با دندان‌های نهفته چه کار کنیم؟

دندان‌های نهفته یا رویش نیافته به دندان‌هایی اطلاق می‌شود که در زمان مورد انتظار که سن رویش هر دندان است، نمی‌تواند رویش پیدا کرده و در محل طبیعی قوس دندانی فکی قرار گیرد. …

دندان‌های نهفته یا رویش نیافته به دندان‌هایی اطلاق می‌شود که در زمان مورد انتظار که سن رویش هر دندان است، نمی‌تواند رویش پیدا کرده و در محل طبیعی قوس دندانی فکی قرار گیرد. علل رویش نیافتن دندان متعدد است ولی به طور اختصار شامل استخوان‌های متراکم پوشاننده، مزاحمت دندان‌های مجاور بافت نرم متراکم و اضافی و نامتناسب بودن فضای قوس فکی با اندازه دندان‌ها است. متاسفانه شیوع نهفتگی دندان‌ها و به خصوص دندان‌های عقل در حال افزایش است که یکی از دلایل شناخته شده آن، مصرف غذاهای آماده و کم‌کاری فکین است که با کاهش عمل و نیروی جویدن از رشد استخوان‌ها می‌کاهد. شایع‌ترین دندان‌های نهفته، دندان‌های عقل و سپس دندان‌های نیش بالا و کرسی‌های کوچک است. به عنوان یک اصل پذیرفته شده، همه دندان‌های نهفته باید خارج شوند چرا که همگی پتانسیل ایجاد عفونت، کیست، تومور، صدمه به دندان‌های مجاور و بالا بردن احتمال شکستگی فک در مواجهه با ضربات را دارند، به علاوه خارج کردن دندان‌های نهفته به خصوص عقل، هم درمان ارتودنسی را تسهیل می‌کند و هم از در هم رفتگی و نامنظم شدن دندان‌های جلو پیشگیری می‌کند. بدیهی است موکول کردن این عمل به سنین بالاتر نیازمند عمل مشکل‌تر است و احتمال بروز عوارض بیشتر را به دنبال دارد.

موارد تجویز نکردن جراحی برای حذف یک دندان نهفته محدود است. برای مثال، در سنین بالا وقتی دندان کاملاً در داخل استخوان نهفته بوده ( تاکنون خارج نشده ) و عارضه‌ای هم در رادیوگرافی و بررسی کلینیکی مشهود نیست می‌توان نادیده گرفت و فقط سالی یک بار کنترل کرد. در افراد مسن عوارض پس از عمل نیز شدیدتر است ولی در صورت مزاحمت برای پروتز بیمار و سطحی بودن دندان بهتر است خارج شود. از موارد دیگر تجویز نکردن، وضعیت نامناسب بیمار از نظر بیماری‌های عمومی‌ است که در این موارد و نیز در مواردی که دلیل آسیب‌های جدی به ساختمان‌های مجاور خارج کردن دندان مخاطره‌آمیز است، بهتر است اقدامی‌صورت نگیرد.

خلاصه اینکه بهتر است ویزیت سالانه از سوی پزشک معالج مدنظر باشد تا در صورت مقتضی شدن سن رویش اقدام به عمل جراحی کند. درباره دندان‌های عقل نهفته و به خصوص عقل نهفته فک پایین بین هفده تا بیست و پنج سالگی که سن ایجاد عوارض هم هست، لازم است بیمار تحت معاینه قرار گرفته تا در صورت نهفتگی، دندان مزبور خارج شود. پیشتر ذکر شد که دندان‌های نهفته هرچه در سن پایین‌تر خارج شوند، احتمال بروز عوارض نهفتگی و عوارض جراحی به حداقل می‌رسد.