزی رهبر فقید انقلاب در حالی وارد کشور شد که حدود پانزده سال از آغاز نهضت او می‌گذشت. بسیاری از کسانی که ۱۲ بهمن ماه سی سال قبل،‌بازگشت رهبر پیروز خود از تبعید را جشن گرفتند،‌تا چند ماه قبل از آن روز بیادماندنی، ‌دسترسی به کلام و پیام امام نداشتند، در عین حال کلام او آنچنان بردل آنها نشست که در استقبال از رهبر خود سر از پا نمی‌شناختند و پس از آن نیز اجرای فرامین او را وظیفه‌ای برای خود برمی شمردند. بسیاری از سیاستمداران ایرانی در جناح‌های گوناگون نیز پیروی از امام را از افتخارات خود می‌نامند درحالی که به نظر می‌رسد با فاصله گرفتن از زمان پیروزی انقلاب، گروهی از این سیاستمداران هم از آرمان‌هایی که توسط رهبر فقید انقلاب مطرح و به تایید مردم رسید فاصله قابل توجهی پیدا کرده‌اند. بنیان‌گذار جمهوری اسلامی ایران در طول دوره ده سال و پنج ماهه از زمان ورود به کشور تا وداع تاریخی با ملت ، بارها با مردم ایران سخن گفت. در این دوره نه چندان طولانی،‌ایران با بحران‌های فراوان داخلی وخارجی مواجه شد ‌اما هیچیک از بحران‌ها نتوانست امام را از مبانی اصولی که با مردم در میان گذاشته بود منصرف سازد. امام ‌‌در بدو ورود به ایران در بهشت زهرا بر استقلال رای مردم ایران تاکید و برای تبیین دیدگاه خود این عبارت را بیان کرد که »حالا اگر فرض کنیم که همه ملت در آن زمان رای دادند که یک نفر سلطان باشد، بسیار خوب. اینها از باب اینکه مسلط بر سرنوشت خودشان بودند، رای آنها برای خودشان قابل قبول است. اما به چه حقی ملت ۵۰ سال پیش سرنوشت ملت بعد را معین می‌کند؟ سرنوشت هر ملتی به دست خودش است.« این تاکید بر استقلال رای و اهمیت انتخاب مردم، در طول دوره ده ساله رهبری ایشان بارها تکرار شد که آخرین مورد آن در آستانه برگزاری انتخابات مجلس سوم - آخرین دوره انتخابات مجلس در زمان حیات امام - بود: »همانطور که بارها گفته‌ام مردم در انتخابات آزادند و احتیاج به قیم ندارند و هیچ فرد و یا گروه و دسته ای حق تحمیل فرد یا افرادی را به مردم ندارند. جامعه اسلامی ایران که با درایت و رشد سیاسی خود، جمهوری اسلامی و ارزش های والای آن و حاکمیت قوانین خدا را پذیرفته‌اند ... مسلماً قدرت تشخیص و انتخاب کاندیدای اصلح را دارند« به عبارت دیگر امام (ره) که در بدو ورود به کشور، حتی قیمومیت سیاسی پدران بر فرزندان را منتفی دانسته بود در آخرین رهنمودهای انتخاباتی خود به سیاستمداران یادآوری کرد که آنها هم قیمومیتی بر مردم ندارند. او در واقع به برخی سیاستمداران مدعی یادآوری کرد که » مردم که آنها را به خاطر انتخاب جمهوری اسلامی آگاه می دانیم در سایر تصمیم گیری های ‌‌سیاسی خود نیز محتاج قیمومیت نیستند«. در فاصله ده ساله- از سخنرانی بهشت زهرا تا رهنمودهای انتخاباتی مربوط به مجلس سوم- امام به مناسبت‌های دیگر نیز به همه اقشار بانفوذ یادآوری کرد که هیچ کس نباید خود را بالاتر از مردم بداند و هیچ گروهی نباید امتیاز ویژه‌ای در فعالیت سیاسی و انتخاباتی برای خود قائل باشد:

»‌تا حالا می‌گفتند مجتهدین نباید در سیاست دخالت کنند... آنجا شکست خوردند حالا عکسش را دارند می‌گویند. اینکه می‌گویند انتخابات از امور سیاسی است و امور سیاسی هم حق مجتهدین است هر دویش غلط است... اینطور نیست که انتخابات را باید چند تا مجتهد عمل کنند. آیا این معنی دارد که مثلاً دویست تا مجتهد در قم داشتیم و یک صد تا مجتهد در جاهای دیگر داشتیم اینها همه بیایند انتخاب کنند، دیگر مردم بروند کنار... آن وقت شیطنت این بود که سیاست از مذهب خارج است و بسیار به ما ضربه زدند، حالا می‌گویند که سیاست حق مجتهدین است. یعنی در امور سیاسی ایران پانصد نفر دخالت کنند باقی بروند سراغ کارشان. یعنی مردم بروند سراغ کارشان، هیچ کار به مسائل اجتماعی نداشته باشند و چند نفر پیر مرد مُلّا بیایند دخالت کنند. این از آن توطئه سابق بدتر است.«‌

امام در ماه‌های منتهی به پیروزی انقلاب، بارها بر حق انتقاد و پرسشگری مردم تاکید کرد و در یکی از آخرین اظهارنظرها در آستانه پیروزی انقلاب اظهار داشت: »هر فرد از آحاد ‌‌ملت حق دارد مستقیماً و در برابر سایرین، زمامدار مسلمین را استیضاح کند و او موظف است جواب قانع کننده بدهد« در ماه‌های پایانی عمر امام نیز این کلام ایشان به گوش مردم رسید که » همه ما باید تحمل انتقاد ولو ناحق را داشته باشیم« و »اشکال بلکه تخطئه موجب پیشرفت است.« امام در دوره ای کمتر از یک‌سال پس از پیروزی انقلاب، نوع حکومت را به رفراندوم گذاشت و پس از آن نیز با اصرار از مردم خواست خبرگان مورد نظر خود را برگزینند تا کشور در نخستین فرصت، دارای قانون اساسی باشد . اولین انتخابات ریاست جمهوری نیز در روزی برگزار شد که هنوز یک‌سال از پیروزی انقلاب نگذشته بود. او با این کار، لزوم قرار گرفتن کشور بر »ریل قانون« را به سیاستمداران یادآوری نمود. ‌‌

البته پس از آن، تحمیل جنگ و برخی شرایط ویژه، او را ناچار ساخت که گاه دستوراتی صادر کند که ظاهراً با قوانین موجود، تطابق نداشت. اما به محض پایان جنگ، از درخواست نمایندگان مجلس برای توقف اقدامات فراقانونی استقبال کرد. روز هفتم آذرماه ۶۷، نامه‌ای ۹۰ نفر از نمایندگان مجلس سوم به امام در روزنامه ها چاپ شد که در بخشی از آن با اشاره به برخی مصوبات شورای تشخیص مصلحت نظام آمده بود: »... این می تواند علاوه بر بی‌خاصیت شدن مجلس، تناقض های فراوان در قوانین کشور نیز ایجاد نماید و بالجمله وجود مراکز متعدد و موازی قانونگذاری در کشور به نوبه خود مسائلی مشکل آفرین و موجب تزلزل نظام سیاسی کشور می باشد.«‌

آن روز کسی این نمایندگان را ضد ولایت فقیه ننامید. زیرا همگان می‌دانستند قانون مداری خواسته امام بوده و هست. رهبر فقید انقلاب هم ‌‌با خوشرویی پاسخ نمایندگان را داد و در همین پاسخ بر تداوم قانونگرایی در کشور تاکید نمود:

‌»‌مطلبی که نوشته‌اید کاملا درست است. انشاءالله تصمیم دارم در تمام زمینه‌ها وضع به صورتی درآید که همه طبق قانون اساسی حرکت کنیم. آنچه در این سال‌ها انجام گرفته است در ارتباط با جنگ بوده است. مصلحت نظام و اسلام اقتضا می‌کرد تا گره‌های کور قانونی سریعا به نفع مردم و اسلام بازگردد. از تذکرات همه شما سپاسگزارم و به همه شما دعا می‌کنم.«‌‌

مثال‌های دیگری نیز می‌توان ارائه نمود که همه آنها ثبات مبانی موردنظر امام را به نمایش می‌گذارد. در واقع رهبر فقید انقلاب، خود را متعهد به سخنانی می‌دانست که در ماه‌های قبل از پیروزی انقلاب، در تشریح ساختار جمهوری اسلامی و رفتار کارگزاران حکومت اسلامی با مردم در میان گذاشته بود. اما اکنون در سی‌امین سالگرد حماسه بازگشت امام (ره) به ایران، چند درصد از سیاستمداران مدعی پیروی از امام، می‌توانند افزایش پایبندی خود به این مبانی محکم و یا حتی حفظ پایبندی‌های اولیه خویش را به اثبات برسانند؟ آیا به جرأCت نمی‌توان گفت اکثریت قریب به اتفاق مردم- که شاید حتی یک بار امکان دیدار با امام از نزدیک را نداشته‌اند-‌به مواضع امام وفادارتر بوده‌اند تا برخی مدعیان نزدیکی فکری به امام و کسانی که سال‌ها از نزدیک رهبر فقید انقلاب را درک کرده‌اند؟

آیا برخی از مدعیان پیروی از امام، نمی‌خواهند در سی سالگی انقلاب در ذهن خود رهنمودهای بنیان‌گذار جمهوری اسلامی را مرور نمایند و سپس آن را با بعضی رفتارها و گفتارهای خویش مقایسه کنند؟