آزمونی برای کارآیی بازارها

بازارها گاهی بیش از حد لازم واکنش نشان می‌دهند و بعد پس از مدتی باز می‌گردند، گاهی هم کم واکنش نشان می‌دهند و به تدریج اثر واقعی اطلاعات به دست آمده را در می‌یابند. این واکنش‌های …

بازارها گاهی بیش از حد لازم واکنش نشان می‌دهند و بعد پس از مدتی باز می‌گردند، گاهی هم کم واکنش نشان می‌دهند و به تدریج اثر واقعی اطلاعات به دست آمده را در می‌یابند. این واکنش‌های کم و زیاد باید یکدیگر را خنثی کنند و زمانی که خبر جدیدی در کار نباشد، قیمت‌ها در یک بازار کارآ باید تقریبا ثابت باقی بمانند.

اما آیا بازارها واقعا به شکل کارآ به اخبار واکنش نشان می‌دهند؟ اگر امکان داشت که همه خبرهای موثق را شناسایی کنیم، شاید می‌توانستیم پاسخ این پرسش را بدهیم، اما نمی‌توانیم. اینک دو مقاله مبدعانه جدید مدعی شده‌اند که مساله شناسایی اخبار را حل کرده‌اند، آن هم در دو زمینه کاملا متفاوت. یکی از آنها به آمار معاملات لحظه به لحظه یکی از بزرگ‌ترین بنگاه‌های معاملاتی دنیا پرداخته است و دیگری به تحلیل اطلاعات بازاری روی آورده که بیش از دو قرن از عمر آن می‌گذرد.

کارن کراکسون و جیمز رید هر دو از دانشگاه آکسفورد یک سایت شرط‌بندی ورزشی که سرعت معاملاتش حتی از بورس لندن هم بیشتر است را زیر نظر گرفته‌اند. سایت بتفر به کاربرانش اجازه می‌دهد روی مسابقات فوتبال شرط ببندند و بازار شرط‌بندی در طول مسابقه باز می‌ماند. کراکسون و رید بررسی کرده‌اند که چگونه ارزش شرط‌بندی‌ها با به ثمر رسیدن گل‌ها تغییر می‌کند.

این آزمونی بی‌نظیر برای سنجش واکنش بازار به اخبار است: ارزش شرط‌ها روشن است، گل‌ها به ندرت به ثمر می‌رسند و تشخیص شان هم برای همگان (به جز داور) آسان است. ارقام نیز ناچیز نیستند: در هر بازی صدها دلار پول در هر ثانیه شرط بندی می‌شود.

ایده آزمون کارآیی بازار از طریق بررسی شرط‌بندی‌های ورزشی از استیون لویت وام گرفته شده است. لویت و همکارش ریکارد گیل پیش‌تر آزمون مختصرتری را ترتیب داده بودند و به این نتیجه رسیده بودند که بعد از هر گل قیمت‌ها ناگهان جهش می‌کنند، اما حتی پس از آن نیز همچنان در همان سو بیشتر به پیش می‌روند. آیا این به این معنا بود که کاربران به کندی به ثمر رسیدن گل‌ها واکنش نشان می‌دادند؟ یا اینکه گذشت زمان به ضرر تیم مغلوب عمل می‌کرد؟ کراکسون و رید پاسخ هوشمندانه‌ای دارند، آن هم با نگاه کردن به گل‌هایی که درست قبل از پایان نیمه به ثمر می‌رسند. اخبار تاثیرگذار جدید به ندرت در بین دو نیمه به وجود می‌آید و این دو نیز مشاهده کردند که در این زمان قیمت‌ها به ندرت تغییر می‌کردند. این نشان می‌دهد که معامله‌گران به اثر گل به شکل آنی واکنش نشان می‌دهند. پس از شروع نیمه دوم، قیمت‌ها مجددا شروع به جنبش می‌کردند، درست همان‌طور که لویت و گیل مشاهده کرده بودند.

این پدیده بیانگر واکنشی کارآ به وجود یا عدم وجود اخبار است، حداقل در بازار شرط‌بندی‌های ورزشی.

اما پیتر کودیس از دانشگاه بارسلونا نظر متفاوتی در این باره دارد. او به قیمت سه سهام انگلیسی (بانک انگلستان، کمپانی دریای جنوب و کمپانی هند شرقی) در بازار معاملات اوراق بهادار آمستردام طی سال‌های ۱۷۷۱ تا ۱۷۷۷ نگاه کرده است.

کودیس متوجه شد و اثبات کرد که اخبار مرتبط تقریبا منحصرا از انگلستان به آمستردام جریان می‌یافتند – و همیشه هم از طریق یک کانال یکسان یعنی دریای شمال. بسته به سرعت باد و جهت وزش آن، کشتی حامل اخبار اغلب با یک هفته تاخیر یا بیشتر به آمستردام می‌رسید و در این مدت بازار اطلاعات آمستردام به کل راکد بود.

با این حال، با وجودی که باد موافق نمی‌وزید و هیچ خبر جدیدی هم در کار نبود، قیمت این سهام انگلیسی در بازار آمستردام به شدت نوسان می‌کرد؛ یعنی این بازار کارا نبود.

پس آیا ما به وجود خصیصه‌ای کاملا غیر کارآ در بازارهای دانمارک و وجود خصیصه‌ای کاملا کارآ در بازارهای شرط‌بندی ورزشی رسیده‌ایم؟ من مطمئن نیستم. شاید اکنون باید به سراغ بررسی بازی‌های لیگ فوتبال دانمارک برویم.

تیم‌هارفورد

مترجم: گلچهره پاکدل