گذشته ها گذشته

حتما آدم هایی را دیده اید که با کوچک ترین تلنگری به هم می ریزند کافی است در مسیر زندگی با یک مانع کوچک روبه رو شوند, آن وقت وای به حال خودشان چون دایم با انتقاد و سرکوفت به وجود نازنین خود بلایی بر سر روح و جسم شان می آورند که دیگر محال است بتوانند قد راست کنند

حتما آدم‌هایی را دیده‌اید که با کوچک‌ترین تلنگری به‌هم می‌ریزند. کافی است در مسیر زندگی با یک مانع کوچک روبه‌رو شوند، آن‌وقت وای به حال خودشان چون دایم با انتقاد و سرکوفت به وجود نازنین خود بلایی بر سر روح و جسم‌شان می‌آورند که دیگر محال است بتوانند قد راست کنند. حالا که مشکلات و موانع جزو جدانشدنی زندگی است، پس چه باید کرد؟ آیا باید از خیر زندگی گذشت و یا با آنها پلی به سوی آینده ساخت؟

بدون شک و با جرات تمام باید گفت همه آدم‌ها در شرایطی از زندگی خود درد پشیمانی را تجربه کرده‌اند، فرصت‌هایی را از دست داده‌اند، شایدها و اگرها را حس کرده و دچار اشتباه شده‌اند. اما روان‌شناسان معتقدند که می‌توان از این ناراحتی‌ها به نفع خود استفاده کرد.

در یک بررسی که از سوی محققان دانشگاه میشیگان روی زنان در دهه سنی ۳۰ انجام شد، نتایج جالبی به‌دست آمد. زنانی که پس از حس پشیمانی از موضوعی در جبران آن عمل کرده‌اند (برای مثال در شغل‌شان پیشرفت و تحول ایجاد کرده، مهارت‌های جدید کسب کرده و یا به تحصیل ادامه داده‌اند) احساس بهتری در زندگی پیدا کرده و در آزمون‌های روان‌شناسی مربوطه نمرات بهتری کسب کرده‌اند. تمامی‌ این زنان کلید موفقیت خود را در شناخت آرزوهای دست‌یافتنی و حرکت در مسیر آنها دانسته و مدعی بودند به‌هیچ‌وجه روی پشیمانی‌ها متمرکز نشده بلکه از آنها به‌عنوان محرک و انگیزه برای پیشرفت استفاده کرده‌اند. به عبارتی این افراد با تجربیات تلخ عاقل‌تر شده و خودآگاهی بیشتری پیدا می‌کنند و پشیمانی را به عاملی تبدیل می‌کنند که سطح زندگی را بهتر می‌کند.

● وسواس فکری نداشته باشید

به‌این موضوع توجه داشته باشید که تمرکز و تفکر دایمی ‌به آنچه در گذشته اتفاق افتاده و مرور آنها مانعی بزرگ در ذهن‌تان ایجاد می‌کند و نمی‌گذارد از زندگی و آینده خود لذت ببرید و در نتیجه در تطابق شما با مشکلات هیچ کمکی نمی‌کند. اتفاقا بررسی‌ها نشان می‌دهد که نشخوار فکری و مرور مسایل گذشته بیشتر حالت فرار و اجتناب از مشکلات را تداعی می‌کند و این افراد چون قدرت حل مساله‌ را ندارند، روش گریز از آن ‌را انتخاب می‌کنند. بعد از مدتی اسیر این چرخه فکری معیوب شده و روح و ذهن‌شان چنان خسته و درمانده می‌شود که قدرت زندگی طبیعی را از آنها می‌گیرد.

● برای آنچه اتفاق افتاده چاره‌ای بیندیشید

وقتی موضوعی حس پشیمانی در شما ایجاد کرد، از خودتان بپرسید آیا می‌توان آن‌ را جبران کرد یا خیر؟ برای مثال، ممکن است از اینکه در کارتان سرمایه‌گذاری بیشتری نکرده‌اید پشیمان هستید. به‌جای افسوس و غصه، به راهکارهایی فکر کنید که بتوان در سال بعد سرمایه‌گذاری را افزایش داد. برنامه‌ریزی خود را به اجزای قابل اجرا تقسیم کنید. شاید فکر کنید مرحله‌بندی موجب سختی فرآیند مورد نظر می‌شود اما چون امکان مدیریت و اجرای آنها بیشتر است، اعتماد به نفس افراد را تقویت می‌کند و احتمال موفقیت را در دراز مدت افزایش می‌دهد.

● به گذشته طوری دیگر نگاه کنید

اگر پشیمانی شما قابل جبران نیست (دختر مورد علاقه‌تان با فرد دیگری ازدواج کرد یا دوست‌تان درگذشت، بدون آنکه بتوانید احساسات و حرف‌های دلتان را با او در میان بگذارید) متخصصان دو راهکار موثر به شما پیشنهاد می‌کنند و هر دوی آنها بر این پایه استوار است: وقایع گذشته را به صورت مطلوب‌ بازسازی کنید و جوانب مثبت آنها را ببینید. به خودتان بگویید این اتفاقات در زندگی من رخ داده اما اجازه نمی‌دهم تعیین کننده مسیر زندگی من باشند و افسار آن‌ را در دست بگیرند.

در اولین راهکار، توصیه می‌شود درباره مسایل، بهترین و مطلوب‌ترین جنبه را در نظر بگیرید. نکته کلیدی در این راهکار آن است که در وقایعی که پشیمانی به‌ دنبال داشته‌اند نکاتی را مشخص کنید تا به ‌این وسیله برایتان روشن شود که همین مسایل ناگوار چه تاثیرت مثبتی روی زندگی شما داشته‌اند یا می‌توانند داشته باشند.

دوباره به دو مثال قبلی برگردید. وقتی دختر مورد علاقه شما با فرد دیگری ازدواج کرد، می‌توانید با خود بگویید «اگر در آن شرایط با من ازدواج می‌کرد، با وجود شرایط نامساعد من خوشبخت نمی‌شد ضمن اینکه من هم نمی‌توانستم ادامه تحصیل بدهم» یا در مثال دوم بگویید: «مجبور بودم به‌دلیل شغلی در شهر دیگری باشم و نتوانستم دوستم را پیش از مرگ ببینم، در عوض موقعیت شغلی‌ام را از دست ندادم.»

راهکار دوم که به آن رسیدن به خط پایان می‌گویند، به کار و تلاش بیشتری احتیاج دارد. در این مرحله باید با وجود اتفاقات و هر آنچه رخ داده به یک آرامش برسید، خودتان را ببخشید و از سر تقصیرات کسانی که به نحوی مشکل‌ساز بوده‌اند بگذرید. اگر به چنین دیدگاهی برسید، آرامش را به خوبی حس می‌کنید. برای مثال، به خود بگویید: «درست است که در سال‌های پایانی عمر مادرم به‌دلیل کوچک بودن فرزندانم نتوانستم آن‌طور که باید به او رسیدگی کنم اما نه تقصیر من بود و نه فرزندانم. آنها به کمک من نیاز بیشتری داشتند چون حیات‌شان در دستان من بود و من در آن شرایط به وظایف مادری به نحو احسن عمل کردم.»

از هر روشی که استفاده کنید، برای موفقیت باید خودتان در اولویت باشید یعنی پیشرفت باید از خودتان شروع شود. اگر بخواهید و سعی کنید، گذشتن و فراموش کردن پشیمانی‌ها، حسرت‌ها و شاید و اگرها ممکن می‌شود. بشر قدرت انجام هر کاری را دارد.