تبخال, این مهمان ناخوانده

عامل این بیماری یك ویروس به نام ویروس «هرپس ساده» و مسری است این بیماری شایع بوده و درمان و پیشگیری خاصی ندارد, ولی می توان تعداد دفعات ابتلا را كم كرده و یا مدت زمان بیماری را كوتاه كرد

شاید شما هم تا به حال به این بیماری مبتلا شده باشید.ابتدا احساس سوزن سوزن شدن در ناحیه لب به شما دست می‌دهد و پس از چند روز تاول قرمز رنگی روی لب شما ظاهر خواهد شد و معمولاً در شرایط پر استرس و یا بد این حالت به افراد دست می‌دهد گرچه همیشه اینگونه نیست. عامل این بیماری یك ویروس به‌نام ویروس «هرپس ساده» و مسری است. این بیماری شایع بوده و درمان و پیشگیری خاصی ندارد، ولی می‌توان تعداد دفعات ابتلا را كم كرده و یا مدت زمان بیماری را كوتاه كرد.

● علائم و نشانه‌ها

۱) درد و سوزن سوزن شدن پوست است كه یك دوره مقدماتی محسوب می‌شود و ۱ یا ۲ روز بعد با تاول در این مناطق خود را نشان می‌دهد.

۲) تاولی كوچك و دردناك كه روی منطقه‌ملتهب و قرمز رنگ پوست قرار گرفته است.

دوره بیماری به‌طور معمول حدود ۱۰ روز است. توجه داشته باشید گرچه تبخال معمولاً لب را گرفتار می‌كند ولی می‌تواند گونه، سوراخ بینی و انگشتان را درگیر كند. همچنین به‌طور نادر می‌تواند درون دهان را نیز درگیر نماید (نواحی لثه و كام).

علائم ممكن است خود را تا حدود ۲۰ روز پس از ورود ویروسی به بدن نشان ندهند و پس از شروع علائم، حدود ۷ تا ۱۰ روز بیماری طول می‌كشد. در سیر بیماری ابتدا تاول‌ها ایجاد می‌شوند سپس تاول‌ها پاره شده و از آنها مواد ترشحی خارج می‌شود و در آخر روی سطح آنها یك بافت سفت زرد رنگ تشكیل می‌گردد. پس از مدتی این بافت سفت كنده شده و پوست زیر آن كه صورتی است مشخص شده و در آخر بدون هیچ‌گونه نشانه‌ای از ضایعات، بهبودی حاصل می‌شود.

این بیماری از طریق برخورد با فرد دیگری كه ضایعات فعال دارد، به دیگری منتقل می‌شود. مثلاً استفاده از وسایل خوراك مشترك، حوله مشترك، تیغ صورت تراشی و... می‌توانند ویروس را به افراد دیگر منتقل كند. پس از اینكه فردی دچار اولین حمله بیماری مخفی تبخال شد، پس از اتمام دوره بیماری، ویروس در سلول‌های عصبی (مربوط به بافت درگیر بیماری ) مخفی می‌شود و سپس پس از مدتی دوباره وقتی كه شرایط را برای حضور در فرد مناسب ببیند (شرایط استرس، بیماری، ضعف ایمنی و...) باعث ایجاد ضایعات تبخال (در محلی نزدیك به ضایعات اولیه) می‌شود. قبل از بروز ضایعات نیز ممكن است خارش و یا حساسیت در ناحیه درگیر احساس شود. تب، استرس، در معرض آفتاب بودن همگی می‌توانند از عوامل تحریك كننده ضایعات مجدد و ثانویه باشند.

● پیشگیری

پیشگیری در مورد تبخال دو مقوله دارد

الف) اول پیشگیری از وقایعی كه بروز تبخال را تسهیل می‌كنند

▪ استفاده از وسایل شخصی دیگران را محدود كنید، خصوصاً حوله و وسایل صرف غذا مثل قاشق و...

▪ اگر دچار تبخال هستید دست خود را مرتب بشویید تا ویروس را در تماس‌های نزدیك به دیگری منتقل نكنید.

▪ وقتی كه به تبخال دچار شدید، مراقب باشید دست آلوده خود را به سایر نقاط بدن خود تماس ندهید، خصوصاً چشم می‌تواند سریعاً با این ویروس آلوده شود.

ب) دوم پیشگیری دارویی.

كسانی كه سالانه بیش از ۶ تا ۱۰ بار دچار تبخال می‌شوند لازم است با استفاده از داروهای ضدویروس به‌طور مرتب از تعداد حملات تبخال كاسته و به این طریق حداقل از بعضی از حمله‌های بیماری جلوگیری كنند. استفاده از مسكن‌های ساده مثل آسپرین، استامینوفن و یا ایبوپروفن (در بچه‌ها نباید از آسپرین استفاده كرد زیرا خطر بیماری كبدی را بالا می‌برد.) استفاده از كمپرس سرد یا گرم در كاهش درد موثر است.

● علاجی نیست

هنوز برای تبخال درمانی شناخته نشده است. تنها برای بهتركردن سوزش و درد آن، می‌توانید از پمادهای بی‌حس‌‌كننده به مقدار كم استفاده كنید. البته مراقب باشید این پمادها بلعیده نشوند. (به‌خصوص در بچه‌ها) گونه‌هایی از پمادهای گیاهی ضد تبخال هم در داروخانه‌ها وجود دارند. تجربه افرادی كه مرتب‌ تبخال می‌زنند حاكی از آن است كه اگر این پمادها خیلی زود یعنی وقتی تبخال در مرحله قبل از ظاهرشدن و در حال سوزش و مورمور است، استفاده شوند، می‌توانند جلوی بروز تبخال را بگیرند. شما هم امتحان كنید، شاید مفید باشد.

اگر تبخال‌های شما خیلی زود به زود تكرار می‌شود، به پزشك مراجعه كنید تا با داروهای ضدویروس و سایر داروها به كمك شما بیاید. یك راه‌حل دیگر برای پیشگیری از تبخال: زندگی را آسان بگیرید و اضطراب را از خود دور كنید. آن‌ وقت، استرس كه عامل اصلی بروز تبخال است، از بین خواهد رفت.